Τους βασικούς άξονες του νέου μηχανισμού χρηματοδότησης της ευρωπαϊκής άμυνας ανέλυσε χθες (25.5.25) ο Επίτροπος Άμυνας της ΕΕ, Άντριους Κουμπίλιους στην Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
Πρόκειται για το «Πρόγραμμα Ευρωπαϊκής Αμυντικής Βιομηχανίας» (EDIP), που αποτελεί στην πράξη το πρόπλασμα ενός νέου κοινοτικού προϋπολογισμού για την άμυνα, τον οποίο είχε αναφέρει ο πρόεδρος της Bundesbank, Γιόακιμ Νάγκελ. Από αυτόν θα χρηματοδοτηθούν στο μέλλον όλα τα κοινά ευρωπαϊκά σχήματα παραγωγής όπλων για την άμυνα της ΕΕ.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Σύμφωνα με επίσημα έγγραφα της ΕΕ, το πρόγραμμα θα τροφοδοτηθεί με αδιάθετα κονδύλια από το Ταμείο Ανάκαμψης, τον τρέχοντα κοινοτικό προϋπολογισμό και τα παγωμένα ρωσικά assets. Ο Κουμπίλιους τόνισε ότι το EDIP «φέρει μια επανάσταση στην αμυντική βιομηχανική πολιτική» και αποτελεί τη βάση για μια λιγότερο κατακερματισμένη, πιο καινοτόμο και πραγματικά ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία. Υπογράμμισε ότι θα δημιουργήσει χιλιάδες νέες θέσεις εργασίας και ότι χωρίς αυτό «δεν θα υπάρξει επιτυχής υλοποίηση της αμυντικής ετοιμότητας της ΕΕ».
Όπως εξήγησε ο ίδιος, το EDIP είναι απαραίτητο για την εφαρμογή σχεδίων και προτάσεων που υποβλήθηκαν φέτος, όπως τα δάνεια του κοινοτικού ταμείου για την άμυνα (SAFE) και ο Οδικός Χάρτης Αμυντικής Ετοιμότητας, με το πρόγραμμα να βρίσκεται «στην καρδιά όλων αυτών των πρωτοβουλιών».
Επίσης, κάλεσε τους ευρωβουλευτές να εγκρίνουν την προσωρινή συμφωνία πριν από το τέλος του έτους και σημείωσε ότι η επιτυχία του EDIP πρέπει να αποτελέσει πρότυπο και για άλλες μεταρρυθμίσεις στην άμυνα, όπως ο Γενικός Σχεδιασμός Απλούστευσης και ο νέος κανονισμός για τη Στρατιωτική Κινητικότητα.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Ο Κουμπίλιους χαρακτήρισε την πρώτη χρονιά της θητείας του «χρονιά δημιουργίας ευκαιριών», όμως πλέον, όπως είπε, «είναι η ώρα για την παροχή αμυντικής ετοιμότητας» η οποία ξεκινά με έναν πρωτοφανή κοινοτικό μηχανισμό: 1,2 δισ. ευρώ σε επιχορηγήσεις αποκλειστικά για την ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία και επιπλέον 300 εκατ. ευρώ για την ουκρανική παραγωγή.
Τι φέρνει το EDIP: Κοινές προμήθειες, στρατηγική αυτονομία
Ο Κουμπίλιους παρουσίασε τους βασικούς πυλώνες του προγράμματος, υπογραμμίζοντας ότι το EDIP:
- Ενισχύει τις κοινές ευρωπαϊκές προμήθειες: Όσο περισσότερα κράτη – μέλη αγοράζουν από κοινού, τόσο ισχυρότερες γίνονται οι αλυσίδες εφοδιασμού και τόσο μεγαλύτερη χρηματοδότηση εξασφαλίζεται από την ΕΕ. Όπως είπε χαρακτηριστικά ο Επίτροπος «Χρηματοδοτούμε τη συνεργασία, όχι τον κατακερματισμό».
- Αναβαθμίζει την αμυντική ετοιμότητα: Προβλέπει επενδύσεις στη βιομηχανική βάση, στις αλυσίδες παραγωγής και στις ευρωπαϊκές θέσεις εργασίας, ενώ θέτει καθαρό όριο το 65% του κόστους των εξαρτημάτων πρέπει να είναι ευρωπαϊκό.
- Δημιουργεί οργανωμένη δομή συνεργασίας μέσω του SEAP: Η νέα νομική δομή SEAP διευκολύνει την κοινή ανάπτυξη, παραγωγή και προμήθεια αμυντικών συστημάτων, προσφέροντας απλούστερους κανόνες δημοσίων συμβάσεων, απαλλαγή από ΦΠΑ, δυνατότητα δανεισμού στις αγορές, οικονομική στήριξη της ΕΕ και ιδιαίτερα σημαντικό: η Ουκρανία μπορεί να συμμετέχει πλήρως σε αυτά τα σχήματα.
- Προωθεί έργα κοινού ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος όπου μεταξύ αυτών, ο Επίτροπος ανέφερε: την Eastern Flank Watch, την ευρωπαϊκή άμυνα κατά drones, την αντιπυραυλική άμυνα, τη διαστημική ασπίδα. Πρόκειται για έργα που «κανένα κράτος – μέλος δεν θα μπορούσε να αναπτύξει μόνο του» ανέφερε ο ίδιος.
- Δημιουργεί μηχανισμό ασφάλειας εφοδιασμού: Για πρώτη φορά, η ΕΕ αποκτά μηχανισμό που διασφαλίζει πρόσβαση σε κρίσιμα αμυντικά προϊόντα σε περιόδους κρίσης, αντιμετωπίζοντας πιθανά σημεία συμφόρησης.
- Εισάγει νέα εργαλεία για τη βιομηχανία μεταξύ αυτών: το FAST για την ενίσχυση των ΜΜΕ στον αμυντικό τομέα, μικρές επιχειρήσεις μεσαίας κεφαλαιοποίησης, τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Στρατιωτικών Πωλήσεων, τις Δεξαμενές Βιομηχανικής Ετοιμότητας.
Ωστόσο, η επιτυχία του προγράμματος εξαρτάται από τη συμμετοχή και τη δέσμευση των κρατών ‑ μελών, καθώς η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρέχει το πλαίσιο και τους πόρους, αλλά δεν υλοποιεί τα έργα απευθείας.
Η Ουκρανία στο επίκεντρο του ευρωπαϊκού αμυντικού μέλλοντος
Ο Κουμπίλιους αφιέρωσε σημαντικό μέρος της ομιλίας του στη σχέση της Ουκρανίας με το EDIP.
Τόνισε ότι το πρόγραμμα:
- διαθέτει 300 εκατ. ευρώ για την ολοκλήρωση της ουκρανικής αμυντικής βιομηχανίας,
- επιτρέπει κοινή παραγωγή και προμήθεια εξοπλισμού «εντός, με και για την Ουκρανία»,
- διευκολύνει επενδύσεις και ενσωμάτωση της ουκρανικής βιομηχανίας στην ευρωπαϊκή βάση άμυνας.
«Η αμυντική βιομηχανία της Ουκρανίας μας χρειάζεται – αλλά εμείς χρειαζόμαστε ακόμη περισσότερο τις αμυντικές καινοτομίες της», είπε χαρακτηριστικά ο Επίτροπος.
