Τομή – επί τα χείρω, όσον αφορά τα χρήματα που πρέπει να επενδύσουν οι Ευρωπαίοι σε εξοπλισμούς άμυνας στην ευρύτερη στροφή της Ευρώπης προς μια πολεμική οικονομία αποτελεί ο «Οδικός Χάρτης» για την «Αμυντική Ετοιμότητα», τον οποίο δημοσίευσε χθες (16.10.25) η Κομισιόν.
Τη φράση – κλειδί στην οποία θα μπορούσε να συνοψισθεί αυτή η «τομή» την είπε χθες o επίτροπος της Κομισιόν σε θέματα άμυνας, Άντριους Κουμπίλιους: «για να επιτύχουμε την Αμυντική Ετοιμότητα 2030 (σ.σ. ReArmEU – Readiness 2030), πρέπει να επιτύχουμε νέους στόχους ικανότητας του ΝΑΤΟ πριν από το 2030».
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Υπενθυμίζεται πως οι «στόχοι ικανότητας» οι οποίοι συμφωνήθηκαν στην τελευταία σύνοδο του ΝΑΤΟ, τον Ιούνιο του 2025, αφορούν τους εξοπλισμούς – και όχι τις υποδομές – οι δαπάνες για τις οποίες πρέπει να ανέλθουν στο 3,5% του ΑΕΠ των χωρών – μελών του ΝΑΤΟ.
Ο στόχος του 3,5% (συν 1,5% για τις αμυντικές υποδομές, σύνολο δηλαδή 5%) έγινε, μετά τη σύνοδο του ΝΑΤΟ, ρητά αποδεκτός από την ΕΕ.
Ωστόσο, ο στόχος του 3,5% συν 1,5% του ΑΕΠ έχει ορίζοντα το 2035. Ιδού τι αναφέρει επ’ ακριβώς το επίσημο ανακοινωθέν του ΝΑΤΟ μετά τη σύνοδο του Ιουνίου 2025:
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
«Στη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ στη Χάγη το 2025, οι Σύμμαχοι δεσμεύτηκαν να επενδύουν το 5% του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος (ΑΕΠ) ετησίως σε βασικές αμυντικές ανάγκες και δαπάνες που σχετίζονται με την άμυνα και την ασφάλεια έως το 2035. Θα διαθέτουν τουλάχιστον το 3,5% του ΑΕΠ ετησίως, βάσει του συμφωνημένου ορισμού των αμυντικών δαπανών του ΝΑΤΟ έως το 2035, για την κάλυψη των βασικών αμυντικών αναγκών και την επίτευξη των Στόχων Δυνατότητας του ΝΑΤΟ».
Αυτό που ανέφερε χθες, όμως, ο Κοινοτικός Αρμόδιος Άμυνας, Άντριους Κουμπίλιους, είναι κάτι εντελώς διαφορετικό και συγκεκριμένα πως οι «στόχοι ικανότητας», δηλαδή εκείνοι που αφορούν αμιγώς τις δαπάνες για εξοπλισμό (όχι για τις υποδομές), πρέπει να επιτευχθούν έως το 2030 και όχι έως το 2035.
Δηλαδή η ΕΕ πρέπει να φτάσει στο στόχο των δαπανών Εξοπλισμών, δηλαδή το 3,5% του ΑΕΠ πέντε χρόνια και όχι σε… δέκα, κάτι που ισοδυναμεί με τα μισά χρόνια σε σχέση με εκείνα που έχει θέσει το ΝΑΤΟ.
Για τι ύψους δαπάνες, μιλάμε (μόνο για εξοπλισμούς και όχι για υποδομές); Την απάντηση έδωσε εμμέσως η Κομισιόν στον «Οδικό Χάρτη» που δημοσίευσε χθες: «Οι δεσμεύσεις δαπανών που ανέλαβαν οι Σύμμαχοι στη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ τον Ιούνιο του 2025 για την επίτευξη του νέου βασικού στόχου δαπανών για την άμυνα, ύψους 3,5% του ΑΕΠ έως το 2035, θα απαιτήσουν συνεχείς δαπάνες κατά την επόμενη δεκαετία, ύψους τουλάχιστον 288 δισεκατομμυρίων ευρώ επιπλέον ετησίως (σ.σ. Για το το 2025 – 2035)».
Αφού ο Κουμπίλιους ανέφερε πως η ΕΕ πρέπει να φτάσει στο στόχο του 3,5% το 2030 και όχι το 2035 απαιτούνται …576 δισ. ευρώ κατά μέσο όρο ετησίως (για το 2025 – 2030) και άρα 2,8 τρισ. ευρώ στην 5ετία..
