Σε τοξικό σταυροδρόμι η Αμερική μετά τη δολοφονία του συντηρητικού ακτιβιστή και συμμάχου του Τραμπ - Μαζικές διαδηλώσεις από υποστηρικτές του στο Λονδίνο
Η ωμή δολοφονία του Τσάρλι Κερκ στις ΗΠΑ προσέθεσε μία επικίνδυνη και απρόβλεπτη σπίθα στην ήδη τοξική πολιτική πραγματικότητα της Αμερικής. Η βίαιη εξόντωση του νεαρού συντηρητικού ακτιβιστή – με το βίντεο να κυκλοφορεί μαζικά στα social media – πάγωσε την κοινή γνώμη και ενίσχυσε τον φόβο ότι η πολιτική βία απειλεί να γίνει κανονικότητα.
Παράλληλα με την δολοφονία του νεαρού ακτιβιστή στις ΗΠΑ, οι μαζικές αντιμεταναστευτικές διαδηλώσεις στη Βρετανία κατέδειξαν το ίδιο φαινόμενο: μια κοινωνία εγκλωβισμένη στον διχασμό και την έξαρση της ξενοφοβίας. Η μεγάλη συγκέντρωση στο Λονδίνο – την οποία οργάνωσε ο ακροδεξιός Τόμι Ρόμπινσον – όπου ο Έλον Μασκ παρενέβη με δηλώσεις που προκάλεσαν πολιτική θύελλα, αποκάλυψε πώς η τοξικότητα της ρητορικής μίσους βρίσκει πρόσφορο έδαφος μέσα από τα social media και επηρεάζει το δημόσιο διάλογο.
Έτσι, η παράλληλη εικόνα σε Αμερική και Βρετανία δείχνει έναν δυτικό κόσμο που τείνει να διχάζεται βαθύτερα, πιο ευάλωτος στη ρητορική του μίσους και πιο αβέβαιος για το μέλλον του, παρασυρόμενος από φωνές του λαϊκισμού και την ανεξέλεγκτη δύναμη της τεχνολογίας.
Η δολοφονία του κορυφαίου συμμάχου του Ντόναλντ Τραμπ σε δημόσια εκδήλωση σε πανεπιστημιούπολη της Γιούτα, ενδέχεται να αποτελέσει σημείο καμπής για την πολιτική βία, όμως δεν είναι σαφές προς ποια κατεύθυνση, σημειώνει σε ανάλυσή του το CNN. Καθώς η δεξιά κήρυξε «πόλεμο» στην αριστερά μετά τη δολοφονία του Τσάρλι Κερκ, προβεβλημένοι πολιτικοί ακύρωσαν δημόσιες εμφανίσεις λόγω ανησυχιών για την ασφάλεια, ενώ ιστορικά κολέγια τέθηκαν σε καθεστώς lockdown λόγω απειλών.
«Πιστεύω απόλυτα ότι αυτό αποτελεί ορόσημο στην αμερικανική ιστορία», δήλωσε ο Ρεπουμπλικανός κυβερνήτης της Γιούτα, Σπένσερ Κοξ, σε συνέντευξη Τύπου την Παρασκευή. «Το ερώτημα είναι, τι είδους ορόσημο; Αυτό το κεφάλαιο μένει να γραφτεί. Είναι το τέλος ενός σκοτεινού κεφαλαίου ή η αρχή ενός ακόμη πιο σκοτεινού;»
Όσοι μελετούν την πολιτική βία λένε ότι η τρέχουσα κατάσταση θυμίζει τις ΗΠΑ της δεκαετίας του 1960, όταν δολοφονήθηκαν ο Τζον Φιτζέραλντ Κένεντι και ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, σε μία περίοδο έντονων κοινωνικών αλλαγών και αντιδράσεων.
Διχασμός, ΜΜΕ και social media
Η ωμή φύση της δολοφονίας, που καταγράφηκε και διαδόθηκε από κινητά τηλέφωνα, σε συνδυασμό με τη νεαρή ηλικία του Κερκ, την πολιτική του δύναμη και την σχέση του με τον Ντόναλντ Τραμπ, ενδέχεται να την καταστήσει ένα συλλογικό τραύμα στη σύγχρονη αμερικανική ιστορία.
