Σαράντα χρόνια από τη «διπλωµατία του πινγκ – πονγκ» κι έπειτα από την περυσινή χρονιά που πολλοί χαρακτηρίζουν «καταστροφική», η επίσκεψη του Χου Τζιντάο στην Ουάσιγκτον λαµβάνει ιστορικές διαστάσεις. Η Κίνα του 21ου αιώνα είναι µια υπερδύναµη που ετοιµάζεται να ξεπεράσει τις Ηνωµένες Πολιτείες. Και όλα τα µέτωπα ανοικτά.
«Δεν µπορούµε να χρησιµοποιήσουµε µόνο το άσπρο και το µαύρο για να περιγράψουµε τις σχέσεις ανάµεσα στις Ηνωµένες Πολιτείες και την Κίνα. Δεν είµαστε φίλοι, αλλά ούτε και αντίπαλοι. Συνέβησαν καλά και λιγότερο καλά πράγµατα.
Ασφαλώς σήµερα επικρατεί καχυποψία. Υπάρχει δυσπιστία και από τις δυο πλευρές».Με αυτόν τον παραστατικό τρόπο περιέγραφε πριν από µερικές ηµέρες η Χίλαρι Κλίντον το κλίµα που επικρατεί ανάµεσα στις δυο πλευρές.
Και σε αυτό το κλίµα πραγµατοποιεί από χθες στις Ηνωµένες Πολιτείες την τετραήµερη επίσηµη επίσκεψή του ο Χου Τζιντάο. Η ατµόσφαιρα είναι πολύ διαφορετική από το 2009, όταν ο νεοεκλεγείς Μπαράκ Οµπάµα επισκεπτόταν το Πεκίνο διατρανώνοντας την επιθυµία του να εγκαινιάσει µια ειδική σχέση µε την ανερχόµενη υπερδύναµη. Τότε, οι αναλυτές έβλεπαν στον ορίζοντα ένα είδος διευθυντηρίου ή µιας «Οµάδας των 2», που θα µοιραζόταν την ηγεµονία του κόσµου. Από τότε όµως «συνέβησαν καλά και λιγότερο καλά πράγµατα», όπως θα έλεγε και η αµερικανίδα υπουργός Εξωτερικών. Διαφωνίες
Η Ουάσιγκτον και το Πεκίνο διαφωνούν σε πολύ περισσότερα απ’ όσα συµφωνούν. Το 2010 ήταν µια χρονιά σκληρής αντιπαράθεσης που άρχιζε από το υποτιµηµένο γιουάν και την αµερικανική παρουσία στην Κίτρινη Θάλασσα, και έφτανε έως την επίθεση στην Google και τον κρατούµενο νοµπελίστα Λιου Σιαοµπό.
Οι χαµηλές προσδοκίες για την αναθέρµανση του κλίµατος εδράζονται ακόµη και στην κακή χηµεία που λέγεται ότι υπάρχει ανάµεσα στον Οµπάµα και τον Χου. Αυτή η εκτίµηση πάντως δεν µειώνει τη σηµασία της επίσκεψης. Κοινή πεποίθηση µεταξύ των αναλυτών είναι ότι Ουάσιγκτον και Πεκίνο θα καθορίσουν την ισορροπία δυνάµεων µεταξύ τους για τις επόµενες δυο δεκαετίες. Από αυτή την άποψη, τα µάτια των αναλυτών δεν είναι στραµµένα τόσο στη σηµερινή κοινή συνέντευξη Τύπου ούτε στο αποψινό επίσηµο λαµπρό δείπνο (στο οποίο πάντως αρνήθηκε να συµµετάσχει ο νεοεκλεγείς πρόεδρος της Βουλής Τζον Μπέινερ, προκαλώντας την έκπληξη του Λευκού Οίκου), αλλά στο «ρεζερβέ µυστικό δείπνο»που παρέθεσε (ξηµερώµατα ώρα Ελλάδας) ο αµερικανός πρόεδρος στον κινέζο οµόλογό του. Ο Χου Τζιντάο έφτασε αργά χθες το βράδυ στην αµερικανική πρωτεύουσα, όπου τον υποδέχθηκε ο αµερικανός αντιπρόεδρος Τζο Μπάιντεν. Αµέσως µετά κατευθύνθηκε στον Λευκό Οίκο για το τραπέζι στο Old Family Room, µια µικρή αίθουσα δίπλα στη σάλα των επίσηµων δείπνων. Γύρω από το τραπέζι κάθησαν έξι πρόσωπα: ο κινέζος πρόεδρος και δυο σύµβουλοί του, ο Μπαράκ Οµπάµα, η Χίλαρι Κλίντον και ο σύµβουλος του αµερικανού προέδρου σε θέµατα ασφαλείας Τοµ Ντόνιλον.
