Aπότομο τέλος έθεσε ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ στο σερί ρεκόρ στις χρηματιστηριακές αγορές με τις απειλές του για δασμολογικούς περιορισμούς κατά της Κίνας. Οι αναλυτές αναμένουν τώρα περαιτέρω αναταραχή στις παγκόσμιες κεφαλαιαγορές, σύμφωνα με την Handelsblatt.
Μετά την κλιμάκωση της εμπορικής διαμάχης HΠΑ – Κίνας την Παρασκευή (10.10.2025), οι τιμές στη Wall Street κατέρρευσαν. Ο κορυφαίος δείκτης S&P 500 υποχώρησε κατά 2,7% και το χρηματιστήριο τεχνολογίας Nasdaq υποχώρησε κατά 3,6%.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Το δολάριο έχασε αξία και το κορυφαίο κρυπτονόμισμα, το Bitcoin, έπεσε κατακόρυφα κατά 12%. Ταυτόχρονα, οι επενδυτές αναζήτησαν ασφαλή περιουσιακά στοιχεία όπως ο χρυσός, ο οποίος ανέβηκε ξανά προς το ιστορικό υψηλό του των άνω των 4.000 δολαρίων ανά ουγγιά, που έφτασε μόλις πριν από λίγες ημέρες.
Ο Τραμπ σχεδιάζει να επιβάλει πρόσθετους δασμούς 100% σε όλες τις εισαγωγές από την Κίνα από την 1η Νοεμβρίου και να εισαγάγει ελέγχους εξαγωγών για κρίσιμο λογισμικό. Ο Ρόμπιν Μπρουκς, ειδικός στις κεφαλαιαγορές στο Brookings, ένα από τα πιο φημισμένα think tanks στις ΗΠΑ, λέει ότι η αναταραχή στην αγορά θυμίζει την «Ημέρα της Απελευθέρωσης» στις αρχές Απριλίου. Εκείνη την εποχή, ο Τραμπ ανακοίνωσε για πρώτη φορά κάποιες δραστικές αυξήσεις δασμών για τους εμπορικούς εταίρους των ΗΠΑ.
Ο S&P 500 στη συνέχεια έπεσε κατακόρυφα κατά ένα καλό δέκα τοις εκατό. Ωστόσο, οι τιμές ανέκαμψαν γρήγορα και από το καλοκαίρι ο δείκτης καταγράφει νέα υψηλά, λόγω της άνθησης της τεχνητής νοημοσύνης. Ο Κλέιτον Τρίικ της αμερικανικής εταιρείας διαχείρισης περιουσιακών στοιχείων Angel Oak Capital βλέπει τη νέα δασμολογική σύγκρουση μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας ως «καταλύτη για μια επαναξιολόγηση» στις χρηματιστηριακές αγορές. Αναμένει σημαντικά μεγαλύτερες διακυμάνσεις τιμών από ό,τι τις τελευταίες εβδομάδες.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Ο Τραμπ χρειαζόταν μόνο 600 λέξεις για να μετριάσει την ατμόσφαιρα ρεκόρ στις χρηματιστηριακές αγορές. Ο δείκτης S&P 500 ήταν μόλις λίγες μονάδες μακριά από ένα νέο ιστορικό υψηλό την Παρασκευή. Οι μετοχές τεχνολογίας, από την αμερικανική εταιρεία κατασκευής τσιπ Nvidia μέχρι την εταιρεία τεχνολογίας Big Bear AI και την ελπιδοφόρα εταιρεία κβαντικής πληροφορικής Rigetti, αρχικά σημείωσαν σημαντική άνοδο πριν η ανάρτηση του προέδρου στο κοινωνικό του δίκτυο Truth Social πυροδοτήσει ένα κύμα πωλήσεων.
Η Κίνα έχει γίνει «πολύ εχθρική», έγραψε ο Τραμπ την Παρασκευή, ιδιαίτερα όσον αφορά τους νέους περιορισμούς στις εξαγωγές σπάνιων γαιών – μιας πρώτης ύλης που είναι ιδιαίτερα σημαντική για τους κατασκευαστές τσιπ και, επομένως, για τη βιομηχανία τεχνολογίας. «Μία από τις ενέργειες που εξετάζουμε αυτή τη στιγμή είναι μια μαζική αύξηση των δασμών στα κινεζικά προϊόντα που εισάγονται στις Ηνωμένες Πολιτείες», έγραψε ο Τραμπ.
