Εκεί σύντομα στρατολογήθηκε από τη Μοσάντ, η οποία διαπίστωσε τις μοναδικές του ικανότητες: ήξερε να μιλάει άπταιστα αραβικά, μπορούσε να προσαρμοστεί σε κάθε κοινωνικό περιβάλλον και είχε εξαιρετική μνήμη.
Η Μοσάντ τον έστειλε το 1961 στην Αργεντινή για να χτίσει την κάλυψή του. Παρουσιάστηκε ως Καμάλ Αμίν Θααμπέτ, Σύρος επιχειρηματίας που επέστρεφε στην πατρίδα του για να «επενδύσει» στο μέλλον της. Με ψεύτικη ταυτότητα και αξιοποιώντας τις επαφές του, εγκαταστάθηκε στη Δαμασκό και άρχισε να συναναστρέφεται με στρατηγούς, βουλευτές και υπουργούς.
Κομψός, γενναιόδωρος και με αέρα όπως ήταν, διοργάνωνε δεξιώσεις και πρόσφερε πολιτική στήριξη στους φίλους του. Κανείς δεν υποψιαζόταν ότι κάθε βράδυ μετέδιδε με ασύρματο πολύτιμες πληροφορίες στην Ιερουσαλήμ.
Μέσα από τα πάρτι, τις πολυτελείς δεξιώσεις και τη χορήγηση δανείων σε Σύριους επιχειρηματίες, κατάφερνε να διεισδύει στα μυστικά του κράτους. Σχεδόν κάθε βράδυ έστελνε όλες τις πληροφορίες που λάμβανε με σήματα Μορς στο Ισραήλ, από το σπίτι του στη Δαμασκό, χωρίς να γίνεται αντιληπτός.
Όλο αυτό το διάστημα, είχε καταφέρει να μάθει τρομερά κρατικά μυστικά. Ωστόσο είχε κουραστεί πνευματικά από τη διπλή ζωή και την πολύχρονη απουσία από την οικογένειά του. Η πρόταση όμως να γίνει υπουργός Άμυνας ξεπέρασε ακόμη και σενάρια φαντασίας καθώς και την απόφασή του να τα παρατήσει.
Η πιο ριψοκίνδυνη αποστολή του θεωρείται η επίσκεψη στα Υψίπεδα του Γκολάν, όπου και πρότεινε στους ιθύνοντες να δωρίσει μερικά ψηλά δέντρα τα οποία θα φυτεύονταν γύρω από τα στρατόπεδα για να κάνουν σκιά στους στρατιώτες. Αυτά τα δέντρα έδωσαν την ευκαιρία στους αντιπάλους τους Ισραηλινούς να έχουν εποπτεία των βάσεων από ψηλά και να τις πλήξουν στον «Πόλεμο των 6 ημερών» το 1967, δυο χρόνια μετά τον θάνατό του.
Η σύλληψη και το τέλος
Τελικά, η συριακή αντικατασκοπεία τον εντόπισε το 1965, χάρη σε ενισχυμένα μέτρα εντοπισμού ραδιοσημάτων. Τα στρατεύματα εισέβαλαν στο σπίτι του και τον συνέλαβαν επ’ αυτοφώρω ενώ έστελνε πληροφορίες στο Ισραήλ. Ο Κοέν βασανίστηκε, δικάστηκε και καταδικάστηκε σε θάνατο.
Η διεθνής κοινότητα και Ισραήλ ζήτησαν επιείκεια, αλλά οι Συροί προχώρησαν στην εκτέλεσή του με δημόσιο απαγχονισμό στις 18 Μαΐου 1965, στη Δαμασκό.
Φορούσε μόνο έναν χιτώνα, στον οποίο αναγράφονται όλα του τα εγκλήματα. Γύρω του δεκάδες στρατιωτικοί με τα όπλα στο χέρι. Στους δρόμους ο κόσμος συνέχιζε κανονικά τη ζωή του, σαν μην κρεμόταν το σώμα ενός άνδρα σε δημόσια θέα.
Η σορός του έμεινε εκεί για μια ολόκληρη ημέρα. Για να θυμούνται όλοι ποια ήταν η κατάληξη για τον Έλι Κοέν, τον Ισραηλινό κατάσκοπο της Μοσάντ.
Εκτός των άλλων, του αφαίρεσαν την πραγματική του ταυτότητα, ενώ η σορός του δεν δόθηκε στη γυναίκα του Νάντια, η οποία έμαθε την ακριβή του ιδιότητα την ημέρα της καταδίκης του.