Η δυναμική που φέρει είναι ακόμη πιο ισχυρή, καθώς συνέβη σε μια χώρα που βιώνει τον βαθύτερο διχασμό των τελευταίων δεκαετιών, όπου κάθε πολιτική νίκη ή ήττα φαντάζει υπαρξιακή, και υπό μια κυβέρνηση που δείχνει πρόθυμη να ασκήσει σχεδόν απεριόριστη εξουσία.
Η δολοφονία Κερκ έγινε σε μια εποχή όπου ακτιβιστές και κομματικά μέσα, τόσο της αριστεράς όσο και της δεξιάς, έχουν προσωπικά και οικονομικά κίνητρα να υποδαυλίζουν τη σύγκρουση, αξιοποιώντας τα εργαλεία των social media για να μεγεθύνουν την ακραία ρητορική. Αυτό καθιστά ακόμη πιο δύσκολο το έργο των πολιτικών προσώπων που επιθυμούν πραγματικά να κατευνάσουν τα πνεύματα.
Δεν είναι τυχαίο ότι πολλοί νομοθέτες και διαμορφωτές κοινής γνώμης επανεξετάζουν την έκθεσή τους στο κοινό, σε μια τάση «περιχαράκωσης» που θα μπορούσε να περιορίσει περαιτέρω τη δημοκρατία.
Και ο ίδιος ο Τραμπ δεν επέλεξε την παραδοσιακή προεδρική οδό κατευνασμού σε τέτοιες κρίσιμες στιγμές. Αντιθέτως, έσπευσε να κατηγορήσει συνολικά τους αντιπάλους του για την κλιμακούμενη πολιτική βία, δηλώνοντας χαρακτηριστικά: «Το πρόβλημα είναι στην αριστερά, όχι στη δεξιά».
Στον αντίποδα του πολωμένου λόγου, ξεχώρισε η παρέμβαση του Ρεπουμπλικανού κυβερνήτη της Γιούτα, Σπένσερ Κοξ, ο οποίος κάλεσε τους Αμερικανούς να διαφωνούν χωρίς να μισούν ο ένας τον άλλο. Ο ίδιος υπενθύμισε ότι, πέρα από τις προκλητικές δηλώσεις του, ο Κερκ είχε μιλήσει και για συγχώρεση, για την αξία της επικοινωνίας με την κοινότητα και την ανάγκη να μη σιωπούν οι διάλογοι.
Φόβοι για νέο κύκλο βίας
Η μεγαλύτερη ανησυχία είναι ότι η δολοφονία του Κερκ – ο οποίος συνέδεσε το κίνημα MAGA με τη νεότερη γενιά ψηφοφόρων – θα μπορούσε να προκαλέσει νέο κύμα βίας ή αντίποινων κατά πολιτικών προσώπων, αλλά και να περιορίσει τον δημόσιο διάλογο. Ήδη ορισμένοι υποστηρικτές του Τραμπ στοχοποιούν χρήστες που πανηγύρισαν στα social media για τον θάνατο του Κερκ, ζητώντας την απόλυσή τους από πανεπιστήμια ή δημόσιους οργανισμούς.
Ο εκπρόσωπος του Πενταγώνου, Σον Παρνέλ, ξεκαθάρισε ότι τέτοιες συμπεριφορές δεν είναι αποδεκτές: «Μηδενική ανοχή σημαίνει μηδενική ανοχή».
Παράλληλα, ο σύμβουλος πολιτικής του Λευκού Οίκου, Στίβεν Μίλερ, μίλησε για «τεράστιο οργανωμένο οικοσύστημα κατήχησης» από την αριστερά.
Όλοι αναμένουν να δουν αν ο Τραμπ θα προχωρήσει πέρα από τις γενικές κατηγορίες, στρεφόμενος ευθέως κατά οργανώσεων ή προσώπων της αντιπολίτευσης. Η κυβέρνησή του έχει ήδη δείξει ότι δεν διστάζει να ξεπεράσει συνταγματικά όρια, με αμφιλεγόμενες «εθνικές καταστάσεις έκτακτης ανάγκης» και με τη χρησιμοποίηση του υπουργείου Δικαιοσύνης ως εργαλείου πολιτικών διώξεων.
