Για την τακτική σύνοδο κορυφής της ΕΕ στις 23- 24 Οκτωβρίου 2025 μετατέθηκαν οι όποιες αποφάσεις σε σχέση με το νέο οικονομικό πακέτο για την ενίσχυση της ευρωπαϊκής άμυνας, καθώς δεν κατορθώθηκε ούτε μία καταρχάς καθολική συμφωνία σε σχέση ούτε με την πρόταση για ένα τείχος από drones στην ανατολική πτέρυγα της ΕΕ και του ΝΑΤΟ, αλλά και για την αξιοποίηση των παγωμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων υπέρ της Ουκρανίας αλλά και των ευρωπαϊκών χωρών.
Μετά τη χθεσινή (1.10.25) έκτακτη σύνοδο κορυφής της ΕΕ, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Αντόνιο Κόστα, δήλωσε πως «οι Ευρωπαίοι πολίτες ανησυχούν δικαιολογημένα για την ολοένα και πιο προκλητική και απερίσκεπτη συμπεριφορά της Ρωσίας. Όταν η Δανία, η Πολωνία ή η Εσθονία ενεργούν κατά των εισβολών στους εναέριους χώρους τους, προστατεύουν τα κοινά μας σύνορα και εδάφη, αυτά της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Έχουν την πλήρη υποστήριξή μας, επειδή έχουμε δεσμευτεί να αντιμετωπίσουμε από κοινού κοινές απειλές, σε όλα τα μέτωπα, είτε συμβατικά, είτε υβριδικά είτε κυβερνο-επικράτεια, με έναν κοινό σκοπό. Στην πραγματικότητα, αυτός ο σκοπός ήταν σαφής από την έναρξη του πολέμου της Ρωσίας στην Ουκρανία. Και αυτός ο σκοπός έχει ένα όνομα: να οικοδομήσουμε την Ευρώπη της άμυνας».
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Ο ίδιος σημείωσε πως «τα τελευταία τρία χρόνια, οι Ευρωπαίοι σύμμαχοι έχουν αυξήσει σημαντικά τις αμυντικές τους δαπάνες. Νωρίτερα φέτος, συμφώνησαν να αυξήσουν ακόμη περισσότερο τους στόχους δαπανών τους. Για να υποστηρίξουμε αυτήν την προσπάθεια σε ευρωπαϊκό επίπεδο, έχουμε θέσει σε εφαρμογή το μέσο SAFE, αξίας 150 δισεκατομμυρίων ευρώ».
«Τον Μάρτιο, οι Ευρωπαίοι ηγέτες συμφώνησαν σχετικά με τις δυνατότητες προτεραιότητας στις οποίες θα πρέπει να επικεντρωθεί το έργο μας για την ασφάλεια όλων των Ευρωπαίων: αεροπορική και πυραυλική άμυνα, πυροβολικό, μη επανδρωμένα αεροσκάφη και συστήματα κατά των μη επανδρωμένων αεροσκαφών, στρατιωτική κινητικότητα, κυβερνοανθεκτικότητα, μεταξύ άλλων», ανέφερε ο Κόστα..
«Σήμερα, προχωρήσαμε ένα βήμα παραπέρα. Χαιρετίζω το έγγραφο καθορισμού του πεδίου εφαρμογής που παρουσίασαν η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ursula von der Leyen, και η Ύπατη Εκπρόσωπος, Kaja Kallas. Οι ηγέτες υποστήριξαν ευρέως τα αρχικά εμβληματικά έργα προτεραιότητας που θα ενισχύσουν την ασφάλεια της Ευρώπης, συμπεριλαμβανομένου του Ευρωπαϊκού Τείχους Μη επανδρωμένων αεροσκαφών και της Ανατολικής Πλευρικής Παρακολούθησης. Αυτό είναι ένα βασικό βήμα στην πορεία μας για την επίτευξη κοινής αμυντικής ετοιμότητας έως το 2030. Αντικατοπτρίζει την οξεία απειλή που αντιμετωπίζει σήμερα η ανατολική μας πλευρά. Ταυτόχρονα, είναι σαφές ότι τα σύνορα της Ευρώπης θα είναι ασφαλή μόνο εάν όλα τα σύνορα της Ευρώπης είναι ασφαλή, με μια προσέγγιση 360 μοιρών.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Για να οικοδομήσουμε την Ευρώπη της άμυνας, χρειαζόμαστε αποτελεσματική πολιτική εποπτεία και συντονισμό για να παρακολουθούμε τον τρόπο με τον οποίο προχωράμε. Οι υπουργοί Άμυνας μας πρέπει να διαδραματίσουν αυξημένο ρόλο – να προωθήσουν τις εργασίες μεταξύ των συνεδριάσεων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και να παρακολουθήσουν τα ορόσημα για την πρόοδο.
