Στη δημοσιότητα έδωσε σήμερα (30.06.2025) η κυβέρνηση το πλήρες σχέδιο αξιοποίησης των πόρων που προσφέρουν τρία ευρωπαϊκά ταμεία, συνολικού ύψους κονδυλίων περίπου 8 δισ. ευρώ έως το 2032, με γνώμονα το περιβάλλον, την ανάπτυξη, την καθημερινότητα και την φτώχεια.
Τα τρία ταμεία που ενεργοποιούνται είναι το Κοινωνικό Κλιματικό Ταμείο με προϋπολογισμό 4,7 δισ. ευρώ, το Ταμείο Απανθρακοποίησης των Νησιών με 1,7 δισ. ευρώ και το Ταμείο Εκσυγχρονισμού με 1,6 δισ. ευρώ και η αξιοποίηση αυτών αναμένεται να αποτελέσει βασικό πυλώνα της κυβερνητικής πολιτικής για τα έτη 2027-2032, λειτουργώντας με άξονα την απανθρακοποίηση, την συγκράτηση των τιμών ενέργειας και άλλων μέτρων αναπτυξιακού, κοινωνικού και περιβαλλοντικού χαρακτήρα, και ουσιαστικά αποτελεί «την επόμενη ημέρα μετά το Ταμείο Ανάκαμψης», όπως τόνισε ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Ο σχεδιασμός, που συντονίστηκε από τον αντιπρόεδρο της κυβέρνησης Κωστή Χατζηδάκη και περιλαμβάνει τη συμβολή σειράς υπουργείων, με κεντρικό ρόλο στο Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, παρουσιάστηκε σε συνέντευξη Τύπου στην οποία συμμετείχαν οι υπουργοί Ενέργειας Σταύρος Παπασταύρου, Ανάπτυξης Τάκης Θεοδωρικάκος, Παιδείας Σοφία Ζαχαράκη, Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας Δόμνα Μιχαηλίδου και Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής Βασίλης Κικίλιας.
Οι νέες δράσεις που θα προκηρυχθούν αφορούν μεταξύ άλλων 1,5 εκατ. ευάλωτα νοικοκυριά και πολύ μικρές επιχειρήσεις σε όλη τη χώρα ενώ υπάρχουν και πρωτοβουλίες (όπως π.χ. για τη μείωση των χρεώσεων ΥΚΩ με την ηλεκτρική διασύνδεση των νησιών) από τις οποίες τα οφέλη αφορούν το σύνολο του πληθυσμού. Έχει ήδη ολοκληρωθεί η κατανομή των δράσεων ανά υπουργείο προκειμένου οι διαδικασίες ωρίμανσης των έργων να προχωρήσουν με γοργό ρυθμό.
Κοινή πηγή χρηματοδότησης για τα τρία νέα ταμεία αποτελεί το Σύστημα Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών (ΣΕΔΕ ή ETS), από το οποίο αντλούνται έσοδα μέσω δημοπρασιών ρύπων CO2.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
«Παρουσιάζουμε ένα νέο πακέτο που ισοδυναμεί με μισό ΕΣΠΑ ή μισό Ταμείο Ανάκαμψης, που θα υλοποιηθεί έως το 2032», δήλωσε ο Κωστής Χατζηδάκης. «Είναι ένα χρηματοδοτικό πακέτο που δεν εστιάζει μόνο στην ανάπτυξη αλλά και στην καθημερινότητα, την κοινωνική συνοχή, την προστασία του περιβάλλοντος, τον εκσυγχρονισμό των αστικών συγκοινωνιών, την προστασία του περιβάλλοντος, τη στήριξη της ενεργοβόρου βιομηχανίας, την προσαρμογή της ακτοπλοΐας στα νέα δεδομένα. Αλλά και τη στέγαση, τους ανάπηρους καθώς και δράσεις για τη στήριξη των ευάλωτων νοικοκυριών. Υπάρχει επίσης ειδικό πακέτο για τις νησιωτικές περιοχές που αφορά αποκλειστικά την Ελλάδα και το οποίο διαπραγματεύθηκε η κυβέρνηση Μητσοτάκη. Όλα αυτά δεσμευόμαστε να τα τρέξουμε με τη μεγαλύτερη δυνατή ταχύτητα», προσέθεσε.
Οι δέκα άξονες που ανακοίνωσε ο Κωστής Χατζηδάκης είναι:
- Αναβάθμιση του Μετρό της Αθήνας
- Νέα ηλεκτρικά λεωφορεία σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη
- Ενεργειακή θωράκιση κατοικιών
- Αναβάθμιση στις φοιτητικές εστίες
- Κατασκευή κοινωνικών κατοικιών
- Ηλεκτρικές διασυνδέσεις στα νησιά
- Εκσυγχρονισμό στόλου ακτοπλοΐας
- Έργα ύδρευσης, άρδευσης και ηλεκτροπαραγωγής στα νησιά
- Ενεργειακή αναβάθμιση για μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις
- Βελτίωση καθημερινότητας αναπήρων και άλλων ευάλωτων
Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας
Ο υπουργός Ενέργειας Σταύρος Παπασταύρου ανακοίνωσε τις δράσεις του ΥΠΕΝ που συμπεριλαμβάνονται στο σχέδιο.
