Η μονάδα 8200 του στρατού του Ισραήλ -γνωστή στην Ελλάδα λόγω εμπλοκής πρώην στελεχών της στο σκάνδαλο των υποκλοπών με το Predator- το 2021 συμφώνησε με τον διευθύνοντα σύμβουλο της Microsoft, Σάτια Ναντέλα για να χρησιμοποιεί το cloud της εταιρείας για την αποθήκευση ενός τεράστιου όγκου απόρρητων δεδομένων.
Όπως αποκαλύπτει ο βρετανικός «Guardian», στη συνάντηση που πραγματοποιήθηκε στην έδρα της Microsoft κοντά στο Σιάτλ, ο επικεφαλής της μονάδας 8200 του στρατού του Ισραήλ, Γιόσι Σαριέλ, κέρδισε την υποστήριξη του Ναντέλα για ένα σχέδιο που θα έδινε στην υπηρεσία πρόσβαση σε έναν εξατομικευμένο και διαχωρισμένο χώρο εντός της πλατφόρμας cloud Azure της Microsoft.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Εξοπλισμένη με την σχεδόν απεριόριστη χωρητικότητα αποθήκευσης του Azure, η Μονάδα 8200 άρχισε να δημιουργεί ένα ισχυρό νέο εργαλείο μαζικής παρακολούθησης: ένα εκτεταμένο και παρεμβατικό σύστημα που συλλέγει και αποθηκεύει ηχογραφήσεις εκατομμυρίων τηλεφωνικών κλήσεων που πραγματοποιούνται καθημερινά από Παλαιστινίους στη Γάζα και τη Δυτική Όχθη.
Το σύστημα που βασίζεται στο cloud – το οποίο τέθηκε σε λειτουργία για πρώτη φορά το 2022 – επιτρέπει στην ισραηλινή μονάδα 8200 να αποθηκεύει καθημερινά έναν τεράστιο όγκο κλήσεων για μεγάλα χρονικά διαστήματα.
Η πλατφόρμα αποθήκευσης που βασίζεται στο cloud έχει διευκολύνει την προετοιμασία θανατηφόρων αεροπορικών επιδρομών των ισραηλινών ενόπλων δυνάμεων.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Η Microsoft ισχυρίζεται ότι ο Ναντέλα δεν γνώριζε τι είδους δεδομένα σχεδίαζε να αποθηκεύσει η μονάδα 8200 στο Azure. Ωστόσο, απόρρητα έγγραφα της Microsoft και της Μοσάντ επιβεβαιώνουν την αποθήκευση αυτού του εκτεταμένου αρχείου καθημερινών επικοινωνιών των Παλαιστινίων.
Σύμφωνα με τρεις πηγές της μονάδας 8200, η πλατφόρμα αποθήκευσης που βασίζεται στο cloud έχει επίσης διαμορφώσει τις ισραηλινές στρατιωτικές επιχειρήσεις στη Γάζα και τη Δυτική Όχθη.
Χάρη στον έλεγχο που ασκεί επί των παλαιστινιακών τηλεπικοινωνιακών υποδομών, το Ισραήλ παρακολουθεί εδώ και καιρό τις τηλεφωνικές κλήσεις στα κατεχόμενα εδάφη. Ωστόσο, το νέο σύστημα επιτρέπει στους αξιωματικούς των μυστικών υπηρεσιών να αναπαράγουν το περιεχόμενο των κλήσεων από κινητά τηλέφωνα που πραγματοποιούν οι Παλαιστίνιοι, καταγράφοντας τις συνομιλίες ενός πολύ μεγαλύτερου αριθμού απλών πολιτών.
