Η Νίσυρος είναι το νησί που δεν μοιάζει με κανένα άλλο στη χώρα μας, ένα ολόκληρο κεφάλαιο στη νησιωτική Ελλάδα από μόνη της. Κατ΄ αρχάς έχει μια από τις πιο ωραίες ιστορίες στην ελληνική μυθολογία.
Σύμφωνα με αυτήν λοιπόν, το νησί δημιουργήθηκε στη Γιγαντομαχία, τον πόλεμο μεταξύ Θεών και Γιγάντων. Ο Ποσειδώνας καταδίωξε τον Γίγαντα Πολυβώτη μέχρι την Κω, έκοψε ένα τμήμα από το νησί και, πετώντας το πάνω στον εχθρό του, τον βύθισε για πάντα στο Αιγαίο Πέλαγος.
Ο θρυλικός βράχος που αποσχίστηκε από την Κω είναι η σημερινή Νίσυρος ενώ οι εκρήξεις του κάποτε ενεργού ηφαιστείου της, η οργισμένη ανάσα του ηττημένου Γίγαντα.
Πρόκειται για το πιο νέο από τα ηφαιστειακά κέντρα της Ελλάδας και ακόμη ενεργό – μαζί με αυτά της Μήλου, της Σαντορίνης και των Μεθάνων.
Στην αρχαιότητα το νησί άκμασε από το εμπόριο οψιδιανού (μαύρο ηφαιστειογενές γυαλί), τον οποίο εξόρυσσαν οι Νισύριοι από το κοντινό, απέναντι νησάκι Γυαλί.