Συγκεκριμένα με πόρους από το Κοινωνικό Κλιματικό Ταμείο θα υλοποιηθούν:
- Ενεργειακή αναβάθμιση κατοικιών και εξοπλισμού ενεργειακά ευάλωτων – Μεταρρύθμιση: Αλλαγή μοντέλου υλοποίησης με αξιοποίηση του ιδιωτικού τομέα
- Επιδότηση για αντικατάσταση ενεργειακού εξοπλισμού ευάλωτων (π.χ. για αντλίες θερμότητας και ηλιακούς θερμοσίφωνες)
- Δημιουργία Μητρώου Δικαιούχων Ενεργειακής Στήριξης (κάρτα δικαιούχου) στο Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας και δωρεάν έκδοση πιστοποιητικού ενεργειακής απόδοσης κτιρίων (Μεταρρύθμιση)
- Επίδομα θέρμανσης για ευάλωτα νοικοκυριά που χρησιμοποιούν ορυκτά καύσιμα
Με πόρους από το Ταμείο Εκσυγχρονισμού:
- Ενίσχυση υποσταθμών δικτύου σε κορεσμένες περιοχές για εγκατάσταση νέων ΑΠΕ
- Αναβάθμιση και ψηφιοποίηση δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας μέσα από τρεις δράσεις:
-Εγκατάσταση έξυπνων μετρητών ηλεκτρικής ενέργειας
-Ψηφιακή παρακολούθηση και διαχείριση δικτύου χαμηλής τάσης
-Ανάπτυξη υποδομών για την ηλεκτροδότηση ελλιμενιζόμενων πλοίων
- Ανάπτυξη Μονάδων Παραγωγής Εναλλακτικών Καυσίμων
- Ενεργειακό Πρόγραμμα Ανακατασκευής & Αναβάθμισης Αθλητικών Εγκαταστάσεων με παρεμβάσεις σε:
Κωνσταντινέιο, ΟΑΚΑ, ΕΑΚ Θεσσαλονίκης, Χανίων, Λάρισας, Κολυμβητήριο Σερρών, Πανθεσσαλικό
- Ενεργειακή Αναβάθμιση Ειδικών Σχολείων
Με πόρους από το Ταμείο Απανθρακοποίησης Νήσων:
- Διασύνδεση Δωδεκανήσων
(Κόρινθος – Κως και Κως – Ρόδος – Κάρπαθος) - Διασυνδέσεις Μέσης Τάσης μικρών νησιών σε Κυκλάδες, ΒΑ Αιγαίο, Δωδεκάνησα:
Σίφνος, Κύθνος, Δονούσα, Αμοργός, Πάτμος, Λειψοί, Ανάφη, Σύμη, Αρκοί, Αγαθονήσι, Ικαρία - Διασύνδεση ΒΑ Αιγαίου
- Εγκατάσταση Συστημάτων Φωτοβολταϊκών με μπαταρία για αυτοκατανάλωση σε Δήμους, νοικοκυριά, αγρότες, επιχειρήσεις, μικρές / μεγάλες αφαλατώσεις
- Εγκατάσταση μεγάλων μπαταριών σε νησιά για υποστήριξη των ηλεκτρικών συστημάτων τους και σε περίπτωση διακοπής από την ηπειρωτική χώρα
- Ανάπτυξη πλωτών υπεράκτιων αιολικών πάρκων
- Δημιουργία υποδομών cold ironing σε νησιωτικά λιμάνια και παροχή ηλεκτρικής ενέργειας σε πλοία
- Ανάπτυξη “εμπορικών” έργων ΑΠΕ με στόχο την παροχή φθηνότερης ενέργειας στους νησιωτικούς δήμους
- Ανάπτυξη Υβριδικών Σταθμών ΑΠΕ με μεγάλη αποθήκευση σε μη-διασυνδεδεμένα νησιά (για να αντικαταστήσουν τις σημερινές ντιζελογεννήτριες παραγωγής ρεύματος)
Υπουργείο Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού
Από την πλευρά της η Σοφία Ζαχαράκη, εξήγησε πως θα αξιοποιηθούν οι πόροι από το υπουργείο της.
Σε ό,τι αφορά το Κοινωνικό Κλιματικό Ταμείο:
1. Θα δημιουργηθούν ενεργειακά Βιώσιμες Φοιτητικές Εστίες για Ευάλωτους Νέους με αναβάθμιση των φοιτητικων εστιών σε Ζωγράφου, Πατησίων, Α’-Γ’-Δ’ Πανεπιστημίου Αθηνών, Α’-Β’-Γ’-Δ’ Θεσσαλονίκης, Ιωαννίνων, ΑΣΠΑΙΤΕ, Καλαμαριάς
2. Παράλληλα, θα υπάρξει κάλυψη αναγκών μεταφοράς μαθητών με αναπηρία που φοιτούν σε Ειδικά Σχολεία της χώρας
Υπουργείο Ανάπτυξης
Ο Τάκης Θεοδωρικάκος έδωσε έμφαση στην στήριξη των επιχειρήσεων από το υπουργείο Ανάπτυξης με στόχευση τις ΜμΕ.