Εκατομμύρια οι καταγεγραμμένες κλήσεις
Πηγές των μυστικών υπηρεσιών με γνώση του έργου ανέφεραν ότι η ηγεσία της μονάδας 8200 απευθύνθηκε στη Microsoft αφού κατέληξε στο συμπέρασμα ότι δεν διέθετε επαρκή αποθηκευτικό χώρο ή υπολογιστική ισχύ στους στρατιωτικούς διακομιστές για να αντέξει το βάρος των τηλεφωνικών κλήσεων ολόκληρου του πληθυσμού.
Αρκετοί αξιωματικοί πληροφοριών της μονάδας, η οποία είναι συγκρίσιμη με την Εθνική Υπηρεσία Ασφαλείας των ΗΠΑ (NSA) όσον αφορά τις δυνατότητες παρακολούθησης, ανέφεραν ότι εσωτερικά δημιουργήθηκε ένα σύνθημα που αποτύπωνε την κλίμακα και την φιλοδοξία του έργου: «Ένα εκατομμύριο κλήσεις την ώρα».
Το σύστημα κατασκευάστηκε για να λειτουργεί στους διακομιστές της Microsoft, πίσω από ενισχυμένα επίπεδα ασφάλειας που αναπτύχθηκαν από τους μηχανικούς της εταιρείας σύμφωνα με τις οδηγίες της μονάδας 8200. Τα διαρρεύσαντα αρχεία της Microsoft υποδηλώνουν ότι ένα μεγάλο μέρος των ευαίσθητων δεδομένων της μονάδας ενδέχεται να βρίσκεται τώρα στα κέντρα δεδομένων της εταιρείας στην Ολλανδία και την Ιρλανδία.
Οι αποκαλύψεις σχετικά με το ρόλο της πλατφόρμας Azure της Microsoft στο πρόγραμμα παρακολούθησης έρχονται σε μια στιγμή που ο αμερικανικός τεχνολογικός γίγαντας αντιμετωπίζει πιέσεις από τους υπαλλήλους και τους επενδυτές του λόγω των δεσμών του με τον ισραηλινό στρατό και του ρόλου που έχει διαδραματίσει η τεχνολογία του στην 22μηνη επίθεση στη Γάζα.
Τον Μάιο, ένας υπάλληλος διέκοψε την ομιλία του Ναντέλα σε ένδειξη διαμαρτυρίας, φωνάζοντας: «Γιατί δεν δείχνετε πώς τα εγκλήματα πολέμου του Ισραήλ τροφοδοτούνται από το Azure;»
Αφού ο «Guardian» και άλλα μέσα ενημέρωσης αποκάλυψαν τον Ιανουάριο την εξάρτηση του Ισραήλ από την τεχνολογία της Microsoft κατά τη διάρκεια του πολέμου στη Γάζα, η εταιρεία ανέθεσε σε εξωτερικούς συνεργάτες την αξιολόγηση της σχέσης αυτής. Η εξέταση, σύμφωνα με τη Microsoft, «δεν βρήκε μέχρι σήμερα στοιχεία» ότι το Azure ή τα προϊόντα τεχνητής νοημοσύνης της εταιρείας «χρησιμοποιήθηκαν για να στοχεύσουν ή να βλάψουν ανθρώπους» στην περιοχή.
Ένας ανώτερος υπάλληλος της Microsoft δήλωσε ότι η εταιρεία είχε συνομιλίες με ισραηλινούς αξιωματούχους της άμυνας και καθόρισε τον τρόπο με τον οποίο πρέπει να χρησιμοποιείται η τεχνολογία της στη Γάζα, επιμένοντας ότι τα συστήματα της Microsoft δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται για τον εντοπισμό στόχων για θανατηφόρες επιθέσεις.
