Η ακρίβεια το μεγάλο «αγκάθι» για τα νοικοκυριά, παρά την επιβράδυνση του πληθωρισμού

Παρά τη χθεσινή (1.10.2025) ένδειξη επιβράδυνσης του πληθωρισμού, το βάρος της ακρίβειας στα ελληνικά νοικοκυριά παραμένει μεγάλο με τις σωρευτικές αυξήσεις των τελευταίων ετών να μην έχουν ούτε κατά διάνοια ισοσκελιστεί.

Η εικόνα από τους δείκτες της ακρίβειας και τα επίσημα στοιχεία τιμών δείχνει ότι η πίεση στα νοικοκυριά σε βασικά αγαθά και υπηρεσίες έχει γίνει δομική.

Η κατάσταση αντανακλάται και στο μέτωπο του κλίματος μεταξύ των καταναλωτών, με τις επιδράσεις της εξαγγελίας των μέτρων της ΔΕΘ υπέρ του εισοδήματος, να είναι αναιμικές. Ο δείκτης καταναλωτικής εμπιστοσύνης του ΙΟΒΕ ναι μεν βελτιώθηκε τον Σεπτέμβριο, αλλά παραμένει σε βαθιά αρνητικό έδαφος και πολύ χαμηλότερα από τον μέσο όρο της ΕΕ.

Αυτό μεταφράζεται σε διαρκή επιφυλακτικότητα των νοικοκυριών απέναντι σε δαπάνες πέραν των απολύτως αναγκαίων και σε προτεραιοποίηση της αποταμίευσης για λόγους «ασφαλείας». Με απλά λόγια, το όποιο διαθέσιμο εισόδημα τρώγεται από τις τιμές πριν προφτάσει να γίνει κατανάλωση.

Οι λόγοι για την χαμηλή καταναλωτική εμπιστοσύνη των Ελλήνων είναι πως οι αυξήσεις της τελευταίας πενταετίας έχουν «εγκατασταθεί» στις τιμές και οι επιμέρους επιβραδύνσεις και μειώσεις δεν αρκούν για να αντιστρέψουν την εικόνα.

Τα στοιχεία της Eurostat αποτυπώνουν το μέγεθος της σωρευτικής αύξησης τιμών από την αρχή του 2020 έως και τον Αύγουστο του 2025:

• Στα τρόφιμα και τα μη αλκοολούχα ποτά οι τιμές είναι περίπου 34% υψηλότερες.
• Στα καταναλωτικά είδη εκτός ενέργειας η αύξηση είναι σχεδόν 13%.
• Τα ενοίκια έχουν ανέβει περίπου 24%.
• Η ενέργεια, παρά την αποκλιμάκωση από τις κορυφές του 2022, παραμένει περίπου 22% πάνω από τα επίπεδα του Ιανουαρίου 2020.
• Συνολικά, ο γενικός δείκτης τιμών καταναλωτή είναι περίπου 21% υψηλότερος σε σχέση με τότε.

Σε σύγκριση με την υπόλοιπη Ευρωζώνη, η Ελλάδα εξακολουθεί να κινείται με μεγαλύτερες σωρευτικές αυξήσεις σε κρίσιμες ομάδες όπως τα τρόφιμα, ενώ το καλάθι των καταναλωτικών ειδών εκτός ενέργειας παραμένει κοντά αλλά όχι χαμηλότερα από τα ευρωπαϊκά επίπεδα. Στα ενοίκια η άνοδος είναι αισθητή και επίμονα πάνω από τους προ κρίσης ρυθμούς αύξησης, προσθέτοντας πίεση ειδικά στα αστικά κέντρα.

Αυτό εξηγεί γιατί το κλίμα των νοικοκυριών «αντιστέκεται» σε πιθανές βελτίωσης του συνολικού πληθωρισμού, καθώς το κόστος της καθημερινότητας έχει μετακινηθεί μόνιμα ψηλότερα, σε επίπεδα που «τρώνε» τις εισοδηματικές αυξήσεις που συντελούνται, και θα συνεχίσουν να το κάνουν αν δεν υποχωρήσουν οι τιμές σε βασικά αγαθά και υπηρεσίες.