Οι καιροί άλλαξαν και οι απαξιωτικοί χαρακτηρισμοί του ΣΥΡΙΖΑ και του ίδιοι του πρωθυπουργού για τις αγορές και τους οίκους αξιολόγησης τους διαδέχθηκε η σκληρή πραγματικότητα και η αποδοχή αυτών, αφού κατανόησαν πλήρως την αναγκαιότητά τους ή ότι τελικά είναι «αναγκαίο κακό».
Η κυβέρνηση πλέον με πρωτεργάτη τον υπουργό Οικονομικών Ευκλ. Τσακαλώτο, προσπάθησαν εδώ και καιρό να βρουν δίαυλο επικοινωνίας με τις αγορές και τους μηχανισμούς τους και σε μεγάλο βαθμό τα έχουν καταφέρει.
Επόμενος στόχος πλέον είναι να καταφέρει η κυβέρνηση να επιτύχει «καθαρή έξοδο», έστω και αν αυτό την στιγμή αυτή είναι μάλλον απίθανο. Προκειμένου η Ελλάδα να βγει στις αγορές και να γίνονται δεκτά τα ελληνικά ομόλογα από την ΕΚΤ και να συμμετάσχει στην ποσοτική χαλάρωση θα πρέπει οι οίκοι αξιολόγησης να αυξήσουν με άλματα και όχι με βήματα την αξιολόγηση της χώρας μέχρι τις 20 Αυγούστου και αυτό με τα σημερινά δεδομένα, μάλλον δεν θεωρείται καθόλου πιθανό.
Οι εκτιμήσεις των οίκων
Η Moody’s στην μη προγραμματισμένη, αναβάθμιση κατά δύο βαθμίδες εκτιμά ότι έρχεται μία «καθαρή» έξοδος από το Μνημόνιο. Μιλά για δεσμεύσεις ετών που θα είναι όμως συνδεδεμένες με το χρέος (σ.σ. στο οποίο δεν βλέπει άμεσες νέες ανάγκες για παρεμβάσεις αλλά μόνο δεσμεύσεις των εταίρων). Η Fitch κατά την αναβάθμιση της Παρασκευής έκανε λόγο για υβριδική εποπτεία με προαπαιτούμενα που θα συνδέονται με τις περικοπές αφορολογήτου-συντάξεων που έχουν ήδη θεσπιστεί για το 2019-2020.
Moody’s
Η Moody’s εκτιμά ότι θα υπάρχει «καθαρή» έξοδος με «μαξιλάρι» 18 δισ. ευρώ, υψηλότερο άλλων μετά – μνημονιακών κρατών.
Στο αναλυτικό κείμενο που συνοδεύει την αναβάθμιση επισημαίνει ότι «η επιστροφή της Ελλάδας στις αγορές θα στηριχθεί από ένα μαξιλάρι διαθεσίμων και την δέσμευση των εταίρων για απομείωση του χρέους ώστε να διατηρούνται οι δανειακές ανάγκες σε διαχειρίσιμα επίπεδα».
Μιλά για «καθαρή» έξοδο, χωρίς πρόσθετη ανάγκη για στήριξη ή αιρεσιμότητες που θα συνδεθούν με αυτή”. Τα 18 δισ. ευρώ του “μαξιλαριού” εκτιμά ότι θα έρθουν από έκδοση ομολόγων και από το υπόλοιπο του δανείου του ESM και θα υπερκαλύπτει τις λήξεις έως και τον Δεκέμβριο του 2020 (φτάνουν όπως λέει στα 17,3 δισ. ευρώ μεταξύ Σεπτεμβρίου 2018 και Δεκεμβρίου 2020).
Ωστόσο, αυτή η απουσία «αιρεσιμοτήτων» συνδέεται και με μία άλλη… απουσία. Αυτή των άμεσων παρεμβάσεων στο χρέος. Εκτιμά ότι τα επόμενα χρόνια οι ανάγκες δανεισμού της Ελλάδας θα μειωθούν σε κάτω του 8% του ΑΕΠ το 2020 από το 14% φέτος.