Αυτό ήταν αρκετό για να πυροδοτήσει μια νέα φάση νευρικότητας στις αγορές. Μετά από μια ήδη ασταθή εβδομάδα που χαρακτηρίστηκε από ανησυχίες για μια φούσκα τεχνητής νοημοσύνης (AI), αυξανόμενο πληθωρισμό, αχαλίνωτο δημόσιο χρέος και υποτίμηση του δολαρίου, ο φόβος επέστρεψε στη Wall Street.
Μετά το κλείσιμο του χρηματιστηρίου της Νέας Υόρκης την Παρασκευή, ο Τραμπ έγινε πιο συγκεκριμένος. Ανακοίνωσε πρόσθετους δασμούς 100% στις κινεζικές εισαγωγές και περιορισμούς στις εξαγωγές «κρίσιμου λογισμικού». Αυτό, με τη σειρά του, προκάλεσε μεγάλες απώλειες στις αγορές κρυπτονομισμάτων. Σε αντίθεση με τα χρηματιστήρια, αυτές οι αγορές διαπραγματεύονται όλο το εικοσιτετράωρο.
Κατάρρευση για το Bitcoin
Το Bitcoin, το μεγαλύτερο και παλαιότερο κρυπτονόμισμα, γνώρισε σοβαρή αναταραχή. Σύμφωνα με υπολογισμούς της υπηρεσίας πληροφοριών Bloomberg, σχεδόν 20 δισ. δολάρια σε κεφάλαιο εξαφανίστηκαν. Επτά εκατομμύρια από αυτά χάθηκαν σε μόλις μία ώρα συναλλαγών την Παρασκευή. Συνολικά, περίπου 1,6 εκατ. επενδυτές ρευστοποίησαν τις θέσεις τους σε Bitcoin. Την περασμένη εβδομάδα, το Bitcoin έφτασε σε νέο υψηλό των 126.000 δολαρίων. Την Κυριακή, το κρυπτονόμισμα διαπραγματευόταν σε λίγο κάτω από 112.000 δολάρια, σύμφωνα με στοιχεία της υπηρεσίας ανάλυσης Coindesk.
Ο ειδικός στις κεφαλαιαγορές Μπρουκς βλέπει παραλληλισμούς με την «Ημέρα της Απελευθέρωσης» στις αρχές Απριλίου, ειδικά όσον αφορά το δολάριο και την τιμή του χρυσού. «Το δολάριο υποχώρησε κατά 0,6% την Παρασκευή – παρόμοια με την πτώση του 0,4% στις 2 Απριλίου», γράφει ο Μπρουκς σε πρόσφατη ανάλυσή του. Αυτό σημαίνει ότι οι αγορές αντέδρασαν για άλλη μια φορά στους δασμούς «σαν να έβλαπταν τις ΗΠΑ – όχι τον υπόλοιπο κόσμο». Η τιμή του χρυσού αυξήθηκε κατά 1% την Παρασκευή στα 4.018 δολάρια ανά ουγγιά, ελαφρώς περισσότερο από την αύξηση 0,7% στις 2 Απριλίου, αναλύει ο Μπρουκς.
Το δολάριο συνήθως αυξάνεται επειδή οι επενδυτές αναζητούν καταφύγιο στο δολάριο ως ασφαλές καταφύγιο όταν πωλούν μετοχές. Αυτή είναι τώρα η «πρώτη φορά εδώ και πολύ καιρό που το δολάριο έχει πέσει ενώ η τιμή του χρυσού έχει αυξηθεί», εξηγεί ο Μπρουκς. Οι επενδυτές ανταποκρίθηκαν στις ανησυχίες για τους δασμούς εγκαταλείποντας το δολάριο υπέρ του χρυσού.
Τον Απρίλιο, μετά την Ημέρα της Απελευθέρωσης, ένα εκτεταμένο κύμα «Πουλήστε την Αμερική» σημειώθηκε για αρκετές ημέρες. Εκείνη την εποχή, οι επενδυτές σε ορισμένες περιπτώσεις πουλούσαν αμερικανικές μετοχές, ομόλογα και δολάριο ταυτόχρονα – ένα φαινόμενο εξαιρετικά σπάνιο στις βιομηχανικές χώρες.
