Ο Σαραμάγκου, ο οποίος βραβεύτηκε με Νομπέλ το 1998, ζούσε μόνιμα στο Λανθαρότε από το 1993. Ο θάνατός του χθες αποδόθηκε σε λευχαιμία από την οποία έπασχε πολλά χρόνια. Τη σορό συνοδεύει στην Πορτογαλία η υπουργός Πολιτισμού της χώρας, Γκαμπριέλα Καναβίλας και η χήρα του συγγραφέα, Πιλάρ ντελ Ρίο.
Χιλιάδες κάτοικοι του Λανθαρότε συγκεντρώθηκαν χθες το απόγευμα για να αποτίσουν φόρο τιμής στο συγγραφέα, ενώ η οικογένεια του Σαραμάγκου δέχτηκε συλλυπητήρια από τον ισπανό πρωθυπουργό Χοσέ Λουίς Ροντρίγκες Θαπατέρο, την πρόεδρο της Αργεντινής, Κριστίνα Φερνάντες Κίρχνερ και τον πορτογάλο πρόεδρο Ανιμπαλ Καβάκο Σίλβα.
Η σορός του θα αποτεφρωθεί στη Λισαβόνα και μέρος από την τέφρα θα σκορπιστεί στην γενέτειρά του, το χωριό Αζινιάγκα της Πορτογαλίας, ενώ η υπόλοιπη θα ταφεί κάτω από μια ελιά στον κήπο του σπιτιού του, σύμφωνα με πηγές της οικογενείας του. Μέχρι στιγμής δεν έχει οριστεί ημερομηνία για τις τελετές.
Ενοπλος κομμουνιστής μέχρι το 1969, ο Σαραμάγκου προκάλεσε αρκετές διαμάχες για τις πολιτικές του θέσεις, όπως όταν κατηγόρησε το Ισραήλ ότι έχει μετατρέψει τα παλαιστινιακά εδάφη σε στρατόπεδο συγκέντρωσης ή όταν πρότεινε τη συνένωση της Πορτογαλίας και της Ισπανίας σε ένα κράτος που θα αποκαλείται Ιβηρία. Εγκαταστάθηκε στο Λανθαρότε για να διαμαρτυρηθεί για την τότε συντηρητική κυβέρνηση της χώρας του.
Τα γνωστότερα μυθιστορήματα του είναι τα εξής: Εγχειρίδιο ζωγραφικής και καλλιγραφίας(1977), Από τη γη θρεμμένος(1980), Το χρονικό του μοναστηριού(1983), Η χρονιά που πέθανε ο Ρικάρντο Ρέις(1984), Η πέτρινη σχεδία(1986), Ιστορία της Πολιορκίας της Λισαβόνας,(1988), Το κατά Ιησούν Ευαγγέλιον(1997), Περί τυφλότητος,(1995), Όλα τα ονόματα (1997).
Ο θάνατος του τιμημένου, με το Βραβείο Νόμπελ της Λογοτεχνίας του 1998, συγγραφέα, Ζοζέ Σαραμάγκο, “αποτελεί μία δυσαναπλήρωτη απώλεια για τον πορτογαλόφωνο λογοτεχνικό κόσμο”, τόνισε με δηλώσεις του ο πρόεδρος της Βραζιλίας, Λουΐθ Ινάθιο “Λούλα” ντα Σίλβα, ενώ η λατινοαμερικανική Αριστερά αποχαιρετά τώρα τον “μεγάλο φίλο”.
“Ο Σαραμάγκο ποτέ δεν λησμόνησε την καταγωγή του, έγινε δε μέρα με την ημέρα αγωνιστής γιά τις κοινωνικές υποθέσεις, μέχρι τα τέλη της ζωής του…Σ’ αυτήν την οδυνηρή στιγμή, στο όνομα των Βραζιλιάνων, στέκομαι αλληλέγγυος με τον πορτογαλικό λαό, μπροστά στον θάνατο ενός επιφανούς τέκνου του”, επισήμανε εξάλλου στην επίσημη ανακοίνωσή του ο πρόεδρος της Βραζιλίας.
Στο Μεξικό, το “Επαναστατικό Δημοκρατικό Κόμμα” εξέφρασε δημόσια “την λύπη” του γιά τον θάνατο του Σαραμάγκο, “του ανθρώπου, που υπερασπίστηκε τους λιγότερο ευνοημένους” (…)”επιτιθέμενος στις μεγάλες εξουσίες και εξέφρασε τη μεγάλη δυσφορία του γιά την Αδικία”.