Οι αρχές στη Γιούτα ψάχνουν τα κίνητρα του κατηγορούμενου Τάιλερ Ρόμπινσον, με ενδείξεις ότι σχετίζονται με προσωπικά ζητήματα και έναν σύντροφο σε διαδικασία φυλομετάβασης. Ο Ρόμπινσον αναμένεται να εμφανιστεί στο δικαστήριο την Τρίτη (16.09.20.25). Ο Τραμπ, που θα ταξιδέψει στο Ηνωμένο Βασίλειο για επίσημη επίσκεψη, προγραμματίζει να παραστεί στο μνημόσυνο του Κερκ στην Αριζόνα, γεγονός που μπορεί να προκαλέσει νέο κύμα πολιτικής έντασης.
Επικίνδυνες αφηγήσεις
Ο Τραμπ και οι υποστηρικτές του αντιμετωπίζουν τη δολοφονία ως επίθεση στο ίδιο το κίνημα MAGA. Ο γερουσιαστής Λίντσεϊ Γκρέιαμ χαρακτήρισε τον Κερκ «έναν από τους τρεις ανθρώπους που έδωσαν τη νίκη στον Τραμπ το 2024».
Στο μεταξύ, ο πρόεδρος της Βουλής, Μάικ Τζόνσον, κάλεσε σε νηφαλιότητα, υπενθυμίζοντας ότι «μπορείς να διαφωνείς σθεναρά με κάποιον χωρίς να τον μισείς».
Ωστόσο, η τοξικότητα του κλίματος αναδεικνύεται από τη ρητορική εκατέρωθεν: από τις υπερβολές και τις κατηγορίες περί «φασισμού» μέχρι τα συνθήματα του ίδιου του Τραμπ που χαρακτηρίζει τους Δημοκρατικούς «προδότες» ή «κακούς».
Η οργή των συντηρητικών μπορεί να ενισχύσει τις υφιστάμενες προτεραιότητες του Τραμπ: καταστολή της εγκληματικότητας σε πόλεις υπό Δημοκρατικούς, επιδίωξη επαναχάραξης εκλογικών περιφερειών και αντιπαράθεση για τον ομοσπονδιακό προϋπολογισμό, που απειλεί με νέο «λουκέτο» την κυβέρνηση. Συνεργάτες του αφήνουν να εννοηθεί ότι η δολοφονία Κερκ αποτελεί καμπή.
Η υπουργός Εσωτερικής Ασφάλειας, Κρίστι Νοεμ, μίλησε για «ένα πένθος που σκέπασε όχι μόνο την Αμερική αλλά και τον κόσμο».
Από την άλλη, ο Δημοκρατικός Πιτ Μπουτιτζιτζ προειδοποίησε ότι δεν πρέπει να χρησιμοποιηθεί η τραγωδία ως πρόσχημα για συγκέντρωση εξουσίας.
Ο ρόλος των social media
Η υπόθεση άναψε και πάλι τη συζήτηση για τη ανελέητη επίδραση των social media. Υπάρχουν ενδείξεις ότι ο δράστης κινούνταν σε σκοτεινές διαδικτυακές κοινότητες, ενώ οργισμένες ή εκδικητικές αναρτήσεις δείχνουν πόσοι έχουν ριζοσπαστικοποιηθεί στον ψηφιακό κόσμο.
Ο κυβερνήτης Κοξ παρομοίασε την εξάρτηση από τα social media με τον εθισμό στα ναρκωτικά: «Μας κλέβουν την ελεύθερη βούληση, όπως η φαιντανύλη. Και δεν αναλαμβάνουν καμία ευθύνη».
Την ίδια ώρα, προσωπικότητες όπως ο Έλον Μασκ τροφοδοτούν το κλίμα: σε πρόσφατη διαδικτυακή παρέμβαση σε ακροδεξιά συγκέντρωση στη Βρετανία, χαρακτήρισε την αριστερά «κόμμα της δολοφονίας», μιλώντας για «επαναστατική αλλαγή».
Η δολοφονία του Τσάρλι Κερκ δεν είναι απλώς μια τραγική πράξη βίας. Έρχεται να δοκιμάσει τα όρια της αμερικανικής δημοκρατίας, να εντείνει τις πολιτικές εντάσεις και να ανοίξει το ερώτημα: θα γίνει αφορμή για ακόμη περισσότερη πόλωση και συγκέντρωση εξουσίας ή θα αποτελέσει σημείο αφύπνισης για την ανάγκη συμφιλίωσης; καταλήγει το CNN.
