Στις 30 Νοεμβρίου λήγει η προθεσμία για την κατάθεση των εθνικών σχεδίων των 19 κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης που έχουν υποβάλει αίτημα για να λάβουν δάνεια από το νέο χρηματοδοτικό εργαλείο ενίσχυσης της ευρωπαϊκής άμυνας, το μηχανισμό SAFE, συνολικού ύψους 150 δισεκατομμυρίων ευρώ.
Όπως εξήγησε σήμερα ο αρμόδιος εκπρόσωπος της Επιτροπής, Τομάς Ρενιέ, «το SAFE είναι ένα μέσο έκτακτης ανάγκης και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα κινηθεί γρήγορα». Πιθανότατα πριν από το τέλος του τρέχοντος έτους, η Κομισιόν θα έχει ολοκληρώσει την αξιολόγηση των εθνικών σχεδίων και εφόσον αυτή είναι θετική, θα πρέπει στη συνέχεια να δοθεί η τελική έγκριση από το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, προκειμένου να αποδεσμευθεί η πρώτη εκταμίευση – ποσό το οποίο θα αντιστοιχεί το πολύ στο 15% των δανείων που έχει αιτηθεί το κάθε κράτος-μέλος.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Αυτή η πρώτη εκταμίευση θα επιτρέψει στα κράτη-μέλη να έρθουν σε επαφή με τις αμυντικές βιομηχανίες και να ξεκινήσουν τα εξοπλιστικά τους προγράμματα, εξήγησε ο εκπρόσωπος της Επιτροπής
Ερωτηθείς για τη συμμετοχή τρίτων χωρών στο SAFE, όπως η Νότια Κορέα και η Τουρκία, ο Τ. Ρενιέ ξεκαθάρισε ότι και οι δύο χώρες χάνουν την προθεσμία της 30ής Νοεμβρίου. «Μπορώ να επιβεβαιώσω ότι οι δύο αυτές χώρες δεν θα προλάβουν την προθεσμία της 30ής Νοεμβρίου. Είναι πολύ αργά. Η Νότια Κορέα και η Τουρκία έχουν καταθέσει επίσημα αίτημα για συμμετοχή στο SAFE, όμως η Επιτροπή δεν έχει εξετάσει ακόμα το αίτημά τους», ανέφερε.
Σε ό,τι αφορά τις διαπραγματεύσεις που έχουν ξεκινήσει εδώ και δύο μήνες, με το Ηνωμένο Βασίλειο και τον Καναδά για συμμετοχή τους στο SAFE, o T. Ρενιέ ανέφερε ότι η Επιτροπή έχει εργαστεί εποικοδομητικά για να επιτύχει μια συμφωνία. Ανέφερε, ωστόσο, ότι εάν δεν καταστεί δυνατή η επίτευξή της μέχρι τις 30 Νοεμβρίου, «η πόρτα του SAFE είναι πάντα ανοιχτή γι’ αυτές τις δύο χώρες».
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Σημείωσε ότι και οι δύο χώρες, εξ ορισμού, μπορούν να συμμετέχουν στο SAFE, ως και 35% του συνολικού ποσού ενός κοινού αμυντικού προγράμματος.
Σημειώνεται ότι μέχρι τις 30 Νοεμβρίου τα κράτη-μέλη θα πρέπει να καταθέσουν με λεπτομέρεια στην Επιτροπή, το πλαίσιο των έργων στα οποία θέλουν να επενδύσουν, τον προϋπολογισμό τους και ποιοι θα είναι οι εταίροι τους στο κάθε έργο. Έπειτα από αυτή την ημερομηνία, η Επιτροπή θα είναι σε θέση να ανακοινώσει πόσες και ποιες χώρες ήταν εμπρόθεσμες.
Υπενθυμίζεται ότι στα τέλη Ιουλίου 2025, η Ελλάδα υπέβαλε στην Επιτροπή αίτημα για δάνεια ύψους 1,2 δισ. ευρώ από το SAFE.
Το SAFE
Το πρόγραμμα SAFE (Security Action for Europe) είναι μια ευρωπαϊκή πρωτοβουλία για την ενίσχυση της αμυντικής βιομηχανίας και ετοιμότητας μέσω χρηματοδότησης 150 δισεκατομμυρίων ευρώ. Στόχος είναι η στήριξη κοινών αμυντικών προμηθειών και επενδύσεων για την αντιμετώπιση κενών στις δυνατότητες και την ενίσχυση της ευρωπαϊκής αμυντικής παραγωγής, ειδικά σε σχέση με την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Το πρόγραμμα επίσης χρηματοδοτεί επενδύσεις σε τομείς όπως οι κυβερνο-ικανότητες και οι στρατηγικές αλυσίδες εφοδιασμού.
Βασικά σημεία του προγράμματος SAFE:
- Στόχος: Ενίσχυση της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανικής βάσης μέσω επενδύσεων σε κοινές προμήθειες και παραγωγή αμυντικού εξοπλισμού.
Χρηματοδότηση: Το πρόγραμμα θα κινητοποιήσει έως και 150 δισεκατομμύρια ευρώ, μέσω έκδοσης χρέους από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή με εγγύηση του προϋπολογισμού της ΕΕ. - Λειτουργία: Θα χρηματοδοτεί επείγουσες και μεγάλης κλίμακας επενδύσεις για την κάλυψη κρίσιμων κενών στις δυνατότητες των κρατών μελών.
Θα επιτρέπει την υποστήριξη της Ουκρανίας συνδέοντας την αμυντική της βιομηχανία με το μέσο από την αρχή. - Συμμετοχή: Χώρες-μέλη της ΕΕ μπορούν να υποβάλουν αιτήσεις για χρηματοδότηση. Η Ελλάδα, για παράδειγμα, έχει υποβάλει αίτηση για χρηματοδότηση ύψους 1,2 δισ. ευρώ.
Υπάρχει δυνατότητα συμμετοχής τρίτων χωρών υπό αυστηρές προϋποθέσεις.
- Πρόσθετες επενδύσεις: Το πρόγραμμα μπορεί να στηρίξει επενδύσεις και σε άλλους τομείς, όπως οι υποδομές διπλής χρήσης και οι κυβερνο-ικανότητες.
