Στην απομάκρυνση της διοικήτριας της Ομοσπονδιακής Τράπεζας (Fed) Λίζα Κουκ, προχώρησε ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ μετά από ισχυρισμούς ενός συνεργάτη του Λευκού Οίκου ότι παραποίησε έγγραφα υποθηκών, κλιμακώνοντας δραματικά τον αγώνα του για την άσκηση μεγαλύτερου ελέγχου επί της Fed.
Σε επιστολή που δημοσίευσε στο Truth Social τη Δευτέρα 25 Αυγούστου 2025, ο Τραμπ δήλωσε ότι είχε αποφασίσει ότι είχε «επαρκή λόγο» να απολύσει την Κουκ, την πρώτη μαύρη γυναίκα που υπηρέτησε στο διοικητικό συμβούλιο της Fed στην Ουάσινγκτον, με βάση τις κατηγορίες ότι έκανε ψευδείς δηλώσεις σχετικά με ένα ή περισσότερα ενυπόθηκα δάνεια. Η κίνηση αυτή θα μπορούσε να δώσει στον Τραμπ μια άλλη ευκαιρία να ορίσει κάποιον στο διοικητικό συμβούλιο της Fed, καθώς πιέζει συνεχώς τους αξιωματούχους να μειώσουν τα επιτόκια.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Η Κουκ δήλωσε ότι ο Τραμπ δεν έχει την εξουσία να την απολύσει και ότι δεν θα παραιτηθεί. Ο δικηγόρος της Κουκ, Άμπε Λόουελ, δήλωσε ότι σκοπεύουν να λάβουν «όλα τα απαραίτητα μέτρα για να αποτρέψουν» την «παράνομη ενέργεια» του Τραμπ, αναφέρει το Bloomberg.
«Ο Πρόεδρος Τραμπ ισχυρίστηκε ότι με απέλυσε «για λόγο» ενώ δεν υπάρχει λόγος βάσει του νόμου και δεν έχει καμία εξουσία να το πράξει», δήλωσε η Κουκ σε δήλωση που δημοσίευσε ο δικηγόρος της. «Δεν θα παραιτηθώ. Θα συνεχίσω να εκτελώ τα καθήκοντά μου για να βοηθήσω την αμερικανική οικονομία, όπως κάνω από το 2022».
Η απομάκρυνση της Κουκ, η οποία διορίστηκε από τον Πρόεδρο Τζο Μπάιντεν το 2022, θα έδινε στην Τραμπ την ευκαιρία να εξασφαλίσει μια τετραμελή πλειοψηφία στο επταμελές Διοικητικό Συμβούλιο της Fed. Η θητεία της δεν επρόκειτο να λήξει πριν από το 2038. Η Fed αρνήθηκε να σχολιάσει.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
«Ο αμερικανικός λαός πρέπει να μπορεί να έχει πλήρη εμπιστοσύνη στην ειλικρίνεια των μελών που έχουν αναλάβει τη χάραξη πολιτικής και την επίβλεψη της Ομοσπονδιακής Τράπεζας», έγραψε ο Τραμπ στην επιστολή που έστειλε στην Κουκ τη Δευτέρα. «Λόγω της δόλιας και ενδεχομένως εγκληματικής σας συμπεριφοράς σε ένα οικονομικό ζήτημα, δεν μπορούν και δεν έχω τέτοια εμπιστοσύνη στην ακεραιότητά σας».
Η Κουκ, αμφισβητώντας την εντολή απομάκρυνσής της από τον Τραμπ, θα μπορούσε να ζητήσει αμέσως ασφαλιστικά μέτρα για την επαναφορά της στη θέση της, ενώ η δικαστική διαμάχη προχωρά. Δεν έχουν απαγγελθεί κατηγορίες εναντίον της, αν και ένας αξιωματούχος του Υπουργείου Δικαιοσύνης την περασμένη εβδομάδα υπαινίχθηκε πιθανά σχέδια για διερεύνηση της υπόθεσης.
«Αυτό είναι ένα θανατηφόρο χτύπημα στην ανεξαρτησία της Fed», δήλωσε ο Άαρον Κλάιν, ανώτερος συνεργάτης στο Brookings Institution. «Ο Τραμπ λέει ότι η Fed θα κάνει αυτό που θέλει να κάνει, με κάθε τρόπο».
Ενώ ένας πρόεδρος δεν έχει ποτέ απομακρύνει έναν διοικητή της Fed από το αξίωμά του, κάποιος μπορεί να το κάνει αυτό για κάποιο λόγο. Οι νόμοι που περιγράφουν τη φράση «για κάποιο λόγο» ορίζουν γενικά τον όρο ως περιλαμβάνοντας τρεις πιθανότητες: αναποτελεσματικότητα, παραμέληση καθήκοντος και κακοδιοίκηση, που σημαίνει αδικοπραγία, κατά την άσκηση του αξιώματος.