Οι επενδυτές δεν εμπιστεύονται το δολάριο
Αφού ο Τραμπ υποχώρησε εν μέρει από τις απειλές του για δασμολογικούς περιορισμούς, οι διεθνείς επενδυτές επέστρεψαν στις χρηματιστηριακές αγορές των ΗΠΑ. Ωστόσο, έκτοτε έχουν ολοένα και περισσότερο αντισταθμιστεί έναντι του αδύναμου δολαρίου στις αγορές συμβολαίων μελλοντικής εκπλήρωσης. Το νέο δασμολογικό σοκ της Παρασκευής δεν είναι καλό για τη φήμη του παγκόσμιου αποθεματικού νομίσματος, γράφει ο Μπρουκς. «Το δολάριο δεν φαίνεται υγιές αυτή τη στιγμή».
Μετά την πτώση του Απριλίου, οι χρηματιστηριακές αγορές των ΗΠΑ ανέκαμψαν εκπληκτικά γρήγορα, αφού ο Τραμπ αποκλιμάκωσε την εμπορική διαμάχη – ιδιαίτερα με την Κίνα – και ανακοίνωσε μια καθυστέρηση όσον αφορά τους δασμούς. Μια εμφάνιση του Τζέιμι Ντάιμον, Διευθύνοντος Συμβούλου της μεγαλύτερης τράπεζας της Αμερικής, της JP Morgan Chase, στο χρηματιστηριακό δίκτυο Fox News λέγεται ότι ώθησε τον Τραμπ να το κάνει αυτό.
Ένας βασικός λόγος για το θετικό κλίμα της αγοράς τους τελευταίους μήνες είναι το στοίχημα ότι ο Τραμπ θα υποχωρεί επανειλημμένα στην εμπορική διαμάχη με την Κίνα κάθε φορά που οι αγορές γίνονται πολύ ταραγμένες. Αυτό το στοίχημα είναι επίσης γνωστό ως “Taco Trade”. Το ακρωνύμιο σημαίνει «Ο Τραμπ πάντα τα παρατάει» – μια όχι ιδιαίτερα φιλική υπερβολή για την υποχώρησή του. Οι επενδυτές πρέπει τώρα να αποφασίσουν αν πιστεύουν ξανά στο “Taco Trade” και, επιπλέον, να αξιολογήσουν για πόσο καιρό ο Τραμπ θα είναι διατεθειμένος να ανεχθεί σημαντικές απώλειες στις χρηματιστηριακές αγορές και το δολάριο.
«Υπάρχει λόγος για τον οποίο οι Αμερικανοί συμφώνησαν σε ανακωχή με την Κίνα χωρίς να πάρουν πραγματικά τίποτα σε αντάλλαγμα: Οι Κινέζοι έχουν καλό χέρι. Αυτό ίσχυε πριν από έξι μήνες και εξακολουθεί να ισχύει σήμερα», λέει ο Ντιρκ Βίλερ, επικεφαλής μακροοικονομικής έρευνας και κατανομής περιουσιακών στοιχείων στην Citigroup. «Ένας μεγάλης κλίμακας εμπορικός πόλεμος είναι δύσκολο να κερδίσουν οι ΗΠΑ. Οι ΗΠΑ δεν μπορούν να αυξήσουν την παραγωγή σπάνιων γαιών σε λίγους μήνες».
Ωστόσο, σήμερα (12.10.2025), αρχικά φάνηκε ότι η εμπορική διαμάχη δεν θα αποκλιμακωνόταν. Η κινεζική κρατική και κομματική ηγεσία αντέδρασε στην ανακοίνωση δασμών του Τραμπ με έντονα λόγια. «Η αντίδραση των ΗΠΑ αντικατοπτρίζει μια τυπική περίπτωση διπλών σταθμών», δήλωσε εκπρόσωπος του Υπουργείου Εμπορίου.