Οι Σύριοι ένιωθαν προδομένοι και σε προσωπικό επίπεδο καθώς ήταν ένα προβεβλημένο μέλος της κοινωνίας τους και είχε εκθέσει κορυφαία πρόσωπα της εποχής του που τον εμπιστεύθηκαν, όπως ο ηγέτης της χώρας.
Η Μοσάντ αποκάλυψε πώς πιάστηκε στη Συρία
Για πρώτη φορά, η Μοσάντ αποκάλυψε το 2022, πώς συνελήφθη ο πιο διάσημος κατάσκοπός της, Έλιν Κοέν, το 1965 στη Συρία. Ο διευθυντής της, Ντέιβιντ Μπαρνέα, αποκάλυψε το περιεχόμενο του τελευταίου τηλεγραφήματος που έστειλε ο Έλι Κοέν: Ήταν 19 Ιανουαρίου 1965 και υπεκλάπη.
Στο τηλεγράφημα, ο Κοέν ανέφερε στους μυστικούς επόπτες του στη Μοσάντ ότι ο τότε πρόεδρος της Συρίας Αμίν αλ-Χαφίζ είχε συναντηθεί με την ανώτατη διοίκηση του συριακού στρατού στις 5 μ.μ.. Αυτό έγινε λίγο προτού συλληφθεί ο Κοέν.
Για δεκαετίες, υπήρχε μια μεγάλη συζήτηση στο Ισραήλ σχετικά με το εάν ο Κοέν, πιάστηκε επειδή οι χειριστές του τον πίεσαν πάρα πολύ ή ο ίδιος πήρε πολλά ρίσκα.
Ο Ο διευθυντής της Μοσάντ είπε ότι η αποκάλυψη του τελευταίου τηλεγραφήματος καθιστά σαφές ότι κανείς δεν «φταίει» και ότι μερικές φορές ακόμη και οι καλύτεροι κατάσκοποι μπορούν να συλληφθούν έπειτα από επίμονη αντικατασκοπεία από έναν εχθρό.
Όπως είπε, ο Κοέν «δεν συνελήφθη επειδή έκανε πάρα πολλές αποστολές τηλεγραφημάτων, επειδή δεν ενήργησε σύμφωνα με το πρωτόκολλο ή επειδή τα κεντρικά γραφεία τον πίεσαν να στέλνει πολύ συχνά».
«Από εδώ και στο εξής, αυτό είναι ένα γεγονός για τις υπηρεσίες πληροφοριών», είπε ο Μπαρνέα.
Η σειρά «Spy» στο Netflix
Ο Έλι Κοέν θεωρείται εθνικός ήρωας στο Ισραήλ. Το όνομά του δόθηκε σε δρόμους, πλατείες και σχολεία.
Η δράση του ενέπνευσε βιβλία, ντοκιμαντέρ και σειρά του Netflix το 2019, «The Spy», με τον Σάσα Μπαρόν Κοέν.
Οι κριτικές των διεθνών μέσων για τον Ισραηλινό ηθοποιό ήταν πολύ καλές, με αρκετούς κριτικούς να αναφέρονται στην εντυπωσιακή απόδοση του χαρακτήρα που υποδύεται, τη στιγμή, μάλιστα, που ο ίδιος έγινε γνωστός από κωμικούς ρόλους, όπως αυτός του Μπόρατ και του Δικτάτορα.
Η οικογένεια του Κοέν, από την άλλη κατηγόρησε τη σειρά για ιστορικές ανακρίβειες. Ωστόσο συνεχάρη τον πρωταγωνιστή για την ερμηνεία του.
«Η σειρά δεν εμβαθύνει όσο θα έπρεπε και περιλαμβάνει πολλά στοιχεία από την φαντασία του σκηνοθέτη. Δείχνει τον πατέρα μου ως κάποιον που ήταν σπάταλος, του άρεσαν οι γυναίκες και έθετε τον εαυτό του σε απερίσκεπτους κινδύνους.
Στην πραγματικότητα, ήταν πολύ σίγουρος για τον εαυτό του και πολύ ευτυχισμένος με την ζωή που είχε. Δεν ήταν φτωχός ή μίζερος. Ήταν ο καλύτερος πράκτορας που είχε ποτέ η Μόσαντ» δήλωσε σε συνέντευξής η κόρη του.
Το Ισραήλ ζητά ακόμη και σήμερα την επιστροφή της σορού του.