Ενα από τα ερωτήµατα των αναλυτών δεν ήταν εάν η αµερικανική πλευρά θα θέσει το θέµα των ανθρωπίνων δικαιωµάτων στις συνοµιλίες, αλλά εάν θα το κάνει µε τέτοιο τρόπο ώστε να διακινδυνεύσει την αποτυχία της επίσκεψης. Το ζήτηµα του γιουάν θέτει το ίδιο ερώτηµα ακόµη πιο πιεστικά. Λίγες ώρες πριν από την άφιξη του Χου στην Ουάσιγκτον, εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου κάλεσε την Κίνα να κάνει περισσότερα για να ενισχύσει το υποτιµηµένο νόµισµά της.
«Αυτή είναι µια άποψη που δεν έχουµε µόνο εµείς αλλά πολλές χώρες στον κόσµο», τόνισε ο Ρόµπερτ Γκιµπς. Ενα ερωτηµατικό συνοδεύει και τη στάση που θα τηρήσει ο Χου. Θα επιµείνει στο δόγµα της «ειρηνικής ανόδου» προσαρµοσµένο στις ανάγκες της νέας υπερδύναµης όπως έγραφε τον περασµένο Οκτώβριο στη «Λαϊκή Ηµερησία» στενός σύµβουλός του; Ή θα αναζητήσει έναν συµβιβασµό µε δεδοµένο ότι εγκαταλείπει την προεδρία σε έναν χρόνο κι εποµένως ποντάρει πολλά σε µια επίσκεψη – κλειδί για την πολιτική του κληρονοµιά;
Συνέντευξη µε… µικρό ρίσκο
Ο πρόεδρος της Κίνας Χου Τζιντάο σπανίως δίνει συνεντεύξεις στις οποίες οι ερωτήσεις δεν υποβάλλονται γραπτώς. Οµως αυτή τη φορά θέλει να περάσει το µήνυµά του στο αµερικανικό κοινό και γι’ αυτό στην κοινή συνέντευξη Τύπου µε τον Μπαράκ Οµπάµα στο τέλος της επίσκεψης θα επιτραπεί σε τέσσερις δηµοσιογράφους – δύο κινέζους και δύο αµερικανούς – να υποβάλουν ερωτήσεις. Οι αναλυτές εκτιµούν πως θα είναι πολύ καλά προετοιµασµένος για να απαντήσει σε ευαίσθητα ζητήµατα όπως αυτό των ανθρωπίνων δικαιωµάτων.
Για σήµερα είναι προγραµµατισµένη συζήτηση µε τον Οµπάµα στο Οβάλ Γραφείο και αργότερα συνάντηση µε επιχειρηµατίες. Ο αµερικανικός Τύπος ασχολείται µε το πρωτόκολλο της επίσκεψης που είναι ιδιαίτερα σηµαντικό για τους Κινέζους.
Ενα από τα βασικότερα ζητήµατα είναι το ποιος θα µαγειρέψει για τον κινέζο ηγέτη στον Λευκό Οίκο. Τις δύο προηγούµενες φορές που αρχηγοί κρατών επισκέφθηκαν το ζεύγος Οµπάµα, η Μισέλ είχε καλέσει διάσηµους σεφ.
Το ίδιο αναµένεται να συµβεί και τώρα. Το γεγονός ότι δεν έχει στηθεί µεγάλη τέντα στον κήπο του Λευκού Οίκου δείχνει ότι οι καλεσµένοι δεν θα είναι πάρα πολλοί, ενώ παραµένει άγνωστο τι είδους µουσική θα ακουστεί.
Μια άλλη λεπτοµέρεια που ήδη συζητείται είναι τι θα φορέσει η Μισέλ Οµπάµα – θα έχει το φόρεµά της µια νότα Απω Ανατολής;
Μια παρτίδα πινγκ – πονγκ που κρατάει 40 χρόνια
Οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι η µεγαλύτερη οικονοµία του κόσµου, η Κίνα, η δεύτερη µεγαλύτερη. Η Κίνα έχει τον µεγαλύτερο πληθυσµό στον κόσµο, οι ΗΠΑ τον τρίτο µεγαλύτερο. Οι δύο χώρες είναι οι µεγαλύτεροι καταναλωτές αυτοκινήτων και βενζίνης.
