Αυτές τις μέρες «κρίνεται» σε μεγάλο βαθμό το πως θα εξελιχθεί οικονομικά το 2026, όσο αφορά τους «εσωτερικούς» παράγοντες από τους οποίους εξαρτάται.
Δύο «διαδικασίες» που φαινομενικά δεν αγγίζουν η μία την άλλη ετοιμάζονται να… παντρευτούν και να μας δείξουν το πως θα είναι το 2026. Τουλάχιστον στον δημόσιο τομέα. Αλλά όλοι γνωρίζουμε ότι στην Ελλάδα ο ιδιωτικός τομές δεν έχει πάψει να «θηλάζει» και να εξαρτάται σχεδόν αποκλειστικά από αυτόν…
Οι δύο ανεξάρτητες, αλλά στην πραγματικότητα απόλυτα αλληλοσυνδεμένες «διαδικασίες», είναι αφ’ ενός η διαπραγμάτευση μεταξύ κυβέρνησης και Κομισιόν για την αμφίβολη εξέλιξη του Ταμείου Ανάκαμψης, το οποίο «κλείνει» σε 12 ακριβώς μήνες. Και αφ’ ετέρου η συγκρότηση του Προϋπολογισμού για το 2026.
Γιατί είναι ανεξάρτητα, αλλά και απόλυτα αλληλοσυνδεμένα; Γιατί απλά οι επενδύσεις στην οικονομία της Ελλάδας εξαρτώνται – ειδικά στους παραγωγικούς αλλά και στους καταναλωτικούς κλάδους – σχεδόν αποκλειστικά από τις εισροές κοινοτικών πόρων, από το Ταμείο Ανάκαμψης και το ΕΣΠΑ. Με άλλα λόγια το ΑΕΠ, πέραν της καταναλωτικής δαπάνης η οποία αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο χρηματοδότησης της «ανάπτυξης» στην Ελλάδα, εξαρτάται σε καθοριστικό βαθμό από την εισροή των κοινοτικών πόρων, δανειακών και επιχορηγήσεων.
Και γιατί αυτή η «σχέση» βρίσκεται σε κρίσιμη στιγμή τώρα;
Γιατί αφ’ ενός αυτές τις μέρες στην Αθήνα θα βρεθεί κλιμάκιο της Κομισιόν με τον «μνημονικό» κ. Ντέκλαν Κοστέλο, ένα κεντρικό κοινοτικό παράγοντα της εφιαλτικής μνημονιακής δεκαετίας, για να ελεγχθεί, το γιατί τα λεφτά του Ταμείου Ανάκαμψης δεν φτάνουν στους αποδέκτες και αν πρέπει να «κοπούν». Και αφ’ ετέρου γιατί αυτές τις μέρες σχεδόν ταυτόχρονα, «συμφωνούνται» στην Κυβέρνηση οι γραμμές του Προϋπολογισμού του 2026, ο οποίος στο καθοριστικό σκέλος των επενδύσεων εξαρτάται από το αν θα έρθουν ή όχι τα λεφτά του Ταμείου Ανάκαμψης…
Υπάρχει εδώ πρόβλημα που θα κριθεί από το τι θα αποφασίσει ο κ. Κοστέλο; Με τα υπάρχοντα στοιχεία εκτέλεσης των προγραμμάτων του Ταμείου Ανάκαμψης φαίνεται ότι από τα 36 δισ. ευρώ που αναλογούν στη χώρα, μόλις 10 δισ. ευρώ (5,7 δισ. ευρώ από επιχορηγήσεις και 4,3 δισ. ευρώ από δάνεια) έχουν φθάσει στους τελικούς δικαιούχους.
Ποιος το λέει αυτό; Το επισημαίνει με έμφαση η Τράπεζα της Ελλάδος δια στόματος του υποδιοικητή της ΤτΕ, του κ. Θεόδωρου Πελαγίδη.
Μα, θα πει κανείς, η Ελλάδα σύμφωνα με τις δημόσιες δηλώσεις, είναι από τις πρώτες χώρες σε απορρόφηση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης, πως γίνεται ταυτόχρονα να συμβαίνει αυτό;
Γίνεται με την απλή μέθοδο των υπερδραστήριων ενδιάμεσων φορέων, που και φροντίζουν να δεσμεύουν τα κοινοτικά κονδύλια και να τα απορροφούν, παρκάροντάς τα σε ενδιάμεσους φορείς μέχρι να δρομολογηθούν άμεσα στον σκοπό για τον οποίο έχουν δεσμευτεί.
