Σε μία περίοδο μεγάλων γεωπολιτικών αναταραχών, παρά τη λήξη του πολέμου Ισραήλ και Παλαιστίνης και με τον πόλεμο στην Ουκρανία να είναι ακόμη σε πλήρη εξέλιξη, ο Αλέξης Τσίπρας, σε άρθρο του αναλύει τις 6+1 προϋποθέσεις εθνικής στρατηγικής, αλλά και το ότι η κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη είναι ανέτοιμη να αντιμετωπίσει τις μεγάλες αλλαγές που συμβαινουν.
Ο πρώην πρωθυπουργός, Αλέξης Τσίπρας που έχει στηλιτεύσει πολλάκις την κυβέρνηση