Ενώ ένας πρόεδρος δεν έχει ποτέ απομακρύνει έναν διοικητή της Fed από το αξίωμά του, κάποιος μπορεί να το κάνει αυτό για κάποιο λόγο. Οι νόμοι που περιγράφουν τη φράση «για κάποιο λόγο» ορίζουν γενικά τον όρο ως περιλαμβάνοντας τρεις πιθανότητες: αναποτελεσματικότητα, παραμέληση καθήκοντος και κακοδιοίκηση, που σημαίνει αδικοπραγία, κατά την άσκηση του αξιώματος.
Ο Τραμπ είχε ζητήσει νωρίτερα την παραίτηση της Κουκ, αφού ο διευθυντής της Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας Χρηματοδότησης Στέγασης, Μπιλ Πουλτ, ισχυρίστηκε ότι είπε ψέματα σε αιτήσεις δανείου για δύο ακίνητα – ένα στο Μίσιγκαν και ένα στη Τζόρτζια – ισχυριζόμενος ότι θα χρησιμοποιούσε κάθε ακίνητο ως κύρια κατοικία της για να εξασφαλίσει ευνοϊκότερους όρους δανείου.
Ο Τραμπ δήλωσε ότι ήταν «αδιανόητο» το γεγονός ότι η Κουκ δεν γνώριζε τις απαιτήσεις σε δύο ξεχωριστές αιτήσεις στεγαστικών δανείων που υποβλήθηκαν τον ίδιο χρόνο, οι οποίες την υποχρεώνουν να διατηρεί κάθε ακίνητο ως κύρια κατοικία της.
«Τουλάχιστον, η εν λόγω συμπεριφορά καταδεικνύει το είδος της βαριάς αμέλειας στις χρηματοοικονομικές συναλλαγές που θέτει υπό αμφισβήτηση την εμπειρία και την αξιοπιστία σας ως χρηματοπιστωτική ρυθμιστική αρχή», έγραψε ο Τραμπ.
Η αντιληπτή ανεξαρτησία της Fed από τις κυβερνητικές ιδιοτροπίες αποτελεί βασική υπόθεση των αμερικανικών αγορών και οποιαδήποτε αλλαγή σε αυτήν την αντίληψη θα μπορούσε να επηρεάσει τις αξιολογήσεις πιστοληπτικής ικανότητας των ΗΠΑ.
Η S&P Global Ratings, σε σημείωμα νωρίτερα αυτόν τον μήνα που επιβεβαιώνει τις ΗΠΑ στο AA+, προειδοποίησε ότι η κρατική πιστοληπτική αξιολόγηση θα μπορούσε «να δεχθεί πιέσεις εάν οι πολιτικές εξελίξεις επιβαρύνουν την ισχύ των αμερικανικών θεσμών και την αποτελεσματικότητα της μακροπρόθεσμης χάραξης πολιτικής ή την ανεξαρτησία της Ομοσπονδιακής Τράπεζας».
«Αρπαγή εξουσίας»
Η ανακοίνωση αντιμετωπίστηκε επίσης με αντιδράσεις από τους Δημοκρατικούς. Η γερουσιαστής Ελίζαμπεθ Γουόρεν αμφισβήτησε τη νομιμότητα της κίνησης σε μια δήλωση που έστειλε μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου.
«Η παράνομη απόπειρα απόλυσης της Λίζα Κουκ είναι το τελευταίο παράδειγμα ενός απελπισμένου προέδρου που αναζητά έναν αποδιοπομπαίο τράγο για να καλύψει την δική του αποτυχία να μειώσει το κόστος για τους Αμερικανούς», δήλωσε η Γουόρεν. «Είναι μια αυταρχική κατάληψη εξουσίας που παραβιάζει κατάφωρα τον νόμο περί Ομοσπονδιακής Τράπεζας και πρέπει να ανατραπεί στο δικαστήριο».
Ο Τραμπ και ο Λευκός Οίκος ήταν αμείλικτοι στις επιθέσεις τους κατά της Fed φέτος, υποστηρίζοντας ότι τα υψηλά επιτόκια έχουν αυξήσει το κόστος χρηματοδότησης της κυβέρνησης και έχουν βλάψει την αγορά κατοικίας.
Ωστόσο, η απόφαση για την απομάκρυνση του Κουκ θέτει το σκηνικό για μια πιθανή νομική μάχη που θα αποτελούσε αχαρτογράφητο έδαφος για την Fed. Σε μια απόφαση νωρίτερα φέτος, το Ανώτατο Δικαστήριο άφησε να εννοηθεί ότι θα προστατεύσει την κεντρική τράπεζα από το είδος των εκούσιων απομακρύνσεων μελών του διοικητικού συμβουλίου που έχει πραγματοποιήσει ο Τραμπ σε άλλες ανεξάρτητες ομοσπονδιακές υπηρεσίες.
Ο Πίτερ Κόντι-Μπράουν, καθηγητής και ιστορικός της Fed στη Σχολή Wharton του Πανεπιστημίου της Πενσυλβάνια, δήλωσε ότι αυτή η υπόθεση θα μπορούσε να αποτελέσει δοκιμασία για τις προθέσεις του δικαστηρίου.
