Αν και παραμένει ασαφές αν θα εφαρμοστούν οι πρόσφατες προτάσεις του Ντόναλντ Τραμπ για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία, έχουν ήδη προκαλέσει έντονους κραδασμούς στην Ευρώπη. Η αμερικανική πρωτοβουλία ανοίγει νέο κύκλο αβεβαιότητας γύρω από το ευρωπαϊκό σχέδιο οικονομικής στήριξης προς το Κίεβο, θέτοντας σε κίνδυνο το χρονοδιάγραμμα για τη διάθεση της νέας χρηματοδοτικής βοήθειας, την οποία η Ουκρανία χρειάζεται άμεσα.
Την ίδια στιγμή, το ταμείο αποζημιώσεων, που θα αξιοποιεί κέρδη από τα παγωμένα ρωσικά assets, βρίσκεται αντιμέτωπο με σοβαρές επιπλοκές. Το Βέλγιο, στο οποίο βρίσκονται τα παγωμένα χρήματα της ρωσικής κεντρικής τράπεζας, προειδοποιεί ότι η εφαρμογή του ταμείου απειλείται, προσθέτοντας ένα ακόμη επίπεδο αστάθειας στις προσπάθειες της ΕΕ να στηρίξει την Ουκρανία.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
«Ήδη εμφανίζονται νέοι κίνδυνοι για το δάνειο αποζημιώσεων, διότι το σχέδιο ειρήνης που παρουσιάστηκε αυτή την εβδομάδα προβλέπει την διαφορετική χρήση των δεσμευμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων», δήλωσε ένας υψηλόβαθμος Βέλγος αξιωματούχος στην Handelsblatt, προσθέτοντας ότι το σχέδιο του Αμερικανού Προέδρου Ντόναλντ Τραμπ «θα υποχρέωνε την ΕΕ να επιστρέψει όλα τα παρακρατηθέντα ρωσικά κεφάλαια».
Ο Πούτιν σπέρνει τη διχόνοια μεταξύ Βρυξελλών και Ουάσιγκτον
Σύμφωνα με την εκτίμηση των ευρωπαίων διπλωματών, το αμερικανικό σχέδιο ισοδυναμεί με μια ειρήνη που επιβάλλεται με τη βία, γιατί θα ανάγκαζε την Ουκρανία να παραχωρήσει εδάφη και να μειώσει το μέγεθος του στρατού της.
Ταυτόχρονα, περιλαμβάνει μια συμφωνία, σύμφωνα με την οποία μέρος των περιουσιακών στοιχείων της ρωσικής κεντρικής τράπεζας θα διοχετευθεί σε ένα ταμείο που θα διαχειρίζεται οι ΗΠΑ για την ανοικοδόμηση της Ουκρανίας, ενώ ένα άλλο μέρος θα χρησιμοποιηθεί για ρωσικά και αμερικανικά έργα.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Αυτό θα ακύρωνε ουσιαστικά τον πυρήνα του σχεδίου της ΕΕ, δηλαδή τη χρήση των ρωσικών περιουσιακών στοιχείων για τη χρηματοδότηση και την υπεράσπιση μιας κυρίαρχης Ουκρανίας.
Εάν ο Τραμπ επιμείνει στον «ειρηνευτικό του σχέδιο», η ΕΕ κινδυνεύει να έρθει σε σύγκρουση με την αμερικανική κυβέρνηση σχετικά με τη χρήση των δεσμευμένων κεφαλαίων. Αυτό ακριβώς θα ευνοούσε τον Ρώσο ηγέτη Βλαντιμίρ Πούτιν.
«Πρέπει να βρούμε μια λύση μέχρι την επόμενη σύνοδο κορυφής της ΕΕ στις 18 Δεκεμβρίου», προειδοποίησε ένας υψηλόβαθμος Γερμανός αξιωματούχος.
Η οικονομική κατάσταση της Ουκρανίας έχει επιδεινωθεί δραματικά, είπε. «Το ζήτημα είναι αν η Ουκρανία θα είναι σε θέση να αμυνθεί την επόμενη άνοιξη».
