Σε φάση έντονης μεταβλητότητας και χωρίς σαφή κατεύθυνση εισέρχονται οι παγκόσμιες αγορές, καθώς το διεθνές περιβάλλον κυριαρχείται από παράγοντες ανασφάλειας, με πρώτο και κύριο τον πόλεμο των δασμών από τον Ντόναλντ Τραμπ.
Οι κινήσεις του Αμερικανού προέδρου στο εμπορικό και γεωπολιτικό πεδίο, με αιχμή το μπαράζ εξαγγελιών και επιστολών για νέους δασμούς αλλά και τις επικείμενες νέες κυρώσεις στη Ρωσία, «σοκάρει» ακόμα περισσότερο τις διεθνείς αγορές, οι οποίες ούτως ή άλλως ήταν αναγκασμένες να λειτουργούν σε ένα ήδη εύθραυστο οικονομικό τοπίο, στο οποίο κυριαρχούν η ασθενής κατανάλωση, οι ασθενείς προβλέψεις για την ανάπτυξη και η ενεργειακή αβεβαιότητα.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Ενάντια στα όσα προσδοκούν οι πιο αισιόδοξοι, αυτή η συνθήκη δεν δείχνει να είναι παροδική. Όπως προειδοποιεί ο Χιου Τζόνσον, κορυφαίος οικονομολόγος και επενδυτικός αναλυτής στις ΗΠΑ, οι επενδυτές πρέπει να προετοιμαστούν για μια περίοδο χωρίς σαφείς ανοδικές ή καθοδικές τάσεις, μια εποχή «ουδέτερης, άτονης μεταβλητότητας», όπως τη χαρακτηρίζει. Το σενάριο αυτό εντείνεται από την επιστροφή σε μια περίοδο έντονου προστατευτισμού όπως εκείνη του 2018–2019, όταν και τότε ο πρόεδρος Τραμπ επέβαλε εκτεταμένους δασμούς σε πρώτες ύλες και προϊόντα από Καναδά, Κίνα και Βραζιλία.
Οι συνθήκες είναι παρόμοιες και σήμερα, με τον Ντόναλντ Τραμπ να προαναγγέλλει νέους δασμούς 35% στον Καναδά και 50% σε εισαγωγές χαλκού από τη Βραζιλία, ενώ προγραμματίζεται να κάνει «μεγάλη ανακοίνωση» για τη Ρωσία, κάτι που ευρέως αναμένεται πως θα αφορά πιθανή εξαγγελία αυστηρότερων κυρώσεων, με άμεσο αντίκτυπο στις διεθνείς τιμές πετρελαίου και φυσικού αερίου.
Το πετρέλαιο στο επίκεντρο της μεταβλητότητας
Σε αυτό το πλαίσιο, οι τιμές του πετρελαίου ανέκαμψαν την Παρασκευή (11.07.2025), μετά από απώλειες άνω του 2% την προηγούμενη μέρα. Το brent ενισχύθηκε κατά 0,64%, στα 69,08 δολάρια ανά βαρέλι, ενώ το αμερικανικό αργό σημείωσε άνοδο 0,78%, στα 67,09 δολάρια. Η ανάκαμψη ήρθε ως αντίδραση στην πιθανότητα αυστηρότερων κυρώσεων της Δύσης κατά της Ρωσίας, που είναι ένας από τους κορυφαίους παραγωγούς πετρελαίου παγκοσμίως.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Την ίδια στιγμή, οι γεωπολιτικές εντάσεις καλά κρατούν με την αυξανόμενη δραστηριότητα των Χούθι στην Ερυθρά Θάλασσα, ενώ τον Αύγουστο αναμένεται η μεγαλύτερη αποστολή σαουδαραβικού πετρελαίου στην Κίνα για τα τελευταία δύο χρόνια, η οποία αφορά σε 51 εκατ. βαρέλια.
Ωστόσο, η ανοδική δυναμική της τιμής του πετρελαίου αντιμετωπίζει και αντίρροπες δυνάμεις καθώς ο OPEC+ ανακοίνωσε αύξηση της παραγωγής κατά 548.000 βαρέλια ημερησίως για τον Αύγουστο, με πιθανότητα νέας αύξησης τον Σεπτέμβριο. Οι αναλυτές της ING εκτιμούν ότι η υπερβάλλουσα προσφορά που διαφαίνεται για το δ’ τρίμηνο του 2025 θα οδηγήσει σε καθοδική πίεση των τιμών.
Το μακροπρόθεσμο κλίμα επίσης συσκοτίζεται από τις νέες εκτιμήσεις του OPEC, σύμφωνα με τις οποίες η παγκόσμια ζήτηση πετρελαίου θα φτάσει τα 106,3 εκατ. βαρέλια ημερησίως το 2026, χαμηλότερα από την περσινή πρόβλεψη για 108 εκατ. Η αναθεώρηση αυτή αποδίδεται κυρίως στην κάμψη της ζήτησης από την Κίνα, καθώς και στις επιπτώσεις της παγκόσμιας επιβράδυνσης.
Σε αυτό το ασταθές πλαίσιο, ο αναλυτής Χιου Τζόνσον προβλέπει επιβράδυνση του αμερικανικού ΑΕΠ στο 1,3%-1,4% για το 2025 (από 2,8% το 2024), με την κατανάλωση να εμφανίζει ήδη τάσεις κάμψης. Ενδεικτικά, η αύξηση του ΑΕΠ για το β’ τρίμηνο του 2025 τοποθετείται μόλις στο 1,8% σε ετήσια βάση, ενώ για το α’ τρίμηνο του 2026 αναμένεται περαιτέρω πτώση στο 0,5%.
Οι δασμοί αυξάνουν τις πληθωριστικές πιέσεις
Επιπρόσθετα, οι δασμοί αναμένεται να ενισχύσουν περαιτέρω τον πληθωρισμό, καθώς εκτιμάται πως οι επιβαρύνσεις στις εισαγωγές θα μετακυλιστούν στις τιμές καταναλωτή, προκαλώντας πιέσεις που θα φανούν στους επόμενους πληθωριστικούς δείκτες. Οι αναλυτές εκτιμούν πως το μηνιαίο ποσοστό μπορεί να αυξηθεί κατά 0,3%, επιβαρύνοντας περαιτέρω τα ήδη πιεσμένα αμερικανικά νοικοκυριά και περιορίζοντας τη δυναμική της ιδιωτικής κατανάλωσης.
Συνακόλουθα, μεγαλύτερες πληθωριστικές πιέσεις σημαίνουν και πιο «προσεκτική» νομισματική πολιτική, με περαιτέρω συνέπειες και για τους ρυθμούς ανάπτυξης.
Όπως αναφέρει ο Τζόνσον, το «κοινό νήμα» σε όλες τις παραπάνω εξελίξεις οδηγεί σε ένα περιβάλλον που είναι «δύσκολο για προβλέψεις και επικίνδυνο για βιαστικές κινήσεις». Εκτιμά ότι η αμερικανική αγορά μετοχών είναι ήδη περίπου 3,5% υπερτιμημένη και ότι τα επόμενα τρίμηνα θα υπάρξει διόρθωση, ίσως προς τα τέλη του 2025…
