Η εποχή του κορονοϊού άφησε πίσω της κατάλοιπα παραπληροφόρησης και fake news, τα οποία έχουν αποδειχθεί εξαιρετικά επικίνδυνα για την Υγεία.
Μέτρα κατά της παραπληροφόρησης λαμβάνει το Υπουργείο Υγείας. Με μια κίνηση σε δύο μέτωπα, η αναπληρώτρια υπουργός Υγείας, Ειρήνη Αγαπηδάκη, επιχειρεί να σηκώσει «ανάχωμα» στα fake news που υπονομεύουν την εμπιστοσύνη των πολιτών στην επιστήμη και κοστίζουν ζωές.
Τα μέτρα είναι βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα: Από τη μία στήνεται ένας ψηφιακός μηχανισμός «ανίχνευσης» της παραπληροφόρησης που κυκλοφορεί στο διαδίκτυο και από την άλλη διδάσκεται η νέα γενιά, πώς να σκέφτεται κριτικά πάνω στα θέματα της Υγείας. Είναι αυτό που λέμε «εγγραματισμός υγείας» , ο οποίος έχει αρχίσει πιλοτικά να διδάσκεται στα σχολεία.
Η εκπαίδευση κατά των fake news μέσω παιχνιδιού από το νηπιαγωγείο
Το Υπουργείο Υγείας, με πρωτοβουλία της αναπληρώτριας Υπουργού Ειρήνης Αγαπηδάκη, βάζει μπροστά ένα σχέδιο, που αποτελεί την καλύτερη απάντηση στον φόβο και την παραπληροφόρηση: την εκπαίδευση των παιδιών να ξεχωρίζουν την έγκυρη από την ψεύτικη είδηση.
Ήδη έχει ξεκινήσει πιλοτικό πρόγραμμα σε σχολεία της Αθήνας και της Θεσσαλίας, με στόχο το πρόγραμμα αυτό να επεκταθεί στη συνέχεια σε όλα τα σχολεία της υπόλοιπης Ελλάδας.
Η κα. Αγαπηδάκη, μιλώντας στο iatropedia.gr,εξηγεί πώς ο εγγραμματισμός υγείας των παιδιών αποτελεί μια από τις σημαντικότερες πρωτοβουλίες για το μέλλον της δημόσιας υγείας: «Με τη δράση αυτή επιδιώκουμε να φέρουμε στα σχολεία μια εκπαιδευτική διαδικασία που θα εξελίσσεται μαζί με το παιδί. Για να πετύχουμε τον σκοπό αυτό ενισχύουμε τις δράσεις στα σχολεία που προάγουν τη γνώση για την υγεία, σε συνεργασία με τους εκπαιδευτικούς και τις οικογένειες», αναφέρει.
Το κλειδί βρίσκεται στο gamification, δηλαδή στη μετατροπή της γνώσης σε παιχνίδι. Τα παιδιά δεν θα ακούσουν απλώς βαρετές ομιλίες και διαλέξεις.
Μέσα από διαδραστικό υλικό και με τη χρήση της τεχνολογίας, θα διδαχθούν πρόληψη, σωστή διατροφή και τους κινδύνους του καπνίσματος.
Κυρίως, όμως, θα εκπαιδευτούν στο πώς να ξεχωρίζουν από που προέρχονται οι σοβαρές πηγές πληροφοριών. Θα μάθουν να αναζητούν την επιστημονική τεκμηρίωση και να μην εμπιστεύονται την πρώτη τυχαία ανάρτηση που θα δουν στο διαδίκτυο.
Όπως τονίζει η αναπληρώτρια Υπουργός Υγείας, ο στόχος είναι η γνώση για την υγεία να γίνει σταθερός πυλώνας στο αναλυτικό σχολικό πρόγραμμα, ενδυναμώνοντας τους «μελλοντικούς πολίτες» ώστε να λαμβάνουν σωστές αποφάσεις για τη ζωή τους.
Η ηλεκτρονική πλατφόρμα του ΕΟΔΥ
Το δεύτερο μέτωπο, που αποτελεί και την πιο άμεση παρέμβαση είναι η ειδική πλατφόρμα που αναμένεται να θέσει σε λειτουργία το επόμενο διάστημα, ο Εθνικός Οργανισμός Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ).
Ήδη έχει έχει ξεκινήσει να λειτουργεί ειδική υπηρεσία, η οποία έχει «κηρύξει» πόλεμο κατά των fake news. Σε ελάχιστες εβδομάδες ο ΕΟΔΥ αναμένεται να προμηθευτεί από το Ευρωπαϊκό Κέντρο Ελέγχου Λοιμώξεων (ECDC) έναν προηγμένο αλγόριθμο, ο οποίος θα «σκανάρει» το διαδίκτυο και θα εντοπίζει την ψευδή και παραπλανητική πληροφόρηση.
Ο αλγόριθμος, fake news και η αξιολόγηση του κινδύνου
Ο αλγόριθμος θα «σαρώνει» το διαδίκτυο, τα κοινωνικά δίκτυα και τα σχόλια, ψάχνοντας με λέξεις-κλειδιά για περιεχόμενο που μοιάζει με παραπληροφόρηση.
Η αρχή θα γίνει από το πιο ευάλωτο πεδίο, τα εμβόλια, όπου τα fake news έχουν αποδειχθεί διαχρονικά καταστροφικά, ειδικά κατά την περίοδο της πανδημίας του κορονοϊού.
Η αξιολόγηση του κινδύνου
Οι ειδικοί επιστήμονες θα αξιολογούν πόσο «επικίνδυνη» είναι μια ψεύτικη είδηση (με βάση την πηγή και την πιθανότητα διασποράς).
Αν -για παράδειγμα- μια είδηση κριθεί υψηλού κινδύνου, ο ΕΟΔΥ θα παρεμβαίνει επίσημα βγάζοντας διάψευση. Αν είναι λιγότερο επιδραστική, μπορεί να επεμβαίνει με απλή σύσταση προς το άτομο που διασπείρει την ψευδή πληροφόρηση.
Όπως εξηγεί ο πρόεδρος του ΕΟΔΥ, Χρήστος Χατζηχριστοδούλου, η απάντηση θα πρέπει να επικεντρώνεται στα πραγματικά δεδομένα και όχι στην επανάληψη του ψέματος, για να αποκατασταθεί η αλήθεια.
«Θα ασχοληθούμε σε πρώτη φάση με το να ανιχνεύσουμε τα fake news για τα εμβόλια. Όπου εντοπίζουμε υψηλό κίνδυνο διασποράς ψευδών ειδήσεων, θα απαντάμε ως Οργανισμός, για να αποκαθιστούμε την αλήθεια. Η πρόκληση είναι μεγάλη, ειδικά με τις κλειστές ομάδες στα κοινωνικά δίκτυο, όπου η παραπληροφόρηση οργιάζει ανεξέλεγκτη», αναφέρει.
Τέλος, καταλήγει λέγοντας ότι υπάρχει συζήτηση να ενταχθεί και μια υπηρεσία, στην οποία και οι ίδιοι οι πολίτες θα μπορούν να καταγγείλουν κάθε ψευδή είδηση που θα εντοπίζουν οι ίδιοι. Και τα δύο προγράμματα χρηματοδοτουνται από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.