Οι πόροι από το Κοινωνικό Κλιματικό Ταμείο θα αξιοποιηθούν σε:
1. Ενεργειακή αναβάθμιση πολύ μικρών επιχειρήσεων (κτίρια, ενεργειακός εξοπλισμός) και απόκτηση (μίσθωση/αγορά) επαγγελματικών ηλεκτρικών οχημάτων και υποδομές φόρτισης
2. Χρήση Εμπορικών Επιμελητηρίων ως one stop shop για ενημέρωση πολύ μικρών επιχειρήσεων (Μεταρρύθμιση)
Την ίδια στιγμή, τα κονδύλια του Ταμείου Εκσυγχρονισμού θα διατεθούν:
Εξοικονόμηση ενέργειας στη βιομηχανία:
- Επενδύσεις εκσυγχρονισμού της βιομηχανίας και της μεταποίησης – έργα STEP SEAL award
- Εξηλεκτρισμός βαριάς βιομηχανίας
Υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας
Έμφαση στη στήριξη ευαλώτων νοικοκυριών και φοιτητών, περιλαμβάνει το πλέγμα δράσεων που ανακοίνωσε και η Δόμνα Μιχαηλίδου με πόρους από το Κοινωνικό Κλιματικό Ταμείο. Συγκεκριμένα:
- Ανακαίνιση κλειστών ιδιωτικών ακινήτων με υποχρέωση για μακροχρόνια μίσθωση σε ευάλωτα νοικοκυριά και ευάλωτους φοιτητές
- Πιλοτική κατασκευή νέων και ανακαίνιση υφιστάμενων ακινήτων Δημοσίου/Δήμων σε περιοχές στεγαστικής πίεσης με προορισμό την Κοινωνική Κατοικία, υψηλής ενεργειακής αποδοτικότητας
- Επιδότηση ηλεκτρικών αμαξιδίων, mobility scooters και hand bikes για άτομα με αναπηρία
- Επιδότηση ενοικίου σε δημόσιους λειτουργούς που εργάζονται εκτός έδρας (ιδίως σε νησιά ορεινές/μειονεκτικές περιοχές ή/και αυτούς που διανύουν καθημερινά μεγάλες αποστάσεις) – Επιδότηση ενοικίου σε ευάλωτα νοικοκυριά
- Χρήση Κέντρων Κοινότητας ως one stop shop για ενημέρωση πολιτών για προγράμματα και θέματα ενεργειακής φτώχειας και βιώσιμων μεταφορών
Υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής
Στην ανανέωση του στόλου της ακτοπλοΐας στοχεύουν τα μέτρα που ανακοίνωσε ο Βασίλης Κικίλιας, για να στηριχτεί η ναυτιλία της χώρας, αλλά και ο τουρισμός.
Οι πόροι από το Ταμείο Εκσυγχρονισμού θα διατεθούν:
1. Εκσυγχρονισμός στόλου ναυτιλίας, ferry boats και τουριστικών ημερόπλοιων (Μετασκευή πλοίων σε ελληνικά ναυπηγεία)
- Ενεργειακή αναβάθμιση πλοίων
- Ηλεκτρικά ferry boats σε κοντινές πορθμειακές γραμμές
2. Αναβάθμιση 7 Κτιριακών Συγκροτημάτων Υπουργείου Ναυτιλίας
Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών
Τέλος, ο αναπληρωτής υπουργός Υποδομών και Μετοφορών, Κωνσταντίνος Κυρανάκης, το οποίο υπουργείο θα λάβει και την μερίδα του λέοντος της χρηματοδότησης, απαρίθμησε το σύνολο των σχεδιαζόμενων δράσεών του.
Μέσω του Κοινωνικού Κλιματικού Ταμείου:
- Νέοι συρμοί μετρό στις γραμμές 2 και 3, και ανάταξη συρμών γραμμής 1
- 210 νέα ηλεκτρικά λεωφορεία σε Αττική και Θεσσαλονίκη, προσβάσιμα σε άτομα με αναπηρία & υπηρεσία on demand μεταφοράς ευάλωτων
- Ανανέωση στόλου φορτηγών, city logistics & υποδομές φόρτισης, Ηλεκτρικά προσβάσιμα ταξί
- Ποδηλατόδρομοι, πεζοδρόμια, υποδομές μικρο-κινητικότητας & ηλεκτρονικό σύστημα χαρτογράφησης σε σταθμούς ΜΜΜ
- Αναβάθμιση και βελτίωση προσβασιμότητας σιδηροδρομικών σταθμών
- Χρηματοδοτική μίσθωση (social leasing) ηλεκτρικών οχημάτων για μεταφορικά ευάλωτα νοικοκυριά & υποδομές φόρτισης
Οι πόροι του Ταμείου Απανθρακοποίησης Νήσων θα αξιοποιηθούν για:
- Δημιουργία φραγμάτων πολλαπλού σκοπού σε νησιά
- Υποδομές φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων σε νησιά
