Γιατί η GenZ κατέλαβε τους δρόμους του Νεπάλ: Τι κρύβεται πίσω από την οργή

Η χειρότερη αναταραχή των τελευταίων δεκαετιών έχει ξεσπάσει στο Νεπάλ μετά το μπλόκο στα social media που ανακοινώθηκε την περασμένη εβδομάδα που τελικά ανακλήθηκε. Η οργή της GenZ οδήγησε σε βίαιες διαμαρτυρίες με 22 νεκρούς.

Στις φλόγες τυλίχθηκαν κυβερνητικά κτίρια, σπίτια και αυτοκίνητα μετά την παραίτηση του πρωθυπουργού Κ.Π. Σάρμα Όλι, που δεν κατάφερε να κατευνάσει την οργή και τις βίαιες αναταραχές. Την «επιβολή της τάξης» αναλαμβάνει ο στρατός της χώρας, εφαρμόζοντας το μέτρο της απαγόρευση κυκλοφορίας.

Πιστεύεται ότι σχεδόν 200 άνθρωποι τραυματίστηκαν σε συγκρούσεις με την αστυνομία, η οποία χρησιμοποίησε δακρυγόνα, κανόνια νερού και σφαίρες καθώς οι διαδηλωτές σκαρφάλωναν στους τοίχους του κοινοβουλίου και άλλων δημόσιων κτιρίων.

Οι διαμαρτυρίες – που ξεκίνησαν τη Δευτέρα – συνεχίστηκαν την Τρίτη, με τους διαδηλωτές να βάζουν φωτιά στο κτίριο του κοινοβουλίου, στην έδρα του Κόμματος του Κογκρέσου του Νεπάλ και στο σπίτι του πρώην πρωθυπουργού Sher Bahadur Deuba. Οι διαδηλωτές έκαψαν σπίτια πολιτικών με αποτέλεσμα να εγκλωβιστεί η σύζυγός του πρώην αναπληρωτή πρωθυπουργού, Τζαλανάθ Κανάλ και να καεί ζωντανή.

Η απαγόρευση των social media και η οργή των νέων 

Οι διαδηλώσεις πυροδοτήθηκαν από την απόφαση της κυβέρνησης την περασμένη εβδομάδα να απαγορεύσει 26 πλατφόρμες, συμπεριλαμβανομένων των WhatsApp, Instagram και Facebook, επειδή δεν τήρησαν την προθεσμία εγγραφής τους στο υπουργείο Επικοινωνιών και Τεχνολογίας της Πληροφόρησης του Νεπάλ, όμως οι επικριτές μίλησαν για προσπάθεια φίμωσης του κινήματος κατά της διαφθοράς.

Το Νεπάλ έχει από τα υψηλότερα ποσοστά χρήσης social media στη Νότια Ασία.

Χιλιάδες νέοι, πολλοί αυτοπροσδιοριζόμενοι ως «Generation Z» σε πανό και πλακάτ, βγήκαν στους δρόμους της Κατμαντού και άλλων μεγάλων πόλεων. Οι διαδηλώσεις σύντομα κλιμακώθηκαν, με την αστυνομία να χρησιμοποιεί δακρυγόνα, κανόνια νερού και σφαίρες.

Τη Δευτέρα σκοτώθηκαν 19 διαδηλωτές, ενώ σχεδόν 200 τραυματίστηκαν στις συγκρούσεις με την αστυνομία. Ορισμένοι κατάφεραν να σκαρφαλώσουν στους τοίχους του κοινοβουλίου, οδηγώντας τις δυνάμεις ασφαλείας να επιβάλουν απαγόρευση κυκλοφορίας σε καίρια κυβερνητικά κτίρια.

Την Τρίτη οι διαδηλωτές έβαλαν φωτιά στο κτίριο του κοινοβουλίου στην Κατμαντού, στο αρχηγείο του κόμματος Νεπαλέζικου Κογκρέσου και στο σπίτι του πρώην πρωθυπουργού Σερ Μπαχαντούρ Ντεούμπα. Παράλληλα, δέχθηκαν επίθεση κατοικίες και άλλων πολιτικών. Ο συνολικός αριθμός των νεκρών έφτασε τους 22.

