Ένα σημαντικό βήμα για μεταφορά γιγάντιων κοινών ευρωπαϊκών χρηματοδοτικών πόρων προς την κατεύθυνση των επενδύσεων στην ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία έγινε χθες (8.12.2025) και όχι στις υποδομές στα πλαίσια της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ), την ίδια ώρα που φαίνεται να υπάρχει εμπλοκή στη χρηματοδότηση έργων στην ελληνική αμυντική βιομηχανία μέσω του ταμείου SAFE…
Συγκεκριμένα εκπρόσωποι των χωρών – μελών της ΕΕ στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο για θέματα Ανταγωνιστικότητας ενέκριναν τη μεταφορά των αδιάθετων κονδυλίων του ευρωπαϊκού Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRF) στο «Πρόγραμμα Ευρωπαϊκής Αμυντικής Βιομηχανίας» (European Defence Industry Programm – EDIP).
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Η σχετική απόφαση προβλέπει χαρακτηριστικά πως πέραν των κονδυλίων 1,5 δισ. ευρώ, τα οποία θα μεταφερθούν στον εν λόγω «Πρόγραμμα» (EDIP) από τον κοινοτικό προϋπολογισμό, δίδει την δυνατότητα χρηματοδότησης του από «επιπλέον πόρους».
Οι πόροι αυτοί, σύμφωνα με το αναλυτικό draft της απόφασης του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, μπορούν να προέλθουν από τις εξής πηγές:
- τα «κράτη – μέλη της ΕΕ»
- τα «θεσμικά όργανα», τους «φορείς» και τους «οργανισμούς» της ΕΕ
- «τρίτες χώρες», δηλαδή χώρες εκτός ΕΕ
- «Διεθνούς οργανισμούς»
- «Διεθνή χρηματοπιστωτικά ιδρύματα»
- «Ταμείο για την Επιτάχυνση του Μετασχηματισμού των Αλυσίδων Εφοδιασμού στον Αμυντικό Τομέα (FAST)»
Και όχι μόνο αυτό αλλά στην απόφαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου ορίζεται ρητά πως «οι συνεισφορές των κρατών μελών που υποστηρίζονται από τον Μηχανισμό Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας χρησιμοποιούνται προς όφελος του οικείου κράτους μέλους και μπορούν, κατά παρέκκλιση (…) να χρησιμοποιηθούν για τον σκοπό της συμβολής στη χρηματοδότηση επιλέξιμων δράσεων (…) έως και το 100 % των επιλέξιμων δαπανών».
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Tην απόφαση αυτή είχε προαναγγείλει η έκθεση εξαμήνου της Κομισιόν (17.11.2025), αναφέροντας πως «τα αναθεωρημένα Σχέδια Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας πρέπει να συνεχίσουν να συμμορφώνονται με όλα τα κριτήρια αξιολόγησης που ορίζονται στον κανονισμό των Σχεδίων Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και ορισμένες από τις επιλογές που παρουσιάζονται στην ανακοίνωση περιλαμβάνουν την κλιμάκωση των υφιστάμενων μέτρων, τη συνέχιση έργων μετά το 2026 με χρήση εθνικών ή άλλων ενωσιακών κονδυλίων, κίνητρα για ιδιωτικές επενδύσεις μέσω χρηματοδοτικών μέσων (συμπεριλαμβανομένου του InvestEU) ή εισφορές μετοχικού κεφαλαίου σε εθνικές αναπτυξιακές τράπεζες και συνεισφορές από το ΣΑΑ στο μελλοντικό Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα Αμυντικής Βιομηχανίας (EDIP) και στα δορυφορικά προγράμματα της ΕΕ».
Εξάλλου, λίγες μέρες νωρίτερα στις 5 Νοεμβρίου, ο κοινοτικός επίτροπος άμυνας, Άντριους Κουμπίλιους, είχε ρητά αναφέρει πως κοντά στα 300 δισ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης παραμένουν αχρησιμοποίητα και θα πρέπει να διοχετευθούν στην ενίσχυση της άμυνας μέχρι το τέλος του 2026, διαφορετικά θα χαθούν.
Μένει πλέον η Σύνοδος Κορυφής των ηγετών της ΕΕ στις 18 – 19 Δεκεμβρίου 2025 προκειμένου να τρέξουν οι διαδικασίες μεταφοράς πόρων από το Ταμείο Ανάκαμψης στην Ευρωπαϊκή Αμυντική Βιομηχανία μέσω του σχετικού «Προγράμματος» (EDIP).
Ουσιαστικά, αυτός είναι ο προτελευταίος διαθέσιμος μαζικός κουμπαράς της ΕΕ για την στήριξη της άμυνας της, καθώς ο κύκλος των αιτημάτων των χωρών – μελών της ΕΕ για την ενεργοποίηση της ρήτρας διαφυγής (για το 2025 – 2028) έχει κλείσει, ενώ το ίδιο έχει συμβεί και για τα αιτήματα δανειοδότησης τους από το κοινό πολεμικό ταμείο SAFE.
Τα δάνεια του SAFE θα ανέλθουν σε 150 δισ. ευρώ (σ.σ. για την Ελλάδα έχουν εγκριθεί χρηματοδότηση 782 εκατ. ευρώ), ενώ οι εθνικές αμυντικές δαπάνες όσων χωρών – μελών ενεργοποίησαν τη ρήτρα διαφυγής ανήλθαν σε 293 δισ. ευρώ (αντί 650 δισ. ευρώ που έδωσε τη δυνατότητα η Σύνοδος Κορυφής της ΕΕ, το Μάρτιο του 2025). Συνολικά, δηλαδή στην ΕΕ έχει δρομολογηθεί μία αύξηση των αμυντικών δαπανών το 2025 – 2030 ύψους μόλις 443 δισ. ευρώ έναντι στόχου του σχεδίου επανεξοπλισμού της ΕΕ (ReArm EU – 2039) για… τουλάχιστον 800 δισ. ευρώ. Συνεπώς υπάρχει μία «τρύπα» 357 δισ. ευρώ.
Δεδομένου ότι το Ταμείο Ανάκαμψης λήγει τον Αύγουστο του 2025, η εν λόγω «τρύπα» στο στόχο του θα μπορούσε θεωρητικά, τουλάχιστον στο μεγαλύτερο μέρος της, να καλυφτεί με τα αδιάθετα κονδύλια του.
Από εκεί και πέρα, κατά δήλωση της Κομισιόν, ο τελευταίος -μετά και το Ταμείο Ανάκαμψης- είναι ο τρέχον Κοινοτικός Προϋπολογισμός και τα δικά του αδιάθετα κονδύλια, επί των οποίων εκκρεμούν προς το παρόν οι αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου…
