«Δίοδο» μεταφοράς έργων από το Ταμείο Ανάκαμψης στο ΕΣΠΑ προετοιμάζει η κυβέρνηση, ώστε να μη χαθούν πόροι και να κλείσουν έγκαιρα οι εκκρεμότητες μέχρι τη λήξη του προγράμματος τον Αύγουστο του 2026.
Δεδομένη θα πρέπει να θεωρείται η ένταξη αντιπλημμυρικών παρεμβάσεων στο ΕΣΠΑ. Σε ραδιοφωνική συνέντευξη ο Νίκος Παπαθανάσης διαβεβαίωσε ότι δεν θα χαθεί ούτε ένα ευρώ καθώς όσα έργα δεν προλαβαίνουν στο Ταμείο Ανάκαμψης θα μεταφερθούν σε άλλα χρηματοδοτικά εργαλεία, αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο και για τα έργα αποθήκευσης ενέργειας από ΑΠΕ.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Το «τεχνικό» κλειδί του bypass είναι ο επιμερισμός των μεγάλων επενδύσεων σε φάσεις. Ό,τι μπορεί να ολοκληρωθεί έως 31.8.2026 παραμένει στο Ταμείο Ανάκαμψης, ενώ οι επόμενες φάσεις (ή συμπληρωματικά υποέργα) θα υλοποιηθούν με εθνικούς πόρους και κυρίως με κονδύλια συνοχής, δηλαδή μέσα από τα προγράμματα του ΕΣΠΑ 2021 – 2027 τα οποία συνεχίζουν να πληρώνουν έως το 2030. Αυτός είναι και ο μηχανισμός τον οποίο περιγράφει ρητά η Κομισιόν, και με τον οποίο ασχολήθηκε στην πρόσφατη επίσκεψη των θεσμών στην Αθήνα, με στόχο να αποφευχθεί κενό χρηματοδότησης μετά το Ταμείο Ανάκαμψης.
Οι δύο παράλληλες αναθεωρήσεις
Στην πράξη, η Αθήνα και οι Βρυξέλλες πραγματοποιούν τώρα δύο παράλληλες επεξεργασίες, την τελευταία αναθεώρηση του «Ελλάδα 2.0» καθώς και του τρέχοντος ΕΣΠΑ. Ας υπενθυμίσουμε πως πηγές των Βρυξελλών ξεκαθαρίζουν πως ο ορίζοντας του Ταμείου Ανάκαμψης δεν αλλάζει, με deadline τον Αύγουστο του 2026 χωρίς παράταση, και κάθε καθυστέρηση αυξάνει τον κίνδυνο να μείνουν έργα εκτός τόσο Ταμείου Ανάκαμψης όσο και ΕΣΠΑ, λόγω απαγόρευσης διπλής χρηματοδότησης. Σε αυτό το σενάριο η κάλυψη αναγκαστικά μεταφέρεται στο ΠΔΕ, με προφανείς δημοσιονομικές συνέπειες.
Ωστόσο, με βάση την τρέχουσα κατανομή για το ΕΣΠΑ, ο καθαρός χώρος για νέα έργα ή μεταφορές από το Ταμείο Ανάκαμψης δεν ξεπερνά τα 300 εκατομμύρια, οπότε κάθε ένταξη συνεπάγεται ανασχεδιασμό και απένταξη ή μετακύλιση άλλων παρεμβάσεων στην επόμενη προγραμματική περίοδο. Ταυτόχρονα, η Κομισιόν βάζει νέες προτεραιότητες για το re-programming όπως προσιτή στέγη, υποδομές άμυνας και τεχνολογίες STEP που μπορούν να «απορροφήσουν» και καθυστερημένα ψηφιακά έργα του Ταμείου Ανάκαμψης.
Στο ενεργειακό μέτωπο, η αποθήκευση έχει ήδη δει αποτελέσματα στο Ταμείο Ανάκαμψης (διαγωνισμοί BESS και συναφείς δράσεις) και η κυβέρνηση διευρύνει το πλαίσιο ωρίμανσης και αδειοδότησης. Αν επιμέρους φάσεις αυτών των επενδύσεων δεν χωρέσουν στον αυστηρό χρόνο του Ταμείου Ανάκαμψης, ο δρόμος που περιέγραψε η Κομισιόν επιτρέπει τη συνέχισή τους με πόρους συνοχής μέσα από θεματικά προγράμματα του ΕΣΠΑ, έτσι ώστε να διασωθούν ώριμα κομμάτια χωρίς να διακινδυνεύσουν οι εκταμιεύσεις.
Τι γίνεται με τα δάνεια
Παράλληλα «τρέχει» το ζήτημα των δανείων του Ταμείου Ανάκαμψης. Επειδή ο ρυθμός συμβασιοποίησης υπολείπεται των αιτήσεων, σύμφωνα με σενάρια εξετάζεται plan B με τη μεταφορά αδιάθετων δανειακών πόρων στην Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα ώστε να συνεχιστεί η φθηνή χρηματοδότηση, ιδίως για ΜμΕ, ακόμη κι αν ο χρόνος του Ταμείου Ανάκαμψης εξαντληθεί. Η κατεύθυνση αυτή είναι κρίσιμη για να αξιοποιηθεί το εργαλείο μόχλευσης που «γέμισε» το επενδυτικό κενό την τελευταία τριετία.