Ωστόσο, πηγές της Μονάδας 8200 ανέφεραν ότι πληροφορίες που προέρχονταν από τα τεράστια αρχεία τηλεφωνικών κλήσεων που διατηρούνται στο Azure είχαν χρησιμοποιηθεί για την έρευνα και τον εντοπισμό στόχων βομβαρδισμού στη Γάζα. Μία από τις πηγές ανέφερε ότι, κατά τον σχεδιασμό αεροπορικής επιδρομής εναντίον ενός ατόμου που βρισκόταν σε πυκνοκατοικημένη περιοχή με μεγάλο αριθμό αμάχων, οι αξιωματικοί χρησιμοποιούσαν το σύστημα που βασίζεται στο cloud για να εξετάσουν τις κλήσεις που είχαν πραγματοποιήσει άτομα που βρίσκονταν στην άμεση γειτονιά.
Η χρήση του συστήματος ενάντια στη Γάζα
Οι πηγές ανέφεραν επίσης ότι η χρήση του συστήματος είχε αυξηθεί κατά τη διάρκεια της εκστρατείας στη Γάζα, η οποία έχει προκαλέσει το θάνατο περισσότερων από 60.000 ανθρώπων στην περιοχή, οι περισσότεροι από τους οποίους είναι άμαχοι, συμπεριλαμβανομένων περισσότερων από 18.000 παιδιών.
Ωστόσο, το σύστημα αρχικά εστίαζε στη Δυτική Όχθη, όπου περίπου 3 εκατομμύρια Παλαιστίνιοι ζουν υπό ισραηλινή στρατιωτική κατοχή. Πηγές της Μονάδας 8200 ανέφεραν ότι τα στοιχεία που αποθηκεύονταν στο Azure αποτελούσαν μια πλούσια πηγή πληροφοριών για τον πληθυσμό της περιοχής, οι οποίες, σύμφωνα με ορισμένα μέλη της μονάδας, είχαν χρησιμοποιηθεί για να εκβιάσουν άτομα, να τα θέσουν υπό κράτηση ή ακόμη και να δικαιολογήσουν τη δολοφονία τους μετά το γεγονός.
Ένας εκπρόσωπος της Microsoft δήλωσε ότι «δεν έχει πληροφορίες» σχετικά με το είδος των δεδομένων που αποθηκεύει η Μονάδα 8200 στο cloud της.
«Όταν πρέπει να συλλάβουν κάποιον και δεν υπάρχει αρκετά καλός λόγος για να το κάνουν, εκεί βρίσκουν την δικαιολογία», είπε ένας από αυτούς, αναφερόμενος στις πληροφορίες που αποθηκεύονται στο cloud.
Ένας εκπρόσωπος της Microsoft δήλωσε ότι «δεν έχει πληροφορίες» σχετικά με το είδος των δεδομένων που αποθηκεύει η Μονάδα 8200 στο cloud της. Ανέφερε ότι «η συνεργασία της εταιρείας με τη Μονάδα 8200 βασίστηκε στην ενίσχυση της ασφάλειας στον κυβερνοχώρο και στην προστασία του Ισραήλ από κυβερνοεπιθέσεις κρατών και τρομοκρατών».
«Σε καμία περίπτωση κατά τη διάρκεια αυτής της συνεργασίας», πρόσθεσε, «η Microsoft δεν είχε γνώση της παρακολούθησης πολιτών ή της συλλογής των συνομιλιών τους από κινητά τηλέφωνα με τη χρήση των υπηρεσιών της Microsoft, συμπεριλαμβανομένης της εξωτερικής αξιολόγησης που ανέθεσε».
Πώς άρχισε η μαζική υποκλοπή
Η κινητήρια δύναμη πίσω από το έργο αυτό – που περιγράφεται από μια πηγή ως «επανάσταση» εντός της μονάδας – ήταν ο Σαριέλ, διοικητής της Μονάδας 8200 από τις αρχές του 2021 έως τα τέλη του 2024. Ο Σαριέλ, επαγγελματίας αξιωματικός των μυστικών υπηρεσιών, ήταν ένθερμος υποστηρικτής έργων αυτής της κλίμακας.