Το πρόβλημα είναι ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν έχει υποβάλει μέχρι στιγμής στα κράτη μέλη συγκεκριμένα νομικά σχέδια. «Το γεγονός ότι η Επιτροπή χρειάζεται τόσο πολύ χρόνο μπορεί να υποδηλώνει ότι από νομική άποψη το θέμα δεν είναι τόσο απλό», δήλωσε ένας δεύτερος Βέλγος αξιωματούχος.
Ο πρωθυπουργός του Βελγίου, Μπαρτ Ντε Βέβερ, είχε επανειλημμένα ξεκαθαρίσει ότι δεν θα υπάρξει καμία έγκριση για το ταμείο αποζημιώσεων, όσο δεν θα υπάρχουν πλήρεις νομικοί κείμενα επί τάπητος. Χωρίς αυτά, είπε ο πρωθυπουργός, δεν είναι δυνατόν να εκτιμηθεί το οικονομικό και νομικό ρίσκο.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή καθυστερεί
Στις αρχές αυτής της εβδομάδας, η Επιτροπή παρουσίασε στα κράτη μέλη ένα έγγραφο επιλογών που περιγράφει διάφορους τρόπους χρηματοδότησης του ταμείου αποζημιώσεων. Ωστόσο, το αποφασιστικό βήμα – η υποβολή των έντεκα νομικών κειμένων – εξακολουθεί να καθυστερεί. Οι κυβερνήσεις των 27 χωρών της ΕΕ πιέζουν τώρα την Επιτροπή να υποβάλει επιτέλους συγκεκριμένες προτάσεις.
Το Βέλγιο έχει θεμελιώδεις επιφυλάξεις και επισημαίνει δύο κινδύνους που μέχρι στιγμής δεν είναι διατεθειμένη να αποδεχτεί. Πρώτον, ο πρωθυπουργός Ντε Βέβερ φοβάται μια πιθανή διαιτητική απόφαση: εάν η Μόσχα κερδίσει σε διεθνή διαιτητικά δικαστήρια, το βελγικό κράτος θα μπορούσε να υποχρεωθεί να αποκαταστήσει τα δεσμευμένα περιουσιακά στοιχεία από τον δικό του προϋπολογισμό.
Ο Βέλγος δεν θέλει να αναλάβει αυτό το ρίσκο για τους φορολογούμενους του. Αν η ΕΕ επιμείνει στο σχέδιο, πρέπει να αναλάβει και αυτή το ρίσκο, είναι η άποψή του.
Δεύτερον, η βελγική κυβέρνηση προειδοποιεί για αντίποινα εναντίον της εταιρείας παροχής χρηματοοικονομικών υπηρεσιών Euroclear, στην οποία είναι κατατεθειμένα τα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία. Η Δούμα, το εικονικό κοινοβούλιο που ελέγχεται από τον Πούτιν στη Μόσχα, απείλησε σε ψήφισμα να κατάσχει τα περιουσιακά στοιχεία της Euroclear στη Ρωσία και ενδεχομένως και σε φιλικές χώρες.
Πριν ο Ντε Βέβερ δώσει τη συγκατάθεσή του για το ταμείο αποζημιώσεων, απαιτεί επομένως αξιόπιστες εγγυήσεις από τους εταίρους της ΕΕ. Μια συμφωνία αναμένεται να επιτευχθεί στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο τον Δεκέμβριο – υπό την προϋπόθεση ότι τα κράτη μέλη θα βρουν μέχρι τότε έναν μηχανισμό που θα παρέχει επαρκή ασφάλεια στο Βέλγιο.
«Πρέπει να δείξουμε στον Πούτιν ότι θα συνεχίσουμε να αντέχουμε», δήλωσε ο Γερμανός αξιωματούχος. Μόνο αν η Ευρώπη καταστήσει σαφές ότι θα υποστηρίζει την Ουκρανία για πολλά χρόνια, ο Πούτιν θα είναι διατεθειμένος να κάνει παραχωρήσεις.
