Οι νέοι δασμοί του Προέδρου Ντόναλντ Τραμπ τέθηκαν επίσημα σε ισχύ σήμερα (07.08.2025), καθώς ο ίδιος προχωρά με αμείωτη ένταση στην προσπάθειά του να αναδιαμορφώσει το διεθνές εμπόριο, με συνέπειες, ωστόσο, για το σύνολο της παγκόσμιας οικονομίας.
Μετά από μήνες χαοτικών απειλών και ανατροπών, που έφεραν κλίμα αβεβαιότητας στην παγκόσμια οικονομία, οι υψηλότεροι δασμοί για σχεδόν όλους τους εμπορικούς εταίρους των ΗΠΑ τέθηκαν σε ισχύ λίγο μετά τα μεσάνυχτα σε ώρα Νέας Υόρκης. Ο Ντόναλντ Τραμπ υπέγραψε την οδηγία πριν από μια εβδομάδα, αλλά έπρεπε να δώσει χρόνο στην Αμερικανική Τελωνειακή και Συνοριακή Προστασία να προβεί στις απαραίτητες αλλαγές για την είσπραξη των νέων εισφορών.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Συνολικά, οι ενέργειες του Τραμπ θα ωθήσουν το μέσο δασμολογικό συντελεστή των ΗΠΑ στο 15,2%, σύμφωνα με εκτιμήσεις του Bloomberg Economics, πολύ πάνω από το 2,3% του περασμένου έτους και στο υψηλότερο επίπεδο από την εποχή του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Μετά από μια σειρά ταραχώδεις διαπραγματεύσεις, η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ), η Ιαπωνία και η Νότια Κορέα αποδέχτηκαν δασμούς 15% στα προϊόντα τους, συμπεριλαμβανομένων βασικών εξαγωγών όπως τα αυτοκίνητα, τα οποία διαφορετικά θα υπόκειντο σε φόρο 25%. Σε άλλες χώρες απλώς επιβλήθηκαν δασμοί που κυμαίνονται από 10% έως πολύ υψηλότερα ποσοστά.
Ορισμένες τελευταίες προσπάθειες των χωρών να επιτύχουν καλύτερες συμφωνίες απέτυχαν. Ο Ελβετός πρόεδρος έφυγε από την Ουάσινγκτον την Τετάρτη χωρίς να επιτύχει τη μείωση του δασμού 39% και ο Τραμπ διπλασίασε τους δασμούς στα ινδικά προϊόντα στο 50% σε τρεις εβδομάδες ως τιμωρία για την αγορά ρωσικού πετρελαίου.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Οι διαπραγματεύσεις για υψηλότερους δασμούς σε προϊόντα από τρεις από τους μεγαλύτερους εμπορικούς εταίρους των ΗΠΑ, το Μεξικό, τον Καναδά και την Κίνα, προχωρούν σε ξεχωριστή τροχιά. Ο Τραμπ έχει επίσης υποσχεθεί να ανακοινώσει σύντομα δασμούς σε κρίσιμους κλάδους, όπως τα φαρμακευτικά προϊόντα και οι ημιαγωγοί.
Οι επόμενοι μήνες θα δοκιμάσουν τις προβλέψεις τόσο του Τραμπ όσο και των επικριτών του, ότι το καθεστώς δασμών θα προκαλέσει μια τεράστια αλλαγή στην οικονομία των ΗΠΑ.
Ο Τραμπ έχει υποσχεθεί ότι οι υψηλότεροι δασμοί θα μειώσουν τα εμπορικά ελλείμματα και θα ωθήσουν τις εταιρείες να μεταφέρουν την παραγωγή τους πίσω στις ΗΠΑ. Οι επικριτές του λένε ότι θα μπορούσαν να προκαλέσουν ανεξέλεγκτη αύξηση του πληθωρισμού και έλλειψη προϊόντων στα ράφια των καταστημάτων.
Κανένα από αυτά δεν έχει συμβεί ακόμη, αλλά τα πρόσφατα οικονομικά στοιχεία δείχνουν ότι ενδέχεται να προκύψουν προβλήματα με την εφαρμογή των δασμών.