Έλα όμως που ο χρόνος κυλάει επικίνδυνα. Φτάσαμε να απέχουμε μόλις ένα χρόνο μέχρι το «κλείσιμο» του Ταμείου Ανάκαμψης και από το σύνολο των 36 δις ευρώ (τεράστιο ποσό, περίπου 18% του ΑΕΠ) μόλις τα 10 δις ευρώ δηλαδή ένα 5% του ΑΕΠ έχει ξοδευτεί για τον σκοπό που απορροφήθηκαν. Τα υπόλοιπα που έχουν απορροφηθεί, παραμένουν ως «ρευστότητα» στο σύστημα «φτιασιδώνοντας» κάποια νούμερα στους ισολογισμούς του χρηματοπιστωτικού συστήματος και των δημόσιων αποθεματικών…
Τώρα όμως έρχεται ο γνωστός μας κ. Κοστέλο – που στο παρελθόν δεν έχει διστάσει να «σφάξει στο γόνατο» τις δημόσιες δαπάνες – για να δεί αφ’ ενός τι γίνεται με τις προϋποθέσεις που έχει δεσμευτεί το ελληνικό δημόσιο να υλοποιήσει για να πάρει τα λεφτά από τις επιχορηγήσεις και τα δάνεια. Όπως επίσης – το κυριότερο – να «δεί» ποια από τα έργα και τα προγράμματα για τα οποία έχουν δεσμευτεί τα ποσά αυτά προλαβαίνουν μέσα στους επόμενους 12 μήνες να υλοποιηθούν, δηλαδή να απορροφήσουν πραγματικά τα ποσά αυτά.
Γιατί ότι δεν προλαβαίνει να υλοποιηθεί πρέπει να… ξε-απορροφηθεί και να επιστραφεί στα κοινοτικά ταμεία, αφού η καταστατική πρόβλεψη του Ταμείου είναι πως ότι δεν έχει απορροφηθεί και ξοδευτεί σωστά μέχρι το καλοκαίρι του 2026, επιστρέφεται…
Εδώ όμως έρχεται μια άλλη μεγάλη έκπληξη, γιατί ανάμεσα στα έργα αυτά που ενδέχεται να μη προλαβαίνουν να γίνουν, βρίσκεται η πλειονότητα των βασικών εξαγγελιών των τελευταίων μηνών από πλευράς κυβέρνησης.
Να λοιπόν τι θα εξετάσει ο κ. Κοστέλο τις επόμενες ημέρες και να αποφασίσει το αν θα γίνουν ή θα επιστραφούν τα λεφτά, γιατί δεν βγαίνουν οι… ημερομηνίες.
Έτσι για να ξέρουμε για τι πράγμα μιλάμε αναφέρουμε ότι ένα από αυτά είναι ο περιβόητος ο ΒΟΑΚ στην Κρήτη, ναι εκεί που σκοτώνονται πάνω από 100 άνθρωποι κάθε χρόνο.
Ένα άλλο είναι η μεταρρύθμιση του ΟΣΕ, το αιματοβαμμένο «γεφύρι της Άρτας», όπως επίσης και ο σταθμός αντλησιοταμίευσης στην Αμφιλοχία. Είναι επίσης τα περιβόητα προγράμματα κοινωνικής αντιπαροχής, αλλά και οι μεταρρυθμίσεις με τα έργα στον τομέα της Υγείας.
Μαζί τους και κάποια από τα προγράμματα πάνω στα οποία στηρίζεται η προώθηση της ηλεκτροκίνησης… και πολλά άλλα.
Όλα ένα και ένα, επώνυμα και καθοριστικά για το πως θα μπορέσει να «τρέξει» η οικονομία και ο Προϋπολογισμός του 2026.
Όποια από αυτά τα έργα «χάσουν» την χρηματοδότησή τους από το Ταμείο Ανάκαμψης για να πραγματοποιηθούν, θα πρέπει να χρηματοδοτηθούν κατά βάση από τον Προϋπολογισμό, δηλαδή από τα αυξημένα φορολογικά έσοδα που τροφοδοτούνται από τον πληθωρισμό και τους έμμεσους κατά βάση, αλλά και τους άμεσους φόρους. Διαφορετικά δεν θα πραγματοποιηθούν.
Για να αντιληφθούμε τις διαστάσεις του προβλήματος πέραν της πολιτικής συνέπειας, αρκεί μία ματιά στις προβλέψεις της ΤτΕ.
Σ’ αυτές τις προβλέψεις η ΤτΕ λαμβάνοντας ως δεδομένο ότι δεν θα υπάρξουν απώλειες από το Ταμείο Ανάκαμψης (!) προβλέπει ότι η τάση του ρυθμού ανάπτυξης το 2026 θα είναι καθοδική σε σχέση με το 2025 και από 2,2% θα πέσει στο 1,9%.
Αλλά αυτό μόνο αν δεν υπάρξουν σημαντικές απώλειες από το Ταμείο Ανάκαμψης…
