Πολλές είναι οι προκλήσεις που πρέπει να αντιμετωπίσει ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού με την 3η Δεκεμβρίου, Εθνική και Παγκόσμια Ημέρα Ατόμων με Αναπηρία να το υπενθυμίζει.
Η Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία (Ε.Σ.Α.μεΑ.), ως εκφραστής των ατόμων με αναπηρία, χρόνιες ή/και σπάνιες παθήσεις και των οικογενειών τους στην Ελλάδα, κρούει τον κώδωνα του κινδύνου, τονίζοντας πως το 2025 αποδείχθηκε χειρότερο από το 2024 για αυτήν την ευάλωτη κατηγορία πολιτών.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Η πραγματικότητα, όπως παρουσιάζεται από την Ε.Σ.Α.μεΑ., αποτυπώνεται στον Δεκάλογο του Αποκλεισμού και της Ευαλωτότητας, ο οποίος βασίζεται σε στοιχεία και γεγονότα, αναδεικνύοντας την επιτακτική ανάγκη για συνολικό πλαίσιο συνδυαστικών οικονομικών μέτρων με συνέχεια σε βάθος χρόνου.
1. Φτώχεια και Εισοδηματική Ανησυχία: Καταγράφεται σταθερή αύξηση του ποσοστού κινδύνου φτώχειας στα άτομα με αναπηρία (από 28,3% το 2021 σε 33% το 2024). Το ¼ διαβιεί σε νοικοκυριά με μηνιαίο οικογενειακό εισόδημα έως 600 ευρώ (εκτός επιδομάτων). Η ακρίβεια εξανεμίζει το ελάχιστο εισόδημα.
2. Υγεία και Ιδιωτική Δαπάνη: Τα νοικοκυριά με άτομα με αναπηρία επωμίζονται σημαντικές ιδιωτικές δαπάνες για υγεία/θεραπείες. Παράλληλα, το ποσοστό των ατόμων με ανικανοποίητες ανάγκες υγείας στην Ελλάδα παραμένει πολύ υψηλό.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
3. Εργασιακός Αποκλεισμός: Παρά τα προγράμματα, ο αποκλεισμός παραμένει βασικό ζήτημα. Ενδεικτικά, το 82% των νέων 15-24 ετών και το 49,2% των 25-34 ετών με αναπηρία δεν έχουν εργαστεί ποτέ, δείχνοντας περιορισμένη πρόοδο.
4. Κοινωνική Προστασία και Αβεβαιότητα: Ο «Προσωπικός Βοηθός» παραμένει πιλοτική υπηρεσία με αβέβαιη μακροπρόθεσμη χρηματοδότηση. Το μοντέλο αποϊδρυματοποίησης εξακολουθεί να είναι αποτυχημένο, ενώ απουσιάζει μια συνολική Στρατηγική για τη Συμπερίληψη και Διαβίωση στην Κοινότητα.
5. Ληξιπρόθεσμες Οφειλές: Η Ελλάδα κατέχει αρνητική διάκριση: το 44,5% των ατόμων με αναπηρία έχουν ληξιπρόθεσμες οφειλές, ποσοστό υπερτετραπλάσιο του ευρωπαϊκού μέσου όρου (10,2%).
6. Δυσβάσταχτο Κόστος Στέγασης: Το 33% των ατόμων με αναπηρία ζουν σε νοικοκυριά με υπερβολική επιβάρυνση από το κόστος στέγασης – το υψηλότερο ποσοστό στην ΕΕ.
7. Προσβασιμότητα: Η υλοποίηση έργων προσβασιμότητας σε δημόσιες/ιδιωτικές υποδομές και συγκοινωνίες είναι αργή, διατηρώντας ή εντείνοντας τον αποκλεισμό.
8. Ψυχολογική Επιβάρυνση/Κοινωνικός Αποκλεισμός: Ο συνδυασμός οικονομικής πίεσης, ανεπαρκούς φροντίδας και περιορισμένης απασχόλησης οδηγεί σε αυξημένο άγχος και κοινωνική απομόνωση. Μόνο το 8% των ατόμων με αναπηρία θεωρεί ότι αντιμετωπίζεται ισότιμα στην ελληνική κοινωνία, ενώ επικρατούν τα στερεότυπα/προκατάληψη (56,1%) και ο οίκτος/λύπηση (34%).
9. Κενά στην Εκπαίδευση: Η σχολική χρονιά 2025 χαρακτηρίστηκε ξανά από σημαντικές ελλείψεις σε εκπαιδευτικούς ΕΑΕ, Παράλληλης Στήριξης, ΕΒΠ και σχολικούς νοσηλευτές, καθώς και σε δρομολόγια σχολικών λεωφορείων, δυσχεραίνοντας την πρόσβαση και τη συμμετοχή των μαθητών/τριών.
10. Αργή Υλοποίηση Πολιτικών: Παρά την ύπαρξη της Εθνικής Στρατηγικής για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία 2024-2030, η υλοποίηση των μέτρων είναι αργή και ελλιπής, με αποτέλεσμα τα προβλήματα να παραμένουν έντονα το 2025.
Τα παραπάνω στοιχεία καταδεικνύουν ότι το 2025 η ποιότητα ζωής και η ισότιμη συμμετοχή των ατόμων με αναπηρία στην Ελλάδα υποχώρησε. Όπως αναφέρει η ΕΣΑμεΑ, «Είναι επιβεβλημένο να δοθεί άμεση προτεραιότητα στην εφαρμογή ολοκληρωμένων μέτρων στήριξης που θα αντιμετωπίσουν τα δομικά προβλήματα της φτώχειας, του αποκλεισμού στην εργασία και την εκπαίδευση, της ανεπαρκούς κοινωνικής προστασίας και των ελλείψεων στην προσβασιμότητα. Χρειάζεται αποφασιστικότητα και χρηματοδότηση ώστε η Εθνική Στρατηγική να μετατραπεί από υπόσχεση σε πράξη, εξασφαλίζοντας αξιοπρέπεια και πλήρη δικαιώματα για όλους τους πολίτες».