GenZ και hashtags #NepoBaby και #NepoKids

Οι διαμαρτυρίες «γεννήθηκαν» μέσα από social media και καθοδηγούνται από τους νέους της χώρας, τη λεγόμενη GenZ.

Αν και δεν υπήρξε κάποιος κεντρικός ηγέτης, αρκετές συλλογικότητες νέων ανέλαβαν ρόλο κινητήριου μοχλού καλώντας σε δράση και κοινοποιώντας ενημερώσεις στο διαδίκτυο.

Φοιτητές από κολέγια και πανεπιστήμια των μεγάλων πόλεων του Νεπάλ έχουν προσκληθεί να συμμετάσχουν φορώντας στολή, με βιβλία στο χέρι, ενώ βίντεο που κυκλοφορούν στα social media δείχνουν ακόμη και μαθητές να συμμετέχουν στις πορείες.

Κεντρικά συνθήματα είναι τα hashtags #NepoBaby και #NepoKids, που σατιρίζουν την πολυτελή ζωή πολιτικών οικογενειών, σε αντίθεση με τη σκληρή πραγματικότητα της νεολαίας που αντιμετωπίζει ανεργία και μετανάστευση. Τα βίντεο που κυκλοφορούν στο TikTok και στο Instagram αποκαλύπτουν τον πλούτο και τα προνόμια των «παιδιών του καθεστώτος», τροφοδοτώντας την οργή.

Τα βασικά αιτήματα είναι δύο:

• Οριστική άρση της απαγόρευσης στα social media (που έχει ήδη υλοποιηθεί).
• Τέλος στη διαφθορά του πολιτικού συστήματος.

Οι διαδηλωτές κατηγορούν την πολιτική τάξη ότι καταχράται δημόσιους πόρους, στερεί ελευθερίες και αποτυγχάνει να ανταποκριθεί στις ανάγκες των πολιτών.

Όπως είπε η 19χρονη φοιτήτρια Μπίνου Κ.Σ. στο BBC Nepali: «Θέλουμε να τελειώσει η διαφθορά στο Νεπάλ. Οι ηγέτες υπόσχονται, αλλά ποτέ δεν τηρούν τον λόγο τους».

Ο ρόλος του στρατού και τι μέλλει γενέσθαι

Ο αρχηγός του στρατού, στρατηγός Ασόκ Ρατζί Σίγκντελ, κατηγόρησε τους διαδηλωτές για λεηλασίες και εμπρησμούς και προειδοποίησε ότι «όλοι οι θεσμοί ασφαλείας, συμπεριλαμβανομένου του στρατού, είναι έτοιμοι να πάρουν τον έλεγχο». Παράλληλα, απηύθυνε κάλεσμα για διάλογο, τονίζοντας ότι η χώρα βιώνει τη σοβαρότερη αναταραχή των τελευταίων δεκαετιών.

Παραμένει, ωστόσο, ασαφές ποιος ηγείται της χώρας μετά την παραίτηση του Όλι και ποιος μπορεί να εκπροσωπήσει τους διαδηλωτές στις όποιες συνομιλίες, αφού το κίνημα ξεκίνησε αυθόρμητα μέσω social media, χωρίς κεντρική ηγεσία.

Η παραίτηση του πρωθυπουργού δεν έσβησε τη φωτιά στους δρόμους. Με την αστυνομία και τον στρατό σε επιφυλακή, πολιτικούς να ζητούν προστασία από τις δυνάμεις ασφαλείας και τους διαδηλωτές να αψηφούν την απαγόρευση κυκλοφορίας, η χώρα μοιάζει ακυβέρνητη.

Αναλυτές προειδοποιούν πως αν δεν υπάρξει ουσιαστικός διάλογος και βαθιές μεταρρυθμίσεις, το κύμα οργής μπορεί να εξελιχθεί στη σοβαρότερη πολιτική κρίση που έχει ζήσει το Νεπάλ εδώ και δεκαετίες.

Πληροφορίες από BBC