Η Ουάσιγκτον καταχράται τους ελέγχους εξαγωγών, εφαρμόζει μεροληπτικά μέτρα κατά της Κίνας και επεκτείνει μονομερώς τη δικαιοδοσία της σε προϊόντα όπως οι ημιαγωγοί και τα τσιπ υπολογιστών, δήλωσε το υπουργείο Εμπορίου στο Πεκίνο. Οι ενέργειες των ΗΠΑ θέτουν σε κίνδυνο τις παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού και υπονομεύουν την εμπιστοσύνη στο διεθνές εμπόριο.
Για την Κίνα, οι απειλές του Τραμπ για δασμολογικούς περιορισμούς αποτελούν πρόκληση. Το υπουργείο κάλεσε τις ΗΠΑ να διορθώσουν την «λανθασμένη προσέγγισή» τους και να επικυρώσουν τα αποτελέσματα προηγούμενων εμπορικών συνομιλιών. Εάν η Ουάσιγκτον «εμμείνει πεισματικά στην πορεία της», η Κίνα θα «λάβει αποφασιστικά τα κατάλληλα αντίμετρα για να προστατεύσει τα νόμιμα δικαιώματα και συμφέροντά της».
Η τελευταία κλιμάκωση ακολούθησε την απόφαση του Πεκίνου να ξεκινήσει έρευνα για την αμερικανική εταιρεία ημιαγωγών Qualcomm για πιθανές παραβιάσεις της αντιμονοπωλιακής νομοθεσίας και να αυστηροποιήσει τους ελέγχους εξαγωγών στις τεχνολογίες επεξεργασίας σπάνιων γαιών. Σύμφωνα με δήλωση του υπουργείου Εμπορίου την Πέμπτη (9.10.2025), τέτοιες τεχνολογίες μπορούν να εξαχθούν μόνο με ρητή άδεια. Επιπλέον, απαγορεύεται στις κινεζικές εταιρείες να συνεργάζονται με ξένους εταίρους σε αυτόν τον τομέα.
Στρατιωτική Σημασία των Πρώτων Υλών
Ο οργανισμός δικαιολόγησε το μέτρο επικαλούμενος τη βελτίωση του εθνικού συστήματος ελέγχου εξαγωγών και επικαλέστηκε τη στρατιωτική σημασία των στρατηγικών πρώτων υλών. «Η Κίνα ενεργεί σύμφωνα με τους διεθνείς κανόνες», δήλωσε το Πεκίνο. Αυτή είναι μια τυπική διατύπωση που μπορεί να ερμηνευτεί ως ένδειξη ότι η κυβέρνηση θεωρεί την κίνηση ως ένα θεμιτό αντίμετρο ενόψει των κυρώσεων των ΗΠΑ.
Οι σπάνιες γαίες θεωρούνται κρίσιμος πόρος για τις σύγχρονες τεχνολογίες. Βρίσκονται σε ηλεκτροκινητήρες, ημιαγωγούς, ανεμογεννήτριες και αμυντικό εξοπλισμό. Ο διαχωρισμός και η περαιτέρω επεξεργασία αυτών των μετάλλων είναι ιδιαίτερα περίπλοκος και η Κίνα ειδικεύεται σε αυτόν. Σύμφωνα με το Ινστιτούτο Πληροφοριών Αλυσίδας Εφοδιασμού της Αυστρίας, η χώρα ελέγχει περίπου το 91% της παγκόσμιας ικανότητας επεξεργασίας. Αυτή η κυριαρχία δίνει στο Πεκίνο στρατηγική μόχλευση στις διαπραγματεύσεις με τις ΗΠΑ και τους συμμάχους τους, συμπεριλαμβανομένων των Ευρωπαίων.
Ο Τραμπ και ο Κινέζος Πρόεδρος και ηγέτης του Κόμματος Σι Τζινπίνγκ είχαν αρχικά προγραμματίσει μια συνάντηση στο περιθώριο της συνόδου κορυφής APEC στη Νότια Κορέα στα τέλη Οκτωβρίου για την εκτόνωση των διμερών εντάσεων. Δεν είναι πλέον σαφές εάν η συνάντηση θα πραγματοποιηθεί καν. «Η σχέση μας με την Κίνα ήταν πολύ καλή τους τελευταίους έξι μήνες», έγραψε ο Τραμπ. «Αλλά τώρα δεν φαίνεται να υπάρχει λόγος γι’ αυτό». Μια ακύρωση έχει γίνει πιο πιθανή.
