Ο ίδιος, σε πλήρη διαύγεια ως το τέλος της ζωής του, φαίνεται, πάντως, ότι πρόλαβε να πει όλα όσα ήθελε. «Όσα ήθελα ακόμη να πω», είναι ο τίτλος του τελευταίου βιβλίου του, που κυκλοφόρησε αρχές του έτους. Δεν αποσύρθηκε ποτέ και δεν έπαψε ποτέ να λέει τη γνώμη του. Και οι Γερμανοί πάντα τον άκουγαν.
Η υγεία του Χέλμουτ Σμιτ είχε επιδεινωθεί τις τελευταίες ημέρες δραματικά. Έπειτα από επέμβαση για θρόμβο στο πόδι, στην οποία υπεβλήθη τον Σεπτέμβριο, επέστρεψε στο σπίτι του, στο Αμβούργο, και αρχικά έδειχνε σημάδια βελτίωσης. Σύντομα, όμως, οι θεράποντες ιατροί του έχασαν κάθε ελπίδα και χθες δήλωσαν ότι έπρεπε «ανά πάσα στιγμή να είμαστε έτοιμοι για όλα». Σύμφωνα με το γραφείο του, «ο πιο διάσημος μανιώδης καπνιστής της Γερμανίας», που δεν αποχωριζόταν το τσιγάρο του ούτε καν στις τηλεοπτικές του εμφανίσεις, κατέληξε στις 14:30 (τοπική ώρα).
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Ο Σμιτ εξελέγη καγκελάριος το 1974, αλλά όχι έπειτα από βουλευτικές εκλογές. Ψηφίστηκε από το Ομοσπονδιακό Κοινοβούλιο προκειμένου να αντικαταστήσει τον Βίλι Μπραντ, ο οποίος εξαναγκάστηκε σε παραίτηση λόγω του σκανδάλου με τον κατάσκοπο της ΛΔΓ Γκίντερ Γκιγιόμ. Κέρδισε τις εκλογές το 1976 και το 1980 και συμπλήρωσε οκτώμισι χρόνια στην καγκελαρία, καθώς η κυβέρνησή του κατέρρευσε το 1982, όταν διαλύθηκε ο συνασπισμός του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος (SPD) με τους Φιλελεύθερους (FDP).
Κατά τη θητεία του αντιμετώπισε μια παγκόσμια οικονομική ύφεση και την ενεργειακή κρίση της δεκαετίας του ’70, ενώ εσωτερικά έβαλε την σφραγίδα του στον αγώνα κατά της τρομοκρατίας της οργάνωσης “Φράξια Κόκκινος Στρατός” (RAF). Το 1979 επέβαλε, παρά την αντίσταση που συνάντησε από μεγάλο μέρος των πολιτών, αλλά και του κόμματός του, την εγκατάσταση αμερικανικών πυραύλων μέσου βεληνεκούς στη Δυτική Ευρώπη για την περίπτωση κατά την οποία η Σοβιετική Ένωση δεν απέσυρε τους δικούς της πυραύλους SS20.
Ακόμη και μετά την απομάκρυνσή του από την ενεργό πολιτική, ο Χέλμουτ Σμιτ διατήρησε το δικαίωμά του στις παρεμβάσεις και οι δηλώσεις του προκαλούσαν πάντα δημοσιότητα και σχόλια. Δεν δίσταζε ακόμη και να διαφωνεί με το κόμμα του, π.χ. αντιτιθέμενος στην ένταξη της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στην εγκατάλειψη της πυρηνικής ενέργειας.
Όταν ξέσπασε η κρίση στην Ουκρανία έσπευσε να προειδοποιήσει ότι η κατάσταση θυμίζει το πώς η Ευρώπη οδηγήθηκε στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ούτως ή άλλως, κατά τη διάρκεια της θητείας του συνήθιζε τις αναφορές στην Ιστορία, στην ηθική, στην φιλοσοφία, ακόμη και στην κοινωνιολογία. «Το πιο σημαντικό σήμερα είναι να μαθαίνεις το πώς να καταλαβαίνεις άλλους λαούς και μάλιστα όχι μόνο τη μουσική τους, αλλά και τη φιλοσοφία τους, τη στάση τους, την συμπεριφορά τους. Μόνο τότε μπορούν τα έθνη να έχουν κατανόηση μεταξύ τους», έγραψε προφητικά σε βιβλίο του το 1996.