Προχωρώντας στις συζητήσεις μας για την Ουκρανία. Από τις 24 Φεβρουαρίου 2022, η Ευρωπαϊκή Ένωση στέκεται σταθερά στο πλευρό της Ουκρανίας και συμμετέχουμε σε όλα τα μέτωπα για την επίτευξη μιας δίκαιης και διαρκούς ειρήνης στην Ουκρανία. Ένα νέο πακέτο κυρώσεων βρίσκεται στο τραπέζι, που στοχεύει στα έσοδα από το πετρέλαιο, τις τράπεζες, τα κρυπτονομίσματα και τον σκιώδη στόλο.
Ανοίγουμε επίσης το δρόμο για την ένταξη της Ουκρανίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η Ουκρανία έχει υλοποιήσει μεταρρυθμίσεις που σχετίζονται με την ένταξη στην ΕΕ και η Επιτροπή το έχει αναγνωρίσει αυτό. Τώρα είναι η σειρά της ΕΕ να υλοποιήσει. Επειδή η διεύρυνση είναι μια διαδικασία που βασίζεται στην αξιοκρατία. Και επειδή η διεύρυνση θα κάνει την Ευρώπη ισχυρότερη.
Τέλος, όσον αφορά τη χρηματοδότηση, οι Ευρωπαίοι ηγέτες είχαν σήμερα μια πρώτη συζήτηση για το πώς να κινητοποιήσουν περαιτέρω κεφάλαια για την Ουκρανία. Και το μήνυμα είναι σαφές: Η Ρωσία πρέπει να καταλάβει ότι οι εταίροι της Ουκρανίας, συμπεριλαμβανομένων των Ευρωπαίων εταίρων της, έχουν τη βούληση και τα μέσα να συνεχίσουν να την υποστηρίζουν μέχρι να επιτευχθεί μια δίκαιη και διαρκής ειρήνη.
Αυτό, λοιπόν, ήταν το θέμα αυτής της άτυπης συνάντησης σήμερα – η προετοιμασία αποφάσεων για την ασφάλεια της ηπείρου μας: αποφάσεις για την Ευρώπη της άμυνας και αποφάσεις για την ενίσχυση της υποστήριξης προς την Ουκρανία. Σε δύο εβδομάδες, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα παρουσιάσει τον οδικό χάρτη για την αμυντική ετοιμότητα του 2030 και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα συνεδριάσει ξανά σε τρεις εβδομάδες – και αυτή θα είναι η ώρα για αποφάσεις», κατέληξε ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.
Φον ντερ Λάιεν: Μέρος του Δανείου με βάση τα παγωμένα ρωσικά assets θα χρησιμοποιηθεί για προμήθειες στην Ευρώπη και με την Ευρώπη
Παίρνοντας το λόγο η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, ανέφερε πως «μια αύξηση επενδύσεων στην κοινή μας άμυνα είναι καθ’ οδόν. Η επιτυχία του SAFE και των 150 δισεκατομμυρίων ευρώ του είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα. Τώρα, χρειαζόμαστε ένα ακριβές, πανευρωπαϊκό σχέδιο για το πώς να καλύψουμε τα κενά σε δυνατότητες και πώς να προχωρήσουμε. Και πράγματι, αυτός είναι ο σκοπός του εγγράφου οριοθέτησης που συζητήσαμε σήμερα. Επιτρέψτε μου να επισημάνω μερικά σημεία από αυτό το έγγραφο οριοθέτησης».
