Η νέα μείωση των επιτοκίων από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) κατά 0,25% είναι γεγονός από χθες (17.04.2025), με τις επιδράσεις της στην ευρωπαϊκή και ελληνική οικονομία να αναμένονται θετικές, ιδιαίτερα μέσα σε αυτό το περιβάλλον της αυξημένης αβεβαιότητας λόγω του εμπορικού πολέμου.
Αλλά αυτό ακριβώς το διεθνές περιβάλλον είναι που επιβάλλει να έχουμε «χαμηλά τον πήχη» παρά το γεγονός πως η ελληνική οικονομία, από την πλευρά της, έχει ανάγκη ένα ευνοϊκό νομισματικό περιβάλλον με χαμηλά επιτόκια από την ΕΚΤ προκειμένου να πετύχει τους υψηλούς αναπτυξιακούς της στόχους, αλλά και για να εργαστεί πάνω στη βελτίωση διαχρονικών παθογενειών της.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Γι’ αυτό και ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας (ΤτΕ), Γιάννης Στουρνάρας, σε γενικές γραμμές κρατά μία γραμμή πιο κοντά με την πλευρά των «περιστεριών» εντός του διοικητικού συμβουλίου της ΕΚΤ, υποστηρίζοντας την -υπό προϋποθέσεις- παραπέρα χαλάρωση της νομισματικής πολιτικής.
Τι σημαίνει η μείωση των επιτοκίων για την παραγωγικότητα;
Όπως αναφέρει στην πρόσφατη έκθεση του ο διοικητής της ΤτΕ, η κατάλληλη νομισματική πολιτική μπορεί να συνεισφέρει στη βελτίωση της παραγωγικότητας της εργασίας, δηλαδή σε ένα τομέα που η Ελλάδα «πονά», καθώς τα χαμηλότερα επιτόκια υπό τις κατάλληλες προϋποθέσεις μπορούν να την ενισχύσουν.
Το παραπάνω θεωρείται εκ των ων ουκ άνευ για την ελληνική οικονομία, και τα βήματα τα οποία πρέπει να γίνουν είναι πολλά, και όχι μόνο σε επίπεδο νομισματικής πολιτικής. Όπως προειδοποιεί το ΙΟΒΕ, εάν δεν υπάρξει αύξηση της παραγωγικότητας, η σημερινή τάση μεγέθυνσης της οικονομίας θα «πιάσει ταβάνι» εντός του συγκεκριμένου παραγωγικού μοντέλου, και θα αρχίσει να κινείται αντίθετα, καθώς «η μεγέθυνση στη χρήση παραγωγικών συντελεστών σταδιακά φτάνει προς ένα όριο και δεν θα υπάρχει άλλο περιθώριο για ανάπτυξη στο πλαίσιο του σημερινού υποδείγματος».
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Τι σημαίνει η μείωση των επιτοκίων για την παραγωγικότητα;
Η προοδευτική μείωση του κόστους χρήματος σημαίνει πολλά και για την ενίσχυση των επενδύσεων, ενώ η αύξηση της παραγωγικότητας της οικονομίας λόγω των χαμηλών επιτοκίων θα έχει ευεργετικές επιδράσεις μέσω της τόνωσης της ζήτησης για επενδύσεις σε νέες, καινοτόμες και πιο παραγωγικές τεχνολογίες, όπως αναφέρει ο Γιάννης Στουρνάρας.
Ωστόσο, η οικονομία δεν έχει να αντιπαλέψει μόνο τις επιπτώσεις της περιοριστικής νομισματικής πολιτικής σε ό,τι αφορά τις επενδύσεις, καθώς δεν θα πρέπει να λησμονείται πως οι δασμοί και η αβεβαιότητα που πυροδοτούν στη παγκόσμια οικονομία, διαμορφώνουν ένα μη ευνοϊκό περιβάλλον για αυτές, είτε δημόσιες είτε ιδιωτικές, σε μια χρονιά που η Ελλάδα δρομολογεί ένα γιγάντιο Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, ύψους 15 δισ. ευρώ.
Για να πετύχει η Ελλάδα τους στόχους της, προϋπόθεση είναι να μπορέσει να υλοποιήσει το επενδυτικό της πλάνο και να «πατήσει γκάζι» στους ρυθμούς προσέλκυσης επενδύσεων, ενώ τα πάντα ενδέχεται να τεθούν εν αμφιβόλω εάν κλιμακωθεί περαιτέρω ο εμπορικός πόλεμος, σε μια περίοδο μάλιστα που η Ελλάδα μπαίνει στη τελική ευθεία του Ταμείου Ανάκαμψης και πρέπει να υπερβεί εαυτόν προκειμένου να μην χαθεί ούτε ένα ευρώ.
Τι σημαίνει η μείωση των επιτοκίων για τις τράπεζες;
Οι πιο άμεσες επιπτώσεις της νέας μείωσης των επιτοκίων αφορούν σίγουρα τις τράπεζες, με το εγχώριο σύστημα να ποντάρει πολλά στην πιστωτική επέκταση.
Έχοντας να επιδείξουν σημαντικά βήματα προόδου εντός του 2024, καθώς η πιστωτική επέκταση ενισχύθηκε κατά 14 δισ. ευρώ ή 9%, σύμφωνα με στοιχεία της ΤτΕ, οι τράπεζες προσβλέπουν στην παραπέρα μείωση των επιτοκίων από την ΕΚΤ προκειμένου να μπορούν να διοχετεύσουν όλο και φθηνό χρήμα στους καταναλωτές, χρηματοδοτώντας έτσι την κατανάλωση, τις επενδύσεις και εν τέλει την ανάπτυξη.
Ωστόσο, και σε αυτή την περίπτωση, δεν θα πρέπει να παραγνωρίζεται η επίπτωση που θα έχει ενδεχόμενη επιβράδυνση ή ακόμα και παγκόσμια ύφεση, όπως προειδοποιούν αναλυτές, σε περίπτωση περαιτέρω κλιμάκωσης του εμπορικού πολέμου, ιδιαίτερα μετά και το τρίμηνο των διαπραγματεύσεων μεταξύ ΗΠΑ και ΕΕ.
Μία τέτοια συνθήκη μπορεί ενδεχόμενα να προκαλέσει μείωση της ζήτησης δανείων (καταναλωτικών, στεγαστικών ή επιχειρηματικών) καθώς ένα «δύσκολο» οικονομικό περιβάλλον οδηγεί στην απροθυμία ανάληψης επιπρόσθετων υποχρεώσεων, σε οποιδήποτε επίπεδο. Επιπλέον, ενδεχόμενες συνθήκες ύφεσης, οδηγούν και σε «αποστράγγιση» των καταθέσεων των καταναλωτών και επιδείνωση της ρευστότητας των τραπεζών, ή ακόμα και σε νέες αθετήσεις υπαρχουσών υποχρεώσεων.
Σε κάθε περίπτωση, η μείωση των επιτοκίων της ΕΚΤ μπορεί να λειτουργήσει θετικά στην οικονομία, όπως και οι 1 ή 2 επιπλέον τις οποίες προβλέπουν οι αναλυτές έως το τέλος του έτους, με τον προφανή «αστερίσκο» πως δεν λαμβάνουν χώρα σε εργαστηριακές συνθήκες, αλλά σε ένα ταχέως μεταβαλλόμενο περιβάλλον με πιθανές ανατροπές κάθε βεβαιότητας κάθε ώρα και στιγμή που περνά…
