Παγκόσμιο σοκ προκάλεσε στις αγορές η κατάρρευση της μετοχής και εν τέλει η πτώχευση της Silicon Valley Bank, της 16ης μεγαλύτερης τράπεζας των ΗΠΑ, η οποία τελικά θα μείνει στην ιστορία ως η δεύτερη μεγαλύτερη πτώχευση τράπεζας στην αμερικανική ιστορία.
H Silicon Valley Bank ήταν η τράπεζα των startups στις ΗΠΑ, των νεοφυών επιχειρήσεων που έψαχναν χρηματοδότηση για να βγουν και να κινηθούν στις αγορές με τα καινοτόμα προϊόντα τους. Στο πελατολόγιό της είχε μερικά ηχηρά ονόματα, όπως το Pinterest, το Shopify και το CrowdStrike Holdings και για να μιλήσουμε με ποσά, τα περιουσιακά της στοιχεία άγγιζαν τα 209 δισ. δολάρια ενώ οι καταθέσεις της ανέρχονταν στα 175,4 δισ. δολάρια.
Παρά το γεγονός ότι ήταν η μοναδική εισηγμένη τράπεζα με άμεση σύνδεση στη Silicon Valley, εκεί όπου γεννιούνται και δραστηριοποιούνται οι μεγάλες τεχνολογικές επιχειρήσεις και όσες έχουν όνειρο να της φτάσουν, πλέον κανείς δεν ξέρει την αξία της συγκεκριμένης τράπεζας.
Μια σειρά λαθών την οδήγησαν στο κραχ και επηρέασαν τις αγορές, προκαλώντας αλυσιδωτές ζημιές πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων σε άλλες τράπεζες. Και όμως, οι ειδικοί εκτιμούν ότι «σε καμία περίπτωση δεν μπορούμε να μιλάμε για μια νέα Lehman Brothers», μολονότι πρόκειται για την πρώτη πτώχευση τράπεζας στις ΗΠΑ από το 2008.
Πλέον, η Silicon Valley Bank τελεί υπό την εποπτεία της Ομοσπονδιακής Αρχής Εγγύησης Καταθέσεων (Federal Deposit Insurance – FDIC), μετά την απόσυρση των καταθέσεων των πελατών της που αποτελούνται κυρίως από startups επιχειρήσεις τεχνολογίας.
Τα λάθη που οδήγησαν στην κατάρρευση
Η τράπεζα αιφνιδίασε την αγορά, αφού ανακοίνωσε την έκδοση νέων μετοχών αξίας 2,25 δισ. δολαρίων για να ενισχύσει τα κεφάλαια της. Όμως, η μητρική της εταιρεία, η SVB Financial Group, είχε ήδη πουλήσει τίτλους αξίας 21 δισεκατομμυρίων δολαρίων – καταγράφοντας ζημίες 1,8 δις – για να καλύψει την θέση της έναντι των καταθετών της, οι οποίοι προχώρησαν σε εκροές.
Παρά τις εκκλήσεις του διευθύνοντα συμβούλου της Silicon Valley Bank να μην γίνει bank run και τις προσπάθειές του να διαβεβαιώσει ότι με την αύξηση του κεφαλαίου, οι πελάτες δεν θα χάσουν τα λεφτά τους, αυτοί τρομοκρατήθηκαν και έδωσαν εντολή στις εταιρείες χαρτοφυλακίου να περιορίσουν την έκθεση και να αποσύρουν τα μετρητά τους.
Η ταχεία εκροή των καταθέσεων, σε συνδυασμό με το ότι δεν έγινε κάποια εξαγορά, «ανάγκασε» τις Ομοσπονδιακές Αρχές να παρέμβουν και να κλείσουν την τράπεζα χθες Παρασκευή (10.3.2023) με εντολή του Υπουργείου Χρηματοοικονομικής Προστασίας και Καινοτομίας της πολιτείας της Καλιφόρνια και με την Ομοσπονδιακή Αρχή Εγγύησης Καταθέσεων των ΗΠΑ ώστε να διασφαλιστούν οι καταθέσεις.
