Εκεί ψηλά στον ελληνικό χάρτη, τέρμα αριστερά, στο σημείο που συναντιούνται τρία κράτη και τρεις πολιτισμοί, οι Πρέσπες εξακολουθούν σε πείσμα λες των καιρών να αποτελούν έναν από τους πιο ξεχωριστούς προορισμούς της χώρας. Ένα ακριτικό θαύμα που παραμένει ανέγγιχτο και μας περιμένει να το ανακαλύψουμε. Η Μεγάλη και η Μικρή Πρέσπα, δύο λίμνες τεράστιας οικολογικής, γεωλογικής και πολιτικής σημασίας, προσφέρουν ένα τοπίο που συνδυάζει άγρια φύση, ανθρώπινη ιστορία και πολιτική σημειολογία. Άλλωστε ποιος μπορεί να ξεχάσει την περίφημη Συμφωνία των Πρεσπών το 2018;
Μια περιοχή με μοναδική γεωγραφία
Για όσους αγαπούν την γεωγραφία αλλά και γι’ αυτούς που πάντα προσπαθούν να προσανατολιστούν πάνω σε ένα χάρτη, είναι χρήσιμο να γνωρίζουν μερικά πράγματα. Η Μεγάλη Πρέσπα απλώνει τα νερά της στην Ελλάδα, τη Βόρεια Μακεδονία και την Αλβανία, λειτουργώντας ως φυσικό σημείο σύνδεσης μιας ευρύτερης βαλκανικής ενότητας. Αντίθετα, η Μικρή Πρέσπα, βρίσκεται σχεδόν εξ ολοκλήρου μέσα στα όρια της Ελλάδας και διατηρεί έναν πιο κλειστό χαρακτήρα: καλαμιώνες, νησίδες και εκτεταμένοι υγρότοποι συνθέτουν ένα τοπίο που θυμίζει κινηματογραφικό σκηνικό. Είναι πραγματικά εντυπωσιακή η αντίθεση των δυο λιμνών σε σχέση με το σκηνικό που τις περιβάλλουν: από την μια ο ορίζοντας της Μεγάλης Πρέσπας κι από την άλλη ένα εντελώς προστατευμένο κλειστό περιβάλλον θαρρείς και δημιουργήθηκε σαν εκκολαπτήριο ανάπτυξης ζωής.
Η βιοποικιλότητα των Πρεσπών
Γνωρίζουμε όλοι ότι οι Πρέσπες θεωρούνται από τους σημαντικότερους υγροτόπους της Ευρώπης. Η Μικρή Πρέσπα μάλιστα φιλοξενεί τη μεγαλύτερη αποικία αργυροπελεκάνων στον κόσμο και συνολικά έχουν καταγραφεί πάνω από 260 είδη πουλιών. Κορμοράνοι, αργυροπελεκάνοι και τόσα άλλα είδη πουλιών μοιράζονται τον ίδιο χώρο ενώ οι γύρω ορεινοί όγκοι αποτελούν ιδανικό καταφύγιο για αρκούδες, λύκους, ζαρκάδια μέσα στα πλούσια δάση γεμάτα από σπάνια και μοναδικά φυτά. Όλη η περιοχή ευτυχώς εντάσσεται στο Εθνικό Πάρκο Πρεσπών, το οποίο λειτουργεί σαν μια μεγάλη ασπιδα προστασίας αυτού του ευάλωτου και πολύτιμου οικοσυστήματος.
Η ανθρώπινη παρουσία στις λίμνες
Βαθιά συνυφασμένη με την παρουσία της πανίδας είναι και η ανθρώπινη παρουσία στις λίμνες. Οικισμοί όπως οι πασίγνωστοι Ψαράδες και το χωριό Λαιμός διατηρούν μέχρι τις μέρες μας την παραδοσιακή αρχιτεκτονική και την αγροτική ταυτότητα της περιοχής. Ωστόσο, ο Άγιος Αχίλλειος, αυτή η μικροσκοπική νησίδα της Μικρής Πρέσπας είναι το σημείο αναφοράς που προσελκύει τον περισσότερο κόσμο που επισκέπτεται τις Πρέσπες.
Χαρακτηριστική είναι η Βασιλική του 10ου αιώνα, έργο του Βούλγαρου τσάρου Σαμουήλ που πραγματικά εντυπωσιάζει με την αρχιτεκτονική της. Περπατήστε πάνω στην ξύλινη πεζογέφυρα που σας οδηγεί στη νησίδα με τα νερά κάτω από τα πόδια σας και νιώστε σαν να ταξιδεύετε στο παρελθόν με έναν απόλυτα τελετουργικό τρόπο.
