Καθώς πλησιάζει η ΔΕΘ και οι προτάσεις για τα μέτρα που θα ανακοινώσει ο πρωθυπουργός βρίσκονται στο τελικό στάδιο διαμόρφωσης, το φορολογικό αποτύπωμα του πληθωρισμού αναδεικνύεται σε ένα από τα βασικά ζητήματα για τη μεσαία τάξη και εν γένει τους φορολογούμενους.
Παρά το γεγονός πως η μη προσαρμογή των φορολογικών κλιμακίων στις αυξήσεις των τιμών, δηλαδή το φαινόμενο που συχνά αποκαλείται «ολίσθηση κλιμακίου» ή «φόρος πληθωρισμού», επιδρά αθόρυβα αλλά ουσιαστικά στα εισοδήματα εκατομμυρίων φορολογουμένων, το οικονομικό επιτελείο δεν εξετάζει σχετική παρέμβαση ούτε φέτος.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Πληροφορίες του newsit.gr από το υπουργείο Οικονομικών (ΥΠΟΙΚ) αναφέρουν πως το ενδεχόμενο αυτό (αν και ήταν ένα από τα σενάρια τα οποία διακινήθηκαν ευρέως τους προηγούμενους μήνες) δεν εξετάζεται. Ο λόγος είναι πως είναι ένα μέτρο το οποίο κρίνεται ως δημοσιονομικά ασύμφορο, καθώς θα σήμαινε πως τα δημόσια έσοδα θα δεχόντουσαν ένα σημαντικό πλήγμα.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ), που προκύπτουν από τις φετινές φορολογικές δηλώσεις, έχει σημειωθεί αύξηση τόσο στα δηλωθέντα εισοδήματα όσο και στον συνολικό φόρο που καταλογίζεται. Ο φόρος που βεβαιώθηκε για το 2024 (χρήση 2023) ανέρχεται σε 4,95 δισ. ευρώ, υψηλότερος από τα 4,8 δισ. της προηγούμενης χρονιάς, ενώ ο μέσος φόρος ανά χρεωστικό εκκαθαριστικό διαμορφώνεται στα 2.103 ευρώ. Παρότι η ενίσχυση των εισοδημάτων εξηγεί μέρος της αύξησης, σημαντικό ρόλο διαδραματίζει και η σταθερότητα των φορολογικών ορίων, η οποία οδηγεί μέρος των φορολογουμένων σε υψηλότερα κλιμάκια, ακόμη και όταν οι πραγματικές τους αποδοχές παραμένουν στάσιμες ή μειώνονται σε όρους αγοραστικής δύναμης.
Η πρόσφατη έκθεση της Eurobank καταδεικνύει ότι η αύξηση της φορολογικής επιβάρυνσης για την περίοδο 2021–2023 οφείλεται σε σημαντικό βαθμό (κατά 37%) στην απουσία τιμαριθμικής προσαρμογής της φορολογικής κλίμακας. Η φορολογική επιβάρυνση των μισθωτών και συνταξιούχων αυξήθηκε κατά 0,9 ποσοστιαίες μονάδες, ενώ η ίδια η μελέτη επισημαίνει ότι με πλήρη τιμαριθμοποίηση, αυτή η επιβάρυνση όχι μόνο θα είχε αποφευχθεί, αλλά πιθανόν θα είχε υποχωρήσει οριακά.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Ειδικό ενδιαφέρον παρουσιάζει η επίπτωση στα μεσαία και ανώτερα μεσαία εισοδήματα, για τα οποία η μη προσαρμογή των κλιμακίων οδηγεί σε υψηλότερο μέσο φόρο, χωρίς ανάλογη ενίσχυση της πραγματικής αγοραστικής δυνατότητας. Για φορολογούμενους που βρίσκονται μεταξύ του 40% και του 70% της εισοδηματικής κατανομής, ο φόρος θα ήταν έως και 32% χαμηλότερος σε περίπτωση πλήρους τιμαριθμοποίησης, σύμφωνα με τα ευρήματα της έκθεσης.
Η κυβέρνηση, σύμφωνα με τις έως τώρα πληροφορίες, εξετάζει επιλεκτικές αλλαγές στη φορολογική κλίμακα από το 2026, με στόχο την ανακούφιση συγκεκριμένων φορολογούμενων ομάδων, χωρίς όμως άμεση τιμαριθμική προσαρμογή των ορίων. Παράλληλα, απομακρύνεται το ενδεχόμενο γενικευμένης μείωσης στον ΦΠΑ, με την προσοχή να επικεντρώνεται περισσότερο στη στοχευμένη στήριξη των πιο ευάλωτων και στη διατήρηση της δημοσιονομικής σταθερότητας.
Η ίδια η μελέτη της Eurobank θέτει στο τραπέζι εναλλακτικά σενάρια τιμαριθμοποίησης, από πλήρη προσαρμογή με βάση τον πληθωρισμό έως στοχευμένες παρεμβάσεις σε επιλεγμένα φορολογικά όρια. Όπως επισημαίνεται, μια πιο ευέλικτη προσέγγιση, με ενσωμάτωση δημοσιονομικών παραμέτρων και διατήρηση των πλεονασμάτων, μπορεί να αποτελέσει εφικτή λύση για το επόμενο διάστημα.
Τέλος, δεν θα πρέπει να παραβλέπεται ότι ο δημοσιονομικός χώρος που δημιουργείται από την αύξηση των εσόδων –τα οποία αναμένεται να αγγίξουν τα 15,16 δισ. ευρώ το 2025 από τη φορολογία φυσικών προσώπων– μπορεί να αξιοποιηθεί με στοχευμένες παρεμβάσεις. Ειδικά σε μια περίοδο που η αύξηση του κόστους διαβίωσης και η ακρίβεια επηρεάζουν τα διαθέσιμα εισοδήματα, κάθε βήμα προς την κατεύθυνση της πιο δίκαιης φορολόγησης αποκτά βαρύνουσα σημασία.