Αξιοσημείωτο είναι ότι πριν λίγες ημέρες, ο επικεφαλής της Silicon Valley Bank δήλωνε «υπερήφανος, που είμαστε ο καλύτερος χρηματοπιστωτικός εταίρος στους πιο δύσκολους καιρούς» και η τράπεζα διεκδικούσε τον τίτλο «Bank of the Year» σε ένα γκαλά του Λονδίνου. Μάλιστα, την περασμένη Τετάρτη θεωρείτο ως ένας από τους καλά κεφαλαιοποιημένους χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς. Όμως, όλα αυτά κατέρρευσαν.
Αλλά, μετά τον υπερδιπλασιασμό των κερδών και των καταθέσεών της, τα πράγματα άλλαξαν άρδην. Επιτόκια εκτινάχθηκαν στα ύψη λόγω πληθωρισμού και το μπόνους στα επιχειρηματικά κεφάλαια μειώθηκε τόσο πολύ ώστε να προκαλέσει την κατακόρυφη πτώση των τιμών των ομολόγων.
Η Silicon Valley Bank εκτέθηκε. Αγόρασε ομόλογα στη μέγιστη τιμή τους, την ώρα που η συγκέντρωση κεφαλαίων επιχειρηματικών συμμετοχών τελείωσε και οι πελάτες της εξάντλησαν τις καταθέσεις τους. Τελικά, η τράπεζα αναγκάστηκε να πουλήσει ολόκληρο το χαρτοφυλάκιο των ρευστών ομολόγων της σε χαμηλότερες τιμές από αυτά που ήταν επί πληρωμή και προσπάθησε να καλύψει τις απώλειες με την αύξηση κεφαλαίου.
Η προειδοποίηση του Moody’s
Στα μέσα της προηγούμενης εβδομάδας, ο οίκος Moody’s Investors Service Inc προειδοποίησε την SVB Financial Group, μητρική εταιρία της τράπεζας Silicon Valley Bank, για τις ανησυχητικές εξελίξεις, καθώς ο οίκος χρηματοπιστωτικών αξιολογήσεων προετοιμάζονταν να υποβαθμίσει την πιστοληπτική ικανότητας της τράπεζας.
Το τηλεφώνημα, το οποίο περιέγραψαν δύο πηγές που έχουν λάβει γνώση της κατάστασης, ενεργοποίησε τη διαδικασία για τη χθεσινή θεαματική κατάρρευση της τράπεζας, καθώς πρόκειται για τη μεγαλύτερη τραπεζική κατάρρευση, από την οικονομική κρίση του 2008.
Οι τριγμοί στις αγορές
Ένα μεγάλο κύμα ρευστοποιήσεων κατέκλυσε τον τεχνολογικό κλάδο και συμπαρέσυρε τις τραπεζικές μετοχές παγκοσμίως. Άξιο αναφοράς είναι ότι ο πανευρωπαϊκός δείκτης Stoxx 600 σημείωσε τη χειρότερη μέρα από τον περασμένο Ιούλιο, ενώ μέχρι και το ελληνικό χρηματιστήριο σημείωσε πτώση 2,49% με τις απώλειες του τραπεζικού κλάδου να ξεπερνούν το 5%.
Σύμφωνα με την ΕΡΤ, οι 4 μεγαλύτερες τράπεζες των ΗΠΑ, η JP Morgan Chase, η Bank of America, η Wells Fargo και η Citigroup, είδαν τις τιμές των μετοχών τους να πέφτουν μεταξύ του 4% και του 6%, «εξαφανίζοντας» 52,3 δισεκατομμύρια δολάρια από την συλλογική κεφαλοποίησή τους για την ημέρα.
Οι μετοχές σημείωσαν ευρεία πτώση και στη Wall Street, με τον βιομηχανικό μέσο όρο Dow Jones να σημειώνει πτώση 543 μονάδων ή 1,66%. Ο S%P 500 έχασε 1,85% και ο σύνθετος Nasdaq σημείωσε πτώση 2,05%.
Ωστόσο, αν και η πτώση στην αξία των επηρεάζει συνολικά το χρηματοπιστωτικό σύστημα στις ΗΠΑ, δεν φαίνεται να είναι η αρχή μιας σειράς προβλημάτων, όπως έγινε με τη Lehman Brothers και η «μαύρη Παρασκευή» της 10ης Μαρτίου δεν φαίνεται ότι θα προκαλέσει κάτι χειρότερο, όπως ένας ευρύτερος συστημικός κίνδυνος.