1. Δυνατότητες
«Πρώτον, σχετικά με τις δυνατότητες», δήλωσε η πρόεδρος της Κομισιόν «έχουμε ένα ενιαίο σύνολο δυνάμεων, που έχουν ανατεθεί σε διαφορετικές αποστολές – ΝΑΤΟ, ΕΕ, ΟΗΕ ή συνασπισμούς των προθύμων. Αλλά από τα λεγόμενά μου, καταλαβαίνετε ήδη ότι ύψιστης σημασίας είναι αυτές οι ένοπλες δυνάμεις και οι δυνατότητες να είναι διαλειτουργικές. Διαφορετικά, δεν μπορείτε να στείλετε τις διαφορετικές αποστολές, τους διαφορετικούς τύπους στρατευμάτων. Επομένως, σε στενή συνεργασία με το ΝΑΤΟ, εργαζόμαστε για τη διαλειτουργικότητα των δυνατοτήτων που θέλουμε να έχουμε. Ο Χάρτης Πορείας μας μέχρι το 2030 θα καθορίσει όχι μόνο κοινούς στόχους αλλά και συγκεκριμένα ορόσημα. Επειδή είναι θέμα χρόνου και μόνο ό,τι μετριέται, γίνεται. Για κάθε κρίσιμη δυνατότητα, θα προτείνουμε τους λεγόμενους συνασπισμούς δυνατοτήτων με το ηγετικό έθνος. Προκειμένου να διασφαλιστεί όχι μόνο η σωστή κλίμακα αλλά και η απαραίτητη ταχύτητα.
2. Εργαλεία
«Δεύτερον, σχετικά με τα εργαλεία. Εδώ θέλω να επισημάνω την Παρακολούθηση τηςΑνατολικής Πλευράς. Αυτό το έργο στοχεύει στην αντιμετώπιση ολόκληρου του φάσματος των απειλών στα ανατολικά μας σύνορα. Ένα βασικό στοιχείο θα είναι το «τείχος των μη επανδρωμένων αεροσκαφών». Πρόκειται για ένα σύστημα ταχείας ανίχνευσης, αναχαίτισης και, εάν χρειαστεί, εξουδετέρωσης. Εδώ βασιζόμαστε σε μεγάλο βαθμό στην εμπειρογνωμοσύνη της Ουκρανίας και, ως εκ τούτου, πρέπει να προχωρήσουμε γρήγορα – μαζί με την Ουκρανία και σε στενό συντονισμό με το ΝΑΤΟ», σημείωσε η Φον ντερ Λάιεν.
3. Αμυντική Βιομηχανική Ετοιμότητα
«Τρίτον, Αμυντική Βιομηχανική Ετοιμότητα», σημείωσε η Φον ντερ Λάιεν, «χρειαζόμαστε μια ενισχυμένη, ανθεκτική και καινοτόμο Ευρωπαϊκή Αμυντική Βιομηχανία. Έχουμε λανσάρει το αμυντικό μας πρόγραμμα για να απλοποιήσουμε τις διαδικασίες, να επιταχύνουμε ολόκληρη τη διαδικασία. Και αυτή η αμυντική βιομηχανία χρειάζεται ένα ισχυρό οικοσύστημα που να αποτελείται όχι μόνο από τη βιομηχανία, φυσικά, αλλά και από νεοσύστατες τεχνολογικές επιχειρήσεις. Υπήρξε μια ευρεία συζήτηση σχετικά με τη σημασία των νεοσύστατων επιχειρήσεων και του ακαδημαϊκού χώρου, όλοι τους είναι απαραίτητοι. Γι’ αυτό προτείνουμε τη δημιουργία νέων Τεχνολογικών Συμμαχιών για τη σύνδεση των τεχνολογικών καινοτόμων με τους χρήστες της άμυνας. Αυτά είναι εν συντομία ορισμένα βασικά στοιχεία από το έγγραφο καθορισμού του πεδίου εφαρμογής. Σε δύο εβδομάδες, θα παρουσιάσουμε την πλήρη έκδοση στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο».