Τα στοιχεία για την απασχόληση τον Ιούλιο έδειξαν τις πιο απότομες προς τα κάτω αναθεωρήσεις στην αύξηση των θέσεων εργασίας στις ΗΠΑ από την πανδημία. Η οικονομική ανάπτυξη των ΗΠΑ επιβραδύνθηκε το πρώτο εξάμηνο του έτους, καθώς οι καταναλωτές μείωσαν τις δαπάνες τους και οι εταιρείες προσαρμόστηκαν στην αλλαγή της εμπορικής πολιτικής.
Η ανεργία παραμένει χαμηλή και οι τιμές δεν έχουν αυξηθεί, καθώς οι εταιρείες έχουν μέχρι στιγμής απορροφήσει μεγάλο μέρος του κόστους. Ωστόσο, ορισμένοι ειδικοί υποστηρίζουν ότι τελικά οι καταναλωτές και οι επιχειρήσεις θα επιβαρυνθούν με το κόστος.
«Υπάρχουν ενδείξεις ότι έρχονται πιο δύσκολες εποχές. Πολλές εταιρείες έχουν συσσωρεύσει αποθέματα πριν από την εφαρμογή των δασμών», δήλωσε η Wendy Cutler, αντιπρόεδρος του Asia Society Policy Institute και πρώην διαπραγματεύτρια εμπορικών συμφωνιών των ΗΠΑ. Υποστήριξε ότι «είναι σχεδόν αναπόφευκτη η αύξηση των τιμών», καθώς είναι απίθανο οι επιχειρήσεις να διατηρήσουν χαμηλότερα περιθώρια κέρδους μακροπρόθεσμα.
Οι δασμοί του Τραμπ έχουν προκαλέσει αναταραχή στην παγκόσμια οικονομία από την πρώτη ανακοίνωσή τους και τη μετέπειτα αναστολή τους τον Απρίλιο, πυροδοτώντας μήνες έντονων διαπραγματεύσεων με τους εμπορικούς εταίρους. Η αβεβαιότητα προκάλεσε ανησυχία στις επιχειρήσεις για διαταραχές στην εφοδιαστική αλυσίδα και αύξηση του κόστους.
Πλέον, οι περισσότερες οικονομίες έχουν αποδεχτεί ότι οι υψηλότεροι δασμοί θα παραμείνουν. Πολλές έχουν δεσμευτεί για επενδύσεις εκατοντάδων δισεκατομμυρίων δολαρίων στις ΗΠΑ, προκειμένου να κατευνάσουν τον Τραμπ και να εξασφαλίσουν συμφωνίες για μειωμένους συντε
Ωστόσο, κρίσιμες λεπτομέρειες των σχεδίων του Τραμπ παραμένουν να διευθετηθούν. Οι εκπτώσεις στους δασμούς για τα αυτοκίνητα για την ΕΕ, την Ιαπωνία και τη Νότια Κορέα δεν έχουν ακόμη κωδικοποιηθεί και μέχρι να γίνει αυτό, τα αυτοκίνητα θα αντιμετωπίζουν υψηλότερες χρεώσεις. Οι λεπτομέρειες των δεσμεύσεων για επενδύσεις και των αλλαγών πολιτικής σχετικά με την πρόσβαση στην αγορά για τα αμερικανικά προϊόντα -που θα μπορούσαν να συμβάλουν στη μείωση των εμπορικών ελλειμμάτων- επίσης δεν έχουν ακόμη ανακοινωθεί.
Αναλυτές κορυφαίων εταιρειών της Wall Street έχουν προειδοποιήσει τους πελάτες τους να προετοιμαστούν για μια υποχώρηση. Τη Δευτέρα, η Morgan Stanley, η Deutsche Bank και η Evercore προειδοποίησαν ότι ο δείκτης S&P 500 αναμένεται να σημειώσει βραχυπρόθεσμη πτώση τις επόμενες εβδομάδες και μήνες. Η προειδοποίηση αυτή έρχεται εν μέσω αυξανόμενων ανησυχιών για την αμερικανική οικονομία, μετά τα στοιχεία της περασμένης εβδομάδας που έδειξαν αύξηση του πληθωρισμού, καθώς και επιβράδυνση της αύξησης της απασχόλησης και των καταναλωτικών δαπανών.