Μεγάλης ιστορικής και τοπικής ιστορίας αποτελούν τα ασκητάρια της Μεγάλης Πρέσπας τα οποία μπορείτε να επισκεφθείτε μόνο με βάρκα, μια εμπειρία που θα σας μείνει αξέχαστη. Τα ασκητάρια είναι χαραγμένα στα βράχια και αποτελούν σημαντική μαρτυρία για την θρησκευτική ζωή στα χρόνια του Μεσαίωνα.
Τα διάσημα προϊόντα των Πρεσπών
Μπορεί οι μόνιμοι κάτοικοι των Πρεσπών μετά βίας να φτάνουν λίγο παραπάνω από τους 1.500, η περιοχή όμως είναι διάσημη στην Ελλάδα και στον κόσμο για τα καταληκτικά προϊόντα που παράγει η γη. Τα φασόλια Πρεσπών φυσικά αποτελούν το πιο γνωστό προϊόν, εξάγονται σε όλη την Ελλάδα και στο εξωτερικό, και έχουν δημιουργήσει ένα ισχυρό brand συνδεδεμένο με την ταυτότητα της περιοχής. Λένε η νοστιμάδα και η «βραστότητά» του οφείλεται στο ειδικό μικροκλίμα της Μικρής Πρέσπας! Προϊόντα επίσης όπως οι κόκκινες πιπεριές, τα τυριά, το μέλι και τα υπέροχα βότανα είναι μοναδικής αξίας και σίγουρα θα αγοράσετε για το σπίτι και τους φίλους φεύγοντας.
Ο Οικοτουρισμός σε ανοδική πορεία
Πολύ σημαντική είναι η άνοδος του οικοτουρισμού που αναπτύσσεται με σταθερούς ρυθμούς και ολοένα και ενδιαφέρει περισσότερο κόσμο. Το σημαντικό στην όλη υπόθεση είναι το γεγονός ότι παρόλες τις νέες υποδομές, δεν αλλοιώθηκε καθόλου ο χαρακτήρας των Πρεσπών και η ευαίσθητη περιοχή γύρω από τις λίμνες. Έτσι λοιπόν, όλοι εμείς οι εκδρομείς που αναζητούμε ήρεμες και διαφορετικές εμπειρίες κοντά στη φύση, να μπορούμε να κάνουμε birdwatching, πεζοπορίες ποδηλασία και βαρκάδες σε αυτό το τοπίο με την απαράμιλλη ομορφιά.
Η πολιτική σημασία των Πρεσπών
Τα τελευταία χρόνια, η περιοχή των Πρεσπών βρέθηκαν στην παγκόσμια επικαιρότητα, αποκτώντας σημαντικό ρόλο στην πολιτική επικαιρότητα. Το 2010 ξεκίνησε η διασυνοριακή συνεργασία μεταξύ των χωρών που μοιράζονται την Μεγάλη Πρέσπα, με σκοπό την προστασία του περιβάλλοντος της περιοχής. Ελλάδα, Αλβανία και Βόρεια Μακεδονία κάθισαν μαζί στο ίδιο τραπέζι για να αναζητήσουν ουσιαστικές λύσεις σε επίπεδο διεθνούς συνεννόησης. Ποιος θα ξεχάσει την 12 η Ιουνίου του 2018, όταν οι υπέροχες Πρέσπες αποτέλεσαν το σκηνικό για την υπογραφή της περίφημης Συμφωνίας που πήρε το όνομά της από την περιοχή και έθεσε τέλος σε μια μακροχρόνια διπλωματική διαμάχη μεταξύ της Ελλάδας και της Βόρειας Μακεδονίας.
Οι Πρέσπες αντέχουν στον χρόνο
Παρόλες τις αντιξοότητες, τις δυσκολίες, την ερημοποίησης της περιοχής και τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι κάτοικοι της περιοχής, μοιάζει να έχουν κερδίσει ένα άλλο στοίχημα, αυτό της ποιότητας ζωής. Όταν βρεθείτε στις Πρέσπες θα απολαύσετε έναν από τους ελάχιστους πλέον παρθένους, αυθεντικούς προορισμούς που θα σας συναρπάσει με την ηρεμία του και την ενέργειά του αλλά και με την «καθαρότητα» των κατοίκων του. Αξίζει να βρεθείτε εκεί, στην εσχατιά του χάρτη της χώρας μας και να ζήσετε μερικές μέρες ήρεμης, γνήσιας και βαθιάς συνδεδεμένης με το περιβάλλον ζωής.