Μετά από μια σειρά θανατηφόρων επιθέσεων το 2015 από νεαρούς Παλαιστινίους, πολλοί από τους οποίους ήταν έφηβοι άγνωστοι στις υπηρεσίες ασφαλείας, ο Σαριέλ είχε επιβλέψει μια σημαντική αύξηση του όγκου των παλαιστινιακών επικοινωνιών που η Μονάδα 8200 παρακολουθούσε και αποθήκευε.
Η απάντησή του ήταν να αρχίσει «να παρακολουθεί όλους, συνεχώς», είπε ένας αξιωματικός που εργάζονταν για τον Σαριέλ εκείνη την εποχή. Αντί για την παραδοσιακή παρακολούθηση συγκεκριμένων στόχων, το έργο του Σαριέλ βασιζόταν στη μαζική παρακολούθηση των Παλαιστινίων στη Δυτική Όχθη και χρησιμοποιούσε καινοτόμες μεθόδους τεχνητής νοημοσύνης για την εξαγωγή πληροφοριών.
«Ξαφνικά, όλοι ήταν εχθρός μας», είπε μια άλλη πηγή που εργάστηκε στο έργο, το οποίο αποσκοπούσε να προβλέψει αν κάποιος αποτελούσε απειλή για την ισραηλινή ασφάλεια.
Σύμφωνα με τον «Guardian», ένα σύστημα που αναπτύχθηκε κατά την περίοδο αυτή, σύμφωνα με πηγές, σάρωνε όλα τα μηνύματα κειμένου μεταξύ Παλαιστινίων στη Δυτική Όχθη και αποδιδόταν σε κάθε μήνυμα μια βαθμολογία κινδύνου με βάση μια αυτοματοποιημένη ανάλυση του εάν περιείχε λέξεις που θεωρούνταν ύποπτες. Το σύστημα, που είναι ακόμα σε χρήση και είναι γνωστό ως «noisy message», μπορεί να αναγνωρίσει μηνύματα κειμένου στα οποία οι άνθρωποι μιλούν για όπλα ή συζητούν για την επιθυμία τους να πεθάνουν.
Όταν ο Sariel ανέλαβε τη διοίκηση της Μονάδας 8200 στις αρχές του 2021, έθεσε ως προτεραιότητα τη σύναψη συνεργασίας με τη Microsoft, η οποία θα έδινε στη μονάδα τη δυνατότητα να προχωρήσει περαιτέρω και να καταγράφει και να αναλύει το περιεχόμενο εκατομμυρίων τηλεφωνικών κλήσεων κάθε μέρα.
Στη συνάντησή του με τον Ναντέλα αργότερα εκείνο το έτος, ο Σαριέλ δεν φαίνεται να έχει δηλώσει ρητά το σχέδιό του να αποθηκεύσει τις τηλεφωνικές κλήσεις των Παλαιστινίων στο cloud, αναφερόμενος αντίθετα σε «ευαίσθητα φορτία εργασίας» απόρρητων δεδομένων, σύμφωνα με τα εσωτερικά αρχεία της συνάντησης.
Ωστόσο, τα έγγραφα υποδηλώνουν ότι οι μηχανικοί της Microsoft κατάλαβαν ότι τα δεδομένα που αποθηκεύονταν στο Azure θα περιλάμβαναν ακατέργαστες πληροφορίες, συμπεριλαμβανομένων αρχείων ήχου, ενώ ορισμένοι υπάλληλοι της Microsoft με έδρα το Ισραήλ, μεταξύ των οποίων και απόφοιτοι της Μονάδας 8200, φαίνεται να γνώριζαν τι ήλπιζε να επιτύχει η μονάδα από το κοινό έργο.
Μεταξύ του προσωπικού της Microsoft, το έργο ήταν «περικυκλωμένο» από μεγάλη μυστικότητα και οι μηχανικοί είχαν οδηγίες να μην αναφέρουν το όνομα της Μονάδας 8200.
