Ο Ντόναλντ Τραμπ έκανε τελικά ακριβώς αυτό που ο ίδιος έλεγε ότι κανείς δεν πρέπει να κάνει: Έβαλε τις ΗΠΑ σε έναν νέο πόλεμο στη Μέση Ανατολή. Οι αμερικανικοί βομβαρδισμοί στις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν αποτέλεσε τη σφοδρότερη στρατιωτική ενέργεια της προεδρίας του.
Φαίνεται πως, ενθουσιασμένος από την επίδειξη ισχύος, ο Τραμπ εξετάζει ήδη το ενδεχόμενο «αλλαγής καθεστώτος» στην Τεχεράνη. Ωστόσο, η πραγματική εικόνα για το αν η επιχείρηση Midnight Hammer κατάφερε να εξουδετερώσει τις πυρηνικές φιλοδοξίες του Ιράν – και ποιες θα είναι οι συνέπειες αυτής της επίθεσης – αποδεικνύεται πολύ πιο περίπλοκη από τους θριαμβευτικούς ισχυρισμούς του προέδρου περί «νίκης», σχολιάζει σε ανάλυσή του το CNN.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Την Κυριακή (22.06.2025), ο Τραμπ διαβεβαίωσε ότι η ζημιά που προκάλεσαν τα αμερικανικά πλήγματα σε τρεις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν ήταν «μνημειώδης».
«Οι βασικές πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν εξαλείφθηκαν» ανέφερε λίγη ώρα αργότερα, ο Ντόναλντ Τραμπ, κάνοντας λόγο για την ολοκλήρωση μίας «εξαιρετικά επιτυχημένης επίθεσης», σημειώνοντας, μεταξύ άλλων, ότι «το Φορντό δεν υπάρχει πια».
Μάλιστα, στο στιγμιότυπο που δόθηκε στη δημοσιότητα, ο Τραμπ εμφανίζεται φορώντας κόκκινο καπέλο «Make America Great Again», καθισμένος στην κεφαλή του τραπεζιού, περιστοιχισμένος από ανώτατους αξιωματούχους της κυβέρνησής του.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Bομβαρδιστικά B-2 των ΗΠΑ παραβίασαν τον εναέριο χώρο του Ιράν και έριξαν έξι βόμβες διάτρησης καταφυγίων στην υπόγεια πυρηνική εγκατάσταση του Φορντό. Υποβρύχια των ΗΠΑ εξαπέλυσαν πυραύλους Κρουζ τύπου Τόμαχοκ σε στόχους στην Ισφαχάν και τη Νατάνζ.
Ο Τραμπ ανέδειξε τη μοναδική εμβέλεια του αμερικανικού στρατού, αλλά και το γεγονός ότι διατηρεί την ισχύ του, παρά το χάος που επικρατεί στο Πεντάγωνο υπό την κυβέρνησή του.
Αν ο Τραμπ κατάφερε πράγματι να εξουδετερώσει ή να καθυστερήσει για χρόνια το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, τότε θα μπορούσε να διεκδικήσει ένα ιστορικό επίτευγμα: την άρση μιας υπαρξιακής απειλής για το Ισραήλ.
Αν η ιρανική ισχύς περιοριστεί ουσιαστικά, ολόκληρη η Μέση Ανατολή ενδέχεται να αλλάξει.
Ο Τραμπ ουσιαστικά προσπάθησε να σύρει το Ιράν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων με βομβαρδισμούς, απαιτώντας την πλήρη εγκατάλειψη της δυνατότητάς του να εμπλουτίζει ουράνιο.
Όμως, είναι μάλλον απίθανο ότι μια ταπεινωμένη Τεχεράνη – που θεωρεί τις ΗΠΑ τον «Μεγάλο Σατανά» – θα επιλέξει την ειρήνη.
Παράλληλα, πολλαπλασιάζονται τα ερωτήματα για το κατά πόσο τα πλήγματα όντως «εξάλειψαν» το ιρανικό πυρηνικό οπλοστάσιο, όπως υποστηρίζει ο Τραμπ.
Μέχρι στιγμής, ο πρόεδρος δεν έχει παρουσιάσει τα στοιχεία που, κατά τους ισχυρισμούς του, αποδεικνύουν ότι το Ιράν απείχε «μόλις μερικές εβδομάδες» από την κατασκευή πυρηνικού όπλου – την ώρα που οι ίδιες οι αμερικανικές υπηρεσίες πληροφοριών εκτιμούν ότι η Τεχεράνη δεν είχε πάρει ακόμη τέτοια απόφαση.