Οι σχέσεις τους τα τελευταία χρόνια, ιδιαίτερα μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, είναι γενικά σταθερές µε κάποιες περιόδους έντασης.
Αρκετό καιρό πριν από τη µυστική άφιξη στο Πεκίνο του Χένρι Κίσινγκερ το 1971 και τις συνοµιλίες που είχε µε τον Μάο Τσετούνγκ και τον Τσου Ενλάι, αµερικανοί ακαδηµαϊκοί υποστήριζαν την ανάγκη συνεργασίας µε την κινεζική κυβέρνηση προκειµένου να αντιµετωπιστεί ο «σοβιετικός κίνδυνος».
Ετσι ο Κίσινγκερ στη διάρκεια ενός ταξιδιού στο Πακιστάν υποκρίθηκε ότι αρρώστησε και για µια ηµέρα δεν εθεάθη δηµοσίως. Εκείνη την ηµέρα πήγε στο Πεκίνο όπου προετοίµασε την ιστορική επίσκεψη του προέδρου Ρίτσαρντ Νίξον στην κινεζική πρωτεύουσα τον επόµενο χρόνο – από τις 21 έως στις 28 Φεβρουαρίου του 1972. Στο τέλος των συναντήσεων µε κοινό ανακοινωθέν οι δύο χώρες δεσµεύθηκαν να συνεργασθούν για την εξοµάλυνση των σχέσεών τους.
Μεσολαβεί το1975η επίσκεψη στο Πεκίνο του προέδρου Τζέραλντ Φορντ και την 1η Ιανουαρίου 1979 η Ουάσιγκτον αναγνωρίζει τη Λαϊκή ∆ηµοκρατία της Κίνας.
Την ίδια χρονιά ο Ντενγκ Χσιαοπίνγκ γίνεται ο πρώτος κινέζος ηγέτηςπου επισκέπτεται τις Ηνωµένες Πολιτείες και τον υποδέχεται µε τιµές στον Λευκό Οίκο ο Τζίµι Κάρτερ.
Από την επίσκεψη προκύπτουν πολλές διµερείς συµφωνίες – επιστηµονικές, τεχνολογικές, εµπορικές και πολιτιστικές. Σταδιακά οι σχέσεις των δύο χωρών βελτιώνονται και γίνονται επίσηµες επισκέψεις. Ο πρόεδρος Ρίγκαν αποδέχεται την πρόσκληση του κινέζου πρωθυπουργού Ζάο Ζιγιάνγκ και φθάνει το 1984 στο Πεκίνο, ενώ ανάλογη επίσκεψη πραγµατοποιεί πέντε χρόνια αργότερα ο πρόεδρος Μπους(πατέρας).
Τα γεγονότα τον Ιούνιο του 1989 στην Πλατεία Τιανανµέν και ηβίαιη καταστολή των φοιτητικών εξεγέρσεων προκαλούν ένταση στις σχέσεις των δύο χωρών, καθώς η Ουάσιγκτον επιβάλλει οικονοµικές κυρώσεις και παγώνει κάποιες συµφωνίες. Θα χρειασθεί να περάσουν αρκετά χρόνια µέχρις ότου ένας κινέζος ηγέτης, ο πρόεδρος Ζιαν Ζεµίν να επισκεφθεί τον Λευκό Οίκο και να έχει συνοµιλίες µε τον Μπιλ Κλίντον, ο οποίος θα ανταποδώσει την επίσκεψη λίγο αργότερα.
Ο πρόεδρος Χου Τζιντάο πραγµατοποιεί επίσκεψη στην Ουάσιγκτον το 2006, όµως ο Τζορτζ Μπους (υιός) προσπαθεί να την υποβαθµίσει και αρνείται να του παραθέσει επίσηµο δείπνο. Η οικονοµική ανάπτυξη της Κίνας όµως είναι εµφανής,καθώς και η διασύνδεση των δύο οικονοµιών. Τον Νοέµβριο του 2009 ο Μπαράκ Οµπάµα επισκέπτεται το Πεκίνο για να προωθήσει τις σχέσεις των δύο χωρών καθώς ξεσπά η οικονοµική κρίση.
Από την εφημερίδα “Τα Νέα”