«Δεν χρειάζεται να είσαι ιδιοφυΐα για να το καταλάβεις», είπε μια πηγή. «Λες [στη Microsoft] ότι δεν έχουμε άλλο χώρο στους διακομιστές, ότι πρόκειται για αρχεία ήχου. Είναι αρκετά σαφές τι είναι».
Μεταξύ του προσωπικού της Microsoft, το έργο ήταν «περικυκλωμένο» από μεγάλη μυστικότητα και οι μηχανικοί είχαν οδηγίες να μην αναφέρουν το όνομα της Μονάδας 8200.
Τα αρχεία υποδηλώνουν ότι μέχρι τον Ιούλιο του τρέχοντος έτους, 11.500 τεραμπάιτ ισραηλινών στρατιωτικών δεδομένων – που αντιστοιχούν σε περίπου 200 εκατομμύρια ώρες ήχου – φυλάσσονταν στους διακομιστές Azure της Microsoft στην Ολλανδία, ενώ ένα μικρότερο ποσοστό φυλάσσονταν στην Ιρλανδία. Δεν είναι σαφές αν όλα αυτά τα δεδομένα ανήκουν στη Μονάδα 8200· ορισμένα μπορεί να ανήκουν σε άλλες ισραηλινές στρατιωτικές μονάδες.
Ένας άπειρος χώρος αποθήκευσης
Όταν η μονάδα 8200 άρχισε να χρησιμοποιεί τις δυνατότητες αποθήκευσης του Azure το 2022, οι αξιωματικοί των μυστικών υπηρεσιών συνειδητοποίησαν γρήγορα τις νέες δυνατότητες που είχαν στη διάθεσή τους. «Το cloud είναι άπειρος χώρος αποθήκευσης», είπε μια πηγή που είναι εξοικειωμένη με το σύστημα.
Οι κλήσεις – που περιλαμβάνουν κλήσεις Παλαιστινίων προς διεθνείς και ισραηλινούς αριθμούς – συνήθως διατηρούνται στο cloud για περίπου ένα μήνα, αν και η αποθήκευση μπορεί να επεκταθεί, επιτρέποντας στη μονάδα να διατηρεί τις κλήσεις για μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα όταν χρειάζεται, εξήγησαν αρκετές πηγές των μυστικών υπηρεσιών.
Αυτό επιτρέπει στη μονάδα να επιστρέψει στο παρελθόν και να ανακτήσει τις τηλεφωνικές συνομιλίες ατόμων που παρουσιάζουν ενδιαφέρον, ανέφεραν. Προηγουμένως, οι στόχοι παρακολούθησης έπρεπε να προεπιλεγούν για να υποκλαπούν και να αποθηκευτούν οι συνομιλίες τους.
Αρκετές από τις πηγές επέμειναν ότι το σύστημα που βασίζεται στο cloud είχε αποτρέψει θανατηφόρες επιθέσεις εναντίον Ισραηλινών. Ένας από αυτούς είπε ότι η «διάσωση ζωών» Ισραηλινών ήταν η κύρια κινητήρια δύναμη πίσω από το όραμα του Σαριέλ για το σύστημα. Ωστόσο, το σύστημα απέτυχε να αποτρέψει τις επιθέσεις της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου 2023, κατά τις οποίες σκοτώθηκαν σχεδόν 1.200 άτομα στο νότιο Ισραήλ και 240 άτομα απήχθησαν.
Μετά τις επιθέσεις, ο Σαριέλ δέχτηκε κριτική για την προφανή προτεραιότητα που έδωσε στην «εθιστική και συναρπαστική» τεχνολογία έναντι των παλιομοδίτικων μεθόδων πληροφοριών, κάτι που, σύμφωνα με ορισμένους κριτικούς, συνέβαλε στην καταστροφή, υποστηρίζει ο «Guardian». Ο Σαριέλ παραιτήθηκε πέρυσι, αναλαμβάνοντας την ευθύνη για «το ρόλο της 8200 στην αποτυχία των πληροφοριών και των επιχειρήσεων».