Επισημαίνει ότι “στο μεσοπρόθεσμο και μακροπρόθεσμο μέλλον η ισχυρή δέσμευση των δανειστών της Ελλάδας να παράσχουν περαιτέρω ελάφρυνση χρέους θα διασφαλίσει διαχειρίσιμες ανάγκες δανεισμού και την βιωσιμότητα του χρέους” Και υπολογίζει σε 25% του ΑΕΠ έως το 2060 το όφελος από τα βραχυπρόθεσμα μέτρα. Εκτιμά επίσης ως πιθανή την σύνδεση παρεμβάσεων στο χρέος με την πορεία του ΑΕΠ.
«Ο κίνδυνος αναστροφής των μέτρων είναι μικρότερος λόγω “της πιθανής σύνδεσης της απομείωσης του χρέους και της υποχρέωσης της Ελλάδας να παραμένει σε τροχιά προσαρμογής με τις δεσμεύσεις της έναντι των εταίρων».
Αυτή η δέσμευση, εξηγεί, θα παράσχει ένα “καθαρό κίνητρο” στις ελληνικές αρχές ώστε να μην αναστρέψουν τις μεταρρυθμίσεις ακόμη και αν υπάρξουν πολιτικές πιέσεις εν όψει των εκλογών του 2019, αναφέρει ο οίκος.
Για την πιστοληπτική γραμμή αναφέρει η Moody’s ότι “το μεγάλο μαξιλάρι διαθεσίμων παρέχει παρόμοια εξασφάλιση με αυτή που θα είχε μία προληπτική ή άλλους είδους επίσημη πιστοληπτική γραμμή”
Fitch
Σημειώνεται ότι η Fitch ανέφερε στην δική της έκθεση ότι «θεωρούμε πως τόσο η Ελλάδα όσο και οι επίσημοι πιστωτές θα επιδιώξουν μια υβριδική καθαρή έξοδο από το πρόγραμμα 86 δισ. ευρώ του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM) τον Αύγουστο του 2018, κάτι που πιστεύουμε ότι δεν θα συνεπάγεται μια προληπτική πιστοληπτική γραμμή, αλλά θα εξακολουθεί να συνδέεται με σημαντικές αιρεσιμότητες (conditionality)».
Επισήμαινε ότι «κατά την άποψή μας, τμήματα της δέσμης μεσοπρόθεσμων μέτρων ελάφρυνσης του χρέους ενδέχεται να υπόκεινται σε προϋποθέσεις που πιθανόν να επικεντρωθούν στην εφαρμογή των δημοσιονομικών μέτρων που έχουν θεσπιστεί για να τεθούν σε ισχύ μετά τον Αύγουστο του 2018», δηλαδή με τα θεσμοθετημένα μέτρα για το 2019 – 2020.
Ανάφερε επίσης ότι βασίζει τις προβλέψεις του στην εκτίμηση ότι το Eurogroup θα αποφασίσει περαιτέρω ελάφρυνση του ελληνικού χρέους εντός του 2018, που “θα έχει ως στόχο να διατηρήσει τις ακαθάριστες χρηματοδοτικές ανάγκες κάτω του 15% του ΑΕΠ μεσοπρόθεσμα και κάτω από το 20% του ΑΕΠ στη συνέχεια”, όπως αναφέρεται στη δήλωση του Eurogroup της 15ης Ιουνίου 2017. Επισημαίνει ότι αυτό έχει ως στόχο να βελτιώσει τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα του χρέους και να στηρίξει την εμπιστοσύνη των αγορών, στηρίζοντας έτσι την πρόσβαση της χώρας στις αγορές μετά το πρόγραμμα.
Του Θανάση Παπαδή