«Το νομικό τοπίο από εδώ και πέρα είναι ότι ο Κυβερνήτης Κουκ μπορεί να αντισταθεί σε αυτό και να το προσφύγει στη δικαιοσύνη, και τότε θα έχουμε σαφήνεια για το τι εννοεί το Ανώτατο Δικαστήριο όταν λέει ότι η Λίζα Κουκ έχει προστασία για λόγους και ποια είναι τα περιγράμματα αυτής της προστασίας», δήλωσε ο Κόντι-Μπράουν.
«Σε άλλα πλαίσια, η προστασία για λόγους έχει εφαρμοστεί στο δημόσιο αξίωμα, γεγονός που υποδηλώνει ότι η εν λόγω αιτία αφορά παραμέληση καθήκοντος, αναποτελεσματικότητα στο αξίωμα, κακή ιδιοποίηση κατά την άσκηση του αξιώματος. Εάν το δικαστήριο ερμηνεύσει την προστασία για λόγους ως σχετική με ό,τι συνέβη κατά τη διάρκεια του δημόσιου αξιώματος, τότε φυσικά αυτό είναι άσχετο».
Έρευνα του Υπουργείου Δικαιοσύνης
Η ανακοίνωση του Τραμπ έρχεται μετά την ανακοίνωση του Υπουργείου Δικαιοσύνης των ΗΠΑ ότι σχεδίαζε να διερευνήσει την Κουκ, μετά από ποινική αναφορά από την Pulte που ισχυρίζεται ότι μπορεί να έχει διαπράξει απάτη σε υποθήκες. Αυτή η έρευνα σηματοδότησε την τελευταία σε μια σειρά κινήσεων της κυβέρνησης Τραμπ τόσο για την αύξηση του νομικού ελέγχου των Δημοκρατικών προσωπικοτήτων όσο και για την άσκηση πίεσης στην κεντρική τράπεζα.
Η Κουκ δήλωσε στις 20 Αυγούστου, αφού η Pulte αρχικά κάλεσε την Γενική Εισαγγελέα των ΗΠΑ Παμ Μπόντι να διερευνήσει, ότι «δεν είχε καμία πρόθεση να εκφοβιστεί για να παραιτηθεί από τη θέση της λόγω ορισμένων ερωτημάτων που τέθηκαν σε ένα tweet». Πρόσθεσε ότι «σκοπεύει να λάβει σοβαρά υπόψη τυχόν ερωτήσεις σχετικά με το οικονομικό μου ιστορικό ως μέλος της Ομοσπονδιακής Τράπεζας και γι’ αυτό συλλέγω τις ακριβείς πληροφορίες για να απαντήσω σε τυχόν εύλογες ερωτήσεις και να παράσχω τα γεγονότα».
Η Pulte, σε δήλωση που δημοσιεύτηκε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ευχαρίστησε τον Τραμπ για την απομάκρυνση της Κουκ. «Εάν διαπράξετε απάτη σε υποθήκες στην Αμερική, θα σας κυνηγήσουμε, όποιος κι αν είστε», έγραψε.
Κατά τη διάρκεια της αρχικής διαδικασίας επικύρωσης, η Κουκ αντιμετώπισε έντονο έλεγχο από Ρεπουμπλικάνους νομοθέτες και συντηρητικά μέσα ενημέρωσης, οι οποίοι την κατηγόρησαν ότι παρουσίασε παραποιημένα τμήματα του βιογραφικού της και προσπάθησαν να το χρησιμοποιήσουν αυτό για να καταργήσουν τον διορισμό της. Αρνήθηκε κατηγορηματικά τους ισχυρισμούς και επικυρώθηκε με ψηφοφορία κομματικής γραμμής στη Γερουσία, με την τότε Αντιπρόεδρο Καμάλα Χάρις να αναλαμβάνει για να σπάσει την ισοπαλία 50-50.
Η Κουκ εξέφρασε ανησυχία για τον πληθωρισμό και τους δασμούς φέτος, αλλά δήλωσε επίσης στις αρχές Αυγούστου ότι η έκθεση για την απασχόληση του Ιουλίου ήταν «ανησυχητική» και θα μπορούσε να υποδηλώνει ένα πιθανό σημείο καμπής για την οικονομία των ΗΠΑ.
Οι αξιωματούχοι της Fed έχουν διατηρήσει σταθερό το βασικό τους επιτόκιο μέχρι στιγμής το 2025, αψηφώντας τον Τραμπ εν μέσω ανησυχιών ότι οι δασμοί και άλλες πολιτικές θα τροφοδοτήσουν τον πληθωρισμό, αν και την Παρασκευή ο πρόεδρος της Fed, Τζερόμ Πάουελ, άφησε να εννοηθεί ότι οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής ενδέχεται να μειώσουν τα επιτόκια όταν συναντηθούν τον Σεπτέμβριο λόγω των αυξανόμενων κινδύνων για την αγορά εργασίας.