Πόσα έχει «εγγράψει» η ΕΕ για την άμυνα συνολικά (δηλαδή τόσο εξοπλισμούς όσο και υποδομές) την περίοδο 2025 – 2028; «Τουλάχιστον 800 δισ. ευρώ» με βασικές πηγές το SAFE και την αύξηση των εθνικών αμυντικών δαπανών μέσω της ρήτρας διαφυγής. Συνεπώς υπάρχει ένα χάσμα τουλάχιστον 2 τρισ. ευρώ. Μ΄άλλα λόγια, η ΕΕ χρειάζεται δυόμισυ φορές αύξηση στις αμυντικές – εξοπλιστικές δαπάνες της για να πιάσει το νέο στόχο της Κομισιόν.
Από θα βρεθούν αυτά τα επιπλέον κονδύλια; Η Κομισιόν δεν δίνει σαφή απάντηση στον Οδικό Χάρτη της. Περιγράφει, όμως, διάφορα άλλα εργαλεία, από τα οποία δεν αθροίζονται ποσά πάνω από τα 763 δισ. ευρώ (αδιάθετα Ταμείου Ανάκαμψης, Δάνειο Αποζημίωσης από τα παγωμένα ρωσικά assets, αλλά και νέα «αμυντικά» εργαλεία από το επόμενο Κοινοτικό Προϋπολογισμό), ενώ στην πιο ακραία περίπτωση, δηλαδή αν μπουν και τα κονδύλια του Catalyst Europe από τον επόμενο Κοινοτικό Προϋπολογισμό (150 δισ. ευρώ) θα μπορούσαν να φτάσουν τα 913 δισ. ευρώ. Η Κομισιόν προωθεί ήδη και την κινητοποίηση από τον -υπό αναθεώρηση -τρέχοντα Κοινοτικό Προϋπολογισμό, χωρίς όμως ακόμα να υπάρχει εικόνα για το ύψους τους.
Λαμβάνοντας υπόψην τα 913 εκατ. ευρώ τα οποία δυνάμει διαθέσιμα συν όποια άλλα μπορούν να αντληθούν από τον τρέχοντα κοινοτικό προϋπολογισμό και φυσικά τα κοντά 800 δισ. ευρώ του ReArm, φαίνεται πως λείπει ακόμα πάνω – κάτω 1 τρισ. ευρώ για να επιτευχθεί ο ΝΑΤΟϊκός στόχος (τον οποίο έχει αποδεχθεί η ΕΕ) των Εξοπλιστικών δαπανών ύψους 2,8 τρισ. ευρώ την 5ετία του 2025 – 2030.
Για να κλείσει αυτή η «τρύπα» απαιτείται, όπως παραδέχεται πηγή του newsit.gr στις Βρυξέλλες, απαιτείται μία ισχυρή χρηματοδοτική «ένεση» πέρα από όσα ήδη έχει ανακοινώσει η Κομισιόν. Μ΄άλλα λόγια, θα πρέπει να αναδιατυπωθούν όλοι οι μέχρι τώρα χρηματοδοτικοί πόροι του ReArm EU, κάτι που δεν κάνει ο «Οδικός Χάρτης» που δημοσιοποίησε η Κομισιόν.
Και αυτό γιατί -όπως αποδείχθηκε παραπάνω- ο «Οδικός Χάρτης» για την Αμυντική Ικανότητα της ΕΕ δεν αποτελεί απλώς «προσαρμογή» στους νέους στόχους του ΝΑΤΟ, αλλά στην ουσία θέτει επί τάπητος την προς τα …πάνω αναθεώρηση των ίδιων των νέων στόχων του ΝΑΤΟ – και έτσι και της ΕΕ και των χωρών – μελών της, καθώς θέτει ζήτημα να επιτεχθούν οι εξοπλιστικές δεσμεύσεις τους (2,8 τρισ. ευρώ) έως το 2030 και όχι έως το 2035.
Από αυτήν την άποψη τίθενται σε ανοιχτή, πλέον, αμφισβήτηση όχι μόνο οι χρόνοι, αλλά και τα εργαλεία που έχουν έως τώρα στη διάθεση τους τα ευρωπαϊκά κράτη, μαζί και τα πλάνα που έχουν στα χέρια τους σε επίπεδο δημοσιονομικής πολιτικής, αλλά και μακρο-οικονομικών προοπτικών.
Η επερχόμενη Σύνοδος Κορυφής της ΕΕ, στις 23-24 Οκτωβρίου 2025, η οποία θα συζητήσει την πρόταση της Κομισιόν για τον «Οδικό Χάρτη» ενδεχομένως να μπορέσει να διασαφηνίσει το πώς και πότε ακριβώς θα βρεθούν τα κεφάλαια από την ΕΕ ως σύνολο και την κάθε μία χώρα – μέλος της χωριστά (μαζί και την Ελλάδα) που λείπουν (κοντά 1 τρισ. ευρώ), προκειμένου να επιτευχθούν οι νέοι στόχοι του ΝΑΤΟ και της Κομισιόν.
