Μια τεράστια δυναμική αναπτύσσεται τα τελευταία χρόνια γύρω από τα stablecoins, μία κατηγορία κρυπτονομισμάτων που μέχρι πρόσφατα ήταν ελάχιστα γνωστή, αλλά πλέον εξελίσσεται σε καθοριστικό παράγοντα του παγκόσμιου συστήματος πληρωμών. Η ανάπτυξή τους είναι τόσο ραγδαία, ώστε αποτελούν πλέον αντικείμενο συστηματικής παρακολούθησης και μελέτης από νομισματικές και οικονομικές αρχές, καθώς και από διεθνείς οργανισμούς.
Η κεφαλαιοποίηση των stablecoins αυξήθηκε εκατονταπλάσια την τελευταία εξαετία, από περίπου 3 δισ. δολάρια το 2019 σε σχεδόν 300 δισ. δολάρια στα τέλη Σεπτεμβρίου 2025. Το αμερικανικό υπουργείο Οικονομικών προβλέπει ότι έως το 2028 η αξία αυτή θα μπορούσε να εκτιναχθεί στα 2 τρισ. δολάρια. Για λόγους σύγκρισης, η συνολική κεφαλαιοποίηση όλων των κρυπτονομισμάτων (ή tokens) ανέρχεται σήμερα σε περίπου 3,7 τρισ. δολάρια, κυρίως λόγω της θεαματικής ανόδου του bitcoin.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Σε αντίθεση με το bitcoin και άλλα tokens, τα stablecoins δεν προσελκύουν επενδυτές με στόχο τα γρήγορα κέρδη από διακυμάνσεις τιμών. Το βασικό τους πλεονέκτημα είναι ότι μπορούν να χρησιμοποιηθούν άμεσα για πληρωμές σε όλο τον κόσμο με χαμηλότερο κόστος σε σχέση με τις τραπεζικές συναλλαγές, ενώ η αξία τους παραμένει σταθερή έναντι μεγάλων νομισμάτων. Τα περισσότερα έχουν ισοτιμία 1:1 με το δολάριο ΗΠΑ. Αν και δεν προσφέρουν κατά κανόνα σταθερή απόδοση στους κατόχους τους, κάποιες πλατφόρμες παρέχουν επιτόκια, γεγονός που –όπως επισημαίνει το ΔΝΤ– τα καθιστά λιγότερο ελκυστικά σε σχέση με τα αμοιβαία κεφάλαια της αγοράς χρήματος.
Ουσιαστικά, τα stablecoins βρίσκονται στο μεταίχμιο μεταξύ των κλασικών κρυπτονομισμάτων τύπου bitcoin και των πραγματικών νομισμάτων. Κατατάσσονται στα κρυπτονομίσματα επειδή είναι ψηφιακά νομίσματα που εκδίδονται από ιδιωτικές εταιρείες μέσω blockchain και όχι από κεντρικές τράπεζες. Παράλληλα, μοιάζουν με πραγματικά νομίσματα, καθώς χρησιμοποιούνται ως μέσο πληρωμής με σταθερή ισοτιμία — αν και στο παρελθόν αυτή δεν διασφαλίστηκε πάντοτε.
Η αγορά των stablecoins κυριαρχείται από αμερικανικές εταιρείες, που αντιπροσωπεύουν το 99% της συνολικής κεφαλαιοποίησης των 300 δισ. δολαρίων. Η Ευρώπη παραμένει ουσιαστικά απούσα, με μερίδιο μόλις 0,1% (περίπου 300 εκατ. ευρώ). Οι δύο αμερικανικοί κολοσσοί που δεσπόζουν στην αγορά είναι η Tether (εκδότρια του USDT) και η Circle (εκδότρια του USDC).
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Για να διασφαλίσουν τη δυνατότητα μετατροπής των stablecoins σε δολάρια με ισοτιμία 1:1, οι εκδότριες εταιρείες επενδύουν τα κεφάλαια των πελατών τους σε εύκολα ρευστοποιήσιμα περιουσιακά στοιχεία, όπως ομόλογα του αμερικανικού Δημοσίου και τραπεζικές καταθέσεις.
Το πώς πρέπει να επενδύονται αυτά τα διαθέσιμα καθορίζεται πλέον από τον νόμο GENIOUS (Guiding and Establishing National Innovation for US Stablecoins Act), που ψηφίστηκε τον Ιούλιο στις ΗΠΑ. Ο νόμος αυτός διαμορφώνει το πλαίσιο για τη χρήση των stablecoins ως μέσων πληρωμών, επιτρέποντας την έκδοσή τους από ιδιωτικές εταιρείες υπό την εποπτεία των ρυθμιστικών αρχών. Αντίστοιχο πλαίσιο έχει υιοθετήσει και η Ευρωπαϊκή Ένωση μέσω του κανονισμού MiCA (Markets in Crypto-Assets Regulation), αν και θεωρείται πιο αυστηρό από το αμερικανικό.
Η υπόσχεση για άμεσες, διασυνοριακές μεταβιβάσεις χρημάτων με χαμηλό κόστος έχει ήδη προσελκύσει μεγάλες επιχειρήσεις. Η PayPal έχει εκδώσει από το 2023 το δικό της token, ενώ η Amazon, η Walmart και μεγάλοι τραπεζικοί όμιλοι εξετάζουν αντίστοιχες κινήσεις. Για εξαγωγικές επιχειρήσεις, η χρήση stablecoins μειώνει το συναλλαγματικό ρίσκο και το κόστος αντιστάθμισης. Για πολίτες και εταιρείες σε χώρες με υψηλό πληθωρισμό και περιορισμένη πρόσβαση σε ξένο συνάλλαγμα, η κατοχή stablecoins λειτουργεί ως προστασία από την απώλεια αξίας του χρήματος.
Αυτοί οι λόγοι εξηγούν γιατί το θέμα έχει αρχίσει να προκαλεί ανησυχία και στην Ευρώπη. Μία ομάδα οκτώ ευρωπαϊκών τραπεζών -μεταξύ των οποίων η UniCredit- ανακοίνωσε τον Σεπτέμβριο την πρόθεσή της να εκδώσει stablecoin σε ευρώ, προσφέροντας μια ευρωπαϊκή εναλλακτική στα αμερικανικά tokens. Το νέο ψηφιακό ευρώ θα επιτρέπει σχεδόν άμεσες πληρωμές και διακανονισμούς με χαμηλό κόστος και συνεχή, 24ωρη πρόσβαση σε διασυνοριακές συναλλαγές.
Το ζήτημα των stablecoins βρέθηκε και στην ατζέντα του Eurogroup της περασμένης εβδομάδας. Ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Κυριάκος Πιερρακάκης, τόνισε ότι «το ζήτημα των stablecoins απαιτεί να βρούμε το σωστό σημείο ισορροπίας ανάμεσα στα ρίσκα και στις ευκαιρίες», προσθέτοντας: «Τα stablecoins δεν είναι πειραματικές τεχνολογίες. Αποτελούν πλέον ένα καθιερωμένο νομισματικό μέσο, το οποίο όμως οφείλει στο ευρωπαϊκό πλαίσιο να συμμορφώνεται με τη MiCA. Δεν πρέπει να αποκλείσουμε την Ευρώπη με υπέρμετρους περιορισμούς από τον υπόλοιπο κόσμο».
Στο ίδιο πνεύμα κινήθηκε και ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας, Πιερ Γκραμένια, ο οποίος υπογράμμισε ότι «η Ευρώπη δεν πρέπει να εξαρτάται από τα stablecoins που έχουν ως νόμισμα αναφοράς το δολάριο», επισημαίνοντας πως «οφείλουμε να κλείσουμε τα κενά στο ρυθμιστικό πλαίσιο και να ενθαρρύνουμε τη δημιουργία ευρωπαϊκών stablecoins με αναφορά στο ευρώ».