4. Ουκρανία
«Το τελευταίο μου σημείο είναι η Ουκρανία», τόνισε η πρόεδρος της Κομισιόν. «Μετά από περισσότερα από τρία χρόνια και επτά μήνες από την πλήρη εισβολή της Ρωσίας, η Ουκρανία συνεχίζει να αντιστέκεται σθεναρά. Ταυτόχρονα, η Ρωσία βρίσκεται υπό αυξανόμενη οικονομική πίεση. Και οι κυρώσεις μας λειτουργούν. Τα επιτόκια στη Ρωσία είναι στο 17%· ο πληθωρισμός είναι πολύ πάνω από 10%. Τουλάχιστον το 40% του ρωσικού προϋπολογισμού δαπανάται για την άμυνα φέτος. Το ΑΕΠ της Ρωσίας προβλέπεται να επιβραδυνθεί, από 4,3% το 2024 σε 0,9% το 2025. Αυτή είναι η κατάλληλη στιγμή για να αυξηθεί περαιτέρω η πίεση στη Ρωσία. Για τον σκοπό αυτό, προτείναμε μια νέα προσέγγιση κυρώσεων: Δεν προσεγγίζουμε πλέον τις κυρώσεις σε σταδιακά βήματα – αλλά παρουσιάζουμε πολύ πιο ισχυρά μέτρα για την ενέργεια, τις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες και το εμπόριο. Αυτό είναι το 19ο πακέτο κυρώσεων που βρίσκεται στο τραπέζι αυτή τη στιγμή. Δεύτερον, πρέπει να παρέχουμε στρατιωτική βοήθεια στην Ουκρανία. Διότι αν συνεχίσουμε να πιστεύουμε ότι η Ουκρανία είναι η πρώτη γραμμή άμυνάς μας, και αυτό ισχύει: Τότε πρέπει να εντείνουμε τη στρατιωτική μας βοήθεια προς την Ουκρανία. Συγκεκριμένα, έχουμε συμφωνήσει με την Ουκρανία ότι συνολικά 2 δισεκατομμύρια ευρώ θα δαπανηθούν για μη επανδρωμένα αεροσκάφη. Αυτό επιτρέπει στην Ουκρανία να αυξήσει τις δυνατότητές της σε μη επανδρωμένα αεροσκάφη και θα επιτρέψει στην ΕΕ να επωφεληθεί από αυτήν την τεχνολογία. Ωστόσο, για μια πιο διαρθρωτική λύση για στρατιωτική υποστήριξη, χρειάζονται περισσότερα. Γι’ αυτό το λόγο έχουμε προτείνει την ιδέα του Δανείου Αποζημιώσεων που βασίζεται σε ακινητοποιημένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία. Το Δάνειο δεν θα εκταμιευθεί εφάπαξ, αλλά σε δόσεις και με όρους.
Και θα ενισχύσουμε τη δική μας αμυντική βιομηχανία διασφαλίζοντας ότι μέρος του Δανείου θα χρησιμοποιηθεί για προμήθειες στην Ευρώπη και με την Ευρώπη. Είναι σημαντικό να μην υπάρξει κατάσχεση των περιουσιακών στοιχείων. Η Ουκρανία λαμβάνει αυτά τα δάνεια. Και η Ουκρανία πρέπει να τα αποπληρώσει εάν η Ρωσία καταβάλλει αποζημιώσεις. Επειδή ο δράστης πρέπει να θεωρηθεί υπεύθυνος».
Ο Μερτς επικρίνει τον Όρμπαν της Ουγγαρίας καθώς η ΕΕ επιδιώκει ενότητα στα αμυντικά σχέδια
Σύμφωνα με το Bloomberg, o Γερμανός καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς επιτέθηκε στον Βίκτορ Όρμπαν κατά τη διάρκεια συνάντησης των ηγετών της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην Κοπεγχάγη την Τετάρτη, κατηγορώντας τον Ούγγρο πρωθυπουργό ότι εκτροχίασε τις συζητήσεις σχετικά με τις ανάγκες ασφαλείας του μπλοκ.
