Νικητής του Νόμπελ Λογοτεχνίας για το 2023 είναι ο Νορβηγός συγγραφέας και δραματουργός, Γιόν Φόσε, «για τα καινοτόμα θεατρικά του έργα και την πεζογραφία που δίνουν φωνή στο ανείπωτο», όπως αναφέρει η επίσημη ανακοίνωση της επιτροπής της Σουηδικής Ακαδημίας.
Ο φετινός νικητής του Νόμπελ Λογοτεχνίας, ο 64χρονος Γιον Φόσε, είναι ένας συγγραφέας με μινιμαλιστικό και υπερ-νατουραλιστικό ύφος. Γεννήθηκε στις 29 Σεπτεμβρίου του 1959 στο Χάουγκεσουντ της Νορβηγίας. Με τα έργα του ανανέωσε ριζοσπαστικά το τοπίο της Νορβηγικής δραματουργίας.
Έχει γράψει πλήθος μυθιστορημάτων, θεατρικών έργων, ποιητικών συλλογών, δοκιμίων και παιδικών βιβλίων, μεταξύ των οποίων «Το άλλο όνομα» και πολλά άλλα. Μαζί με το βραβείο, θα λάβει και χρηματικό έπαθλο 11 εκατ. σουηδικών κορωνών.
Ενώ σήμερα είναι ένας από τους πιο διαδεδομένους θεατρικούς συγγραφείς στον κόσμο, αναγνωρίζεται όλο και περισσότερο για την πεζογραφία του. Το πρώτο του μυθιστόρημα «Raudt, svart 1983», ήταν τόσο επαναστατικό όσο και συναισθηματικά ακατέργαστο, καθώς έθιξε το θέμα της αυτοκτονίας και, από πολλές απόψεις, έδωσε τον τόνο στο μεταγενέστερο έργο του.
BREAKING NEWS
— The Nobel Prize (@NobelPrize) October 5, 2023
The 2023 #NobelPrize in Literature is awarded to the Norwegian author Jon Fosse “for his innovative plays and prose which give voice to the unsayable.” pic.twitter.com/dhJgGUawMl
Άλλωστε, όταν ήταν μόλις 7 χρονών, είχε ένα σοβαρό ατύχημα, το οποίο καθόρισε τη μεταγενέστερη καλλιτεχνική πορεία του.
Στις πρώτες δηλώσεις του μετά την ανακοίνωση του βραβείου ο Γιον Φόσε ανέφερε: «Είμαι συγκλονισμένος και ευγνώμων. Θεωρώ πως είναι μια ανταμοιβή για τη λογοτεχνία που στοχεύει πάνω από όλα να είναι λογοτεχνία, χωρίς άλλη σκέψη».
Έγινε γνωστός στην υπόλοιπη Ευρώπη μέσω του έργου του Nokon kjem til å komme, το οποίο το έγραψε το 1996 και ο Claude Régy το ανέβασε ως θεατρικό έργο το 1999 στο Παρίσι. Πρόκειται για ένα από τα πρώιμα κομμάτια του Φόσε, μέσω του οποίου έθειξε θέματα προσμονής και ζήλιας μεταξύ ζευγαριών, ωστόσο ακόμα και σε αυτό η μοναδικότητα της γραφής του είναι εμφανής.
Μέσω της δραματικότητας στη γραφή του, εκφράζει τα πιο δυνατά ανθρώπινα συναισθήματα άγχους και αδυναμίας με τους πιο απλούς καθημερινούς όρους.
Γι’ αυτό σήμερα θεωρείται ως ένας σημαντικός καινοτόμος στο σύγχρονο θέατρο, καθώς έχει την ικανότητα να προκαλεί την απώλεια προσανατολισμού του ανθρώπου και να προσφέρει πρόσβαση σε μια βαθύτερη εμπειρία κοντά στη θεότητα.
Με πληροφορίες από nobelprize.org / Φωτογραφίες: Reuters