Άγνωστες οι επιπτώσεις των αμερικανικών πληγμάτων – Γιατί μπορεί να γυρίσει μπούμερανγκ
Καθοριστικό είναι πλέον να διαπιστωθεί εάν το Ιράν κατάφερε να διασώσει εμπλουτισμένο υλικό ή να το μεταφέρει σε άλλες τοποθεσίες πριν τα αμερικανικά πλήγματα.
Αν κάτι τέτοιο συνέβη, τότε η επιχείρηση του Τραμπ μπορεί να έχει προκαλέσει ακριβώς αυτό που ήθελε να αποτρέψει: να επισπεύσει δηλαδή την ιρανική προσπάθεια απόκτησης πυρηνικού όπλου.
«Όποιος ισχυρίζεται πως γνωρίζει αν αυτές οι επιδρομές πέτυχαν κάτι πέρα από το να προκαλέσουν ένα μεγάλο μπαμ και πολλή σκόνη, απλώς δεν ξέρει τι λέει», δήλωσε ο βουλευτής Τζιμ Χάιμς, επικεφαλής Δημοκρατικός της Επιτροπής Πληροφοριών της Βουλής, στο CNN την Κυριακή.
Όλοι πλέον αναμένουν την αντίδραση του Ιράν, με τη Μέση Ανατολή σε συναγερμό και τους Αμερικανούς πολίτες και στρατιώτες ενδεχομένως εκτεθειμένους.
Η Τεχεράνη, μέσω του πρέσβη της στον ΟΗΕ, Αμίρ-Σαΐντ Ιραβανί, δήλωσε πως «ο χρόνος, η φύση και η κλίμακα της αναλογικής απάντησης θα καθοριστούν από τις ένοπλες δυνάμεις».
Διφορούμενα μηνύματα και «προεόρτια» πολέμου
Οι προθέσεις του Τραμπ παραμένουν ασαφείς. Ο αντιπρόεδρος Τζέι Ντι Βανς επέμεινε ότι οι ΗΠΑ «δεν βρίσκονται σε πόλεμο» με το Ιράν ούτε επιδιώκουν την ανατροπή του καθεστώτος. Ωστόσο, το βράδυ της Κυριακής ο Τραμπ άφησε ανοικτό το ενδεχόμενο, γράφοντας στο Truth Social: «Γιατί να μην υπάρξει αλλαγή καθεστώτος;;;».
Η φράση αυτή πιθανότατα ικανοποίησε τον ισραηλινό πρωθυπουργό Μπενιαμίν Νετανιάχου.
Το εσωτερικό του Ιράν παραμένει σκοτεινό. Η χώρα διανύει περίοδο μετάβασης, καθώς η μακρά κυριαρχία του ανώτατου ηγέτη αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ πλησιάζει στο τέλος της. Η εξουδετέρωση των ιρανικών περιφερειακών συμμάχων στη Γάζα και στον Λίβανο από το Ισραήλ, σε συνδυασμό με το χτύπημα των ΗΠΑ, μπορεί να προκαλέσει απρόβλεπτες πολιτικές εξελίξεις.
Ωστόσο, μια αποδυνάμωση του καθεστώτος μπορεί, αντίθετα, να οδηγήσει σε ακόμα μεγαλύτερη καταστολή ή και αποσταθεροποίηση, με απρόβλεπτες συνέπειες για όλη την περιοχή και τον πλανήτη.
Οι πολιτικές επιπτώσεις στις ΗΠΑ
Στο εσωτερικό των ΗΠΑ, η επιχείρηση προκαλεί ήδη έντονες πολιτικές αντιδράσεις.
Οι Ρεπουμπλικάνοι επαινούν τον Τραμπ για «αποφασιστικότητα και δύναμη», όμως ορισμένοι συντηρητικοί φοβούνται ότι οδηγεί το κίνημα MAGA σε βάλτο.
Ο Τραμπ, που συχνά λειτουργεί αυταρχικά και έχει παραβιάσει επανειλημμένα τις θεσμικές διαδικασίες, αγνόησε το Κογκρέσο και ξεκίνησε μια ενδεχόμενη νέα σύρραξη χωρίς να εξηγήσει τις επιλογές του στον αμερικανικό λαό.
Από τη στιγμή που οι πρώτες βόμβες έπληξαν τη μονάδα εμπλουτισμού στο Φορντό, ο Τραμπ ουσιαστικά έχασε τον έλεγχο της κατάστασης. Η συνέχεια ανήκει πλέον στο Ιράν.
Η Τεχεράνη, εφόσον διατηρεί στρατιωτικές δυνατότητες μετά τα πολλαπλά ισραηλινά πλήγματα, έχει ποικίλες επιλογές: θα μπορούσε να στοχεύσει αμερικανικές βάσεις στην περιοχή, να κλείσει τα Στενά του Ορμούζ πυροδοτώντας ενεργειακή κρίση, να επιτεθεί σε πετρελαϊκές υποδομές ή ακόμα και να προχωρήσει σε τρομοκρατικά χτυπήματα σε αμερικανικά συμφέροντα.
Όλες αυτές οι κινήσεις ενέχουν υψηλό ρίσκο, ενώ ενδέχεται να φέρουν τον Τραμπ πιο κοντά σε έναν γενικευμένο πόλεμο με το Ιράν.
Ο Βανς, μιλώντας στο ABC, δήλωσε ότι αν το Ιράν εγκαταλείψει «ειρηνικά» το πυρηνικό του πρόγραμμα, οι ΗΠΑ θα είναι πρόθυμες να συνεργαστούν. Αν όμως επιτεθεί σε αμερικανικά στρατεύματα, θα υπάρξει «συντριπτική απάντηση».
Όμως, ένας πρόεδρος που υποσχόταν πως δεν θα εμπλέξει τη χώρα του σε νέους πολέμους, ακούγεται ολοένα και πιο πολεμοχαρής.
Στην πρώτη του ανακοίνωση το Σάββατο, ο Τραμπ κάλεσε το Ιράν να διαπραγματευτεί την πλήρη εγκατάλειψη του πυρηνικού του προγράμματος. Αργότερα, όμως, σε διάγγελμά του, προειδοποίησε με σκληρούς όρους: «Ή θα υπάρξει ειρήνη, ή θα υπάρξει τραγωδία για το Ιράν, πολύ μεγαλύτερη απ’ ό,τι είδαμε τις τελευταίες οκτώ ημέρες. Θυμηθείτε: υπάρχουν ακόμα πολλοί στόχοι».
Το ερώτημα της «επανεκκίνησης» του πυρηνικού προγράμματος
Το κρίσιμο ζήτημα τώρα είναι τι απέμεινε από τις πυρηνικές δυνατότητες του Ιράν. Ο πρόεδρος των Αρχηγών Επιτελείων, στρατηγός Νταν Κέιν, ήταν εμφανώς πιο επιφυλακτικός από τον Τραμπ και τον υπουργό Άμυνας Πιτ Χέγκσεθ στην αρχική του αποτίμηση.
Ανεξάρτητες δορυφορικές εικόνες δείχνουν πως στο Ισφαχάν – έναν από τους τρεις βασικούς στόχους – η ζημιά περιορίστηκε σε επιφανειακές εγκαταστάσεις, ενώ οι υπόγειες αποθήκες ουρανίου δεν επλήγησαν, καθώς δεν χρησιμοποιήθηκαν βόμβες διαμπερούς διείσδυσης.
«Αν αυτό ήταν όλο, τότε στο Ισφαχάν παραμένει ανέπαφο το σύνολο του εμπλουτισμένου ουρανίου κατά 60%», σχολίασε ο ειδικός Τζέφρι Λιούις.
Ο Χάιμς προειδοποίησε ότι το Ιράν ενδέχεται να μετέφερε ποσότητες εμπλουτισμένου ουρανίου προτού δεχθεί τα πλήγματα. «Έχουμε τη –τονίζω, πιθανότητα– ένα εξαιρετικά εξοργισμένο καθεστώς να κάθεται πάνω σε μεγάλες ποσότητες υλικού και να αποφασίσει πως ο μόνος τρόπος να αποτρέψει μελλοντικά πλήγματα είναι να επιταχύνει την παραγωγή όπλου», δήλωσε.
Αν συμβεί κάτι τέτοιο, ο Τραμπ θα έχει δημιουργήσει μια νέα, μακροχρόνια απειλή για τις ΗΠΑ και το Ισραήλ.
«Το πιο ενδιαφέρον ζήτημα δεν είναι η αντίποινα, αλλά η ανασυγκρότηση», είπε ο Ρίτσαρντ Χας, επίτιμος πρόεδρος του Συμβουλίου Εξωτερικών Σχέσεων. «Αν οι Ιρανοί πιστέψουν ότι αυτό δεν θα είχε συμβεί αν διέθεταν πυρηνικά, ίσως ακολουθήσουν αθόρυβα αυτή την κατεύθυνση για το μέλλον».
Όπως έχει δείξει η ιστορία των αμερικανικών πολέμων των τελευταίων δεκαετιών, τίποτα δεν είναι τόσο απλό όσο μοιάζει στις πρώτες ώρες μιας στρατιωτικής επέμβασης. Και σίγουρα, τίποτα δεν τελειώνει με ένα «καθαρό χτύπημα», καταλήγει η ανάλυση του CNN.