Η σύγκρουση έλαβε χώρα κατά τη διάρκεια μιας συζήτησης σχετικά με το πώς η ΕΕ μπορεί να αμυνθεί καλύτερα έναντι των ρωσικών απειλών και να υποστηρίξει την Ουκρανία, σύμφωνα με άτομα που γνωρίζουν την ανταλλαγή, τα οποία μίλησαν υπό τον όρο της ανωνυμίας.
Η διαμάχη είναι το τελευταίο σημάδι της απογοήτευσης της ΕΕ με τον Όρμπαν, ο οποίος έχει ασκήσει βέτο για να σταματήσει τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας και αντιτίθεται στην ένταξη της Ουκρανίας στην ΕΕ. Και αυτό συμβαίνει καθώς το μπλοκ αγωνίζεται να ενωθεί σε σχέδια για την ανοικοδόμηση της άμυνάς του εν μέσω μιας σειράς παραβιάσεων του ρωσικού εναέριου χώρου τους τελευταίους μήνες.
Ωστόσο, η πρόταση της επιτροπής για την κατασκευή ενός «τείχους από μη επανδρωμένα αεροσκάφη», που περιλαμβάνεται ως μέρος μιας πρόσφατης πρότασης για την αύξηση των στρατιωτικών δυνατοτήτων της ΕΕ, έτυχε χλιαρής υποδοχής κατά τη διάρκεια της συζήτησης της Τετάρτης.
«Ανεξάρτητα από το είδος των δυνατοτήτων που μπορούμε να αγοράσουμε», δήλωσε η Δανή πρωθυπουργός Μέτε Φρέντερικσεν. «Θα συνεχίσουν να έρχονται drones στην Ευρώπη».
Ωστόσο, η Φρέντερικσεν, η οποία φιλοξενούσε τη συνάντηση, δήλωσε ότι εξακολουθεί να υποστηρίζει την ευρεία έννοια.
«Συμφωνούμε απόλυτα ότι πρέπει να επενδύσουμε πολύ περισσότερο στην τεχνολογία των drones, στην αντιμετώπιση των drones», πρόσθεσε, «αλλά και στη νέα τεχνολογία και την καινοτομία».
Η Ιταλία και η Ισπανία υποστήριξαν ότι τα αμυντικά σχέδια της επιτροπής πρέπει να βοηθήσουν ολόκληρη την ήπειρο να προστατευτεί, εκτός από την ενίσχυση της ανατολικής πλευράς της ΕΕ.
Διαφορετικά, η άμυνα της ΕΕ δεν θα είναι αποτελεσματική, προειδοποίησε η Ιταλίδα πρωθυπουργός Τζόρτζια Μελόνι καθ’ οδόν προς τη σύνοδο κορυφής.
Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Αντόνιο Κόστα επανέλαβε αυτή τη ρητορική μετά τη συνάντηση.
«Τα σύνορα της Ευρώπης θα είναι ασφαλή μόνο εάν όλα τα σύνορα της Ευρώπης είναι ασφαλή», δήλωσε η Κόστα.
Οι ηγέτες συμφώνησαν να επανέλθουν στη συζήτηση σε μια άλλη σύνοδο κορυφής στις Βρυξέλλες σε δύο εβδομάδες, όταν η επιτροπή, το εκτελεστικό όργανο της ΕΕ, αναμένεται να παρουσιάσει έναν οδικό χάρτη για την ενίσχυση της άμυνας της ΕΕ έως το 2030.
Και την Πέμπτη, οι ηγέτες της ΕΕ θα συναντηθούν με αρχηγούς κρατών από άλλες ευρωπαϊκές χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Ουκρανίας, για μια εκτεταμένη συζήτηση σχετικά με τις στρατιωτικές ανάγκες.
«Όταν κοιτάζω την Ευρώπη σήμερα, νομίζω ότι βρισκόμαστε στην πιο δύσκολη και επικίνδυνη κατάσταση από το τέλος του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου», δήλωσε η Φρέντερικσεν στους δημοσιογράφους καθ’ οδόν προς τη σύνοδο κορυφής.