Το κόστος ζωής ήταν ένα καθοριστικό ζήτημα στις εκλογές του περασμένου έτους και οι δημοσκοπήσεις αντικατοπτρίζουν την απογοήτευση για την προσέγγιση του Τραμπ. Μια πρόσφατη δημοσκόπηση του Fox News δείχνει ότι το 62% των ψηφοφόρων αποδοκιμάζει τον τρόπο με τον οποίο ο Τραμπ χειρίζεται τους δασμούς, ενώ το 58% είναι αντίθετο με το νομοσχέδιο για τους φόρους και τις δαπάνες. Συνολικά, το 55% είναι δυσαρεστημένο με τον τρόπο με τον οποίο χειρίζεται την οικονομία.
Εξακολουθούν επίσης να υπάρχουν ερωτήματα σχετικά με τη βιωσιμότητα του προγράμματος του Τραμπ, καθώς η χρήση των έκτακτων εξουσιών του για την επιβολή δασμών σε συγκεκριμένες χώρες αμφισβητείται στα δικαστήρια. Ο Τραμπ βασίζεται σε πιο νομικά ορθές αρχές για την επιβολή δασμών σε συγκεκριμένους κλάδους, όπως τα αυτοκίνητα και τα μέταλλα.
«Βλέπετε την κυβέρνηση να προσπαθεί να παρουσιάσει μια εικόνα σύμφωνα με την οποία αυτός ο κύκλος δασμών τελειώνει και θα έχετε κάποια βεβαιότητα», δήλωσε ο Tim Meyer, καθηγητής στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Duke, ο οποίος ειδικεύεται στο εμπόριο. Πρόσθεσε όμως ότι «η ικανότητα εφαρμογής βρίσκεται υπό σοβαρή νομική αμφισβήτηση».
Ο Τραμπ επιμένει ότι οι κινήσεις του θα εγκαινιάσουν μια νέα χρυσή εποχή για την οικονομία και έχει απορρίψει τα στοιχεία που δεν ταιριάζουν με την αφήγησή του, απολύοντας τον επικεφαλής της στατιστικής υπηρεσίας που δημοσίευσε τα τελευταία στοιχεία για την απασχόληση.
Ο Τραμπ έχει επίσης καυχηθεί για την αύξηση των εσόδων από τους δασμούς, υπονοώντας μάλιστα ότι αυτό μπορεί να οδηγήσει σε επιστροφές φόρου για ορισμένους Αμερικανούς. Τα στοιχεία του Υπουργείου Οικονομικών των ΗΠΑ δείχνουν ότι οι δασμοί έχουν αυξηθεί σε ρεκόρ 113 δισεκατομμυρίων δολαρίων κατά τη διάρκεια των εννέα μηνών έως τον Ιούνιο.
Δεν είναι σαφές αν σημειώνει πρόοδο σε έναν άλλο από τους δηλωμένους στόχους του προγράμματος δασμών: την επαναφορά της παραγωγής στην Αμερική. Ο ίδιος και οι σύμβουλοί του υποστηρίζουν ότι οι δασμοί θα προκαλέσουν άνθηση στις θέσεις εργασίας στον τομέα της μεταποίησης.
Ο Μπραντ Τζένσεν, καθηγητής στη Σχολή Επιχειρήσεων McDonough του Πανεπιστημίου Georgetown, δήλωσε ότι είναι δύσκολο να αυξηθούν ταυτόχρονα τα έσοδα από τους δασμούς και οι θέσεις εργασίας.
«Δεν μπορούν να ισχύουν και τα δύο», είπε. Εάν υπάρξει αύξηση στην εγχώρια βιομηχανία, «τότε δεν θα έχουμε έσοδα από δασμούς», επειδή θα εισάγονται λιγότερα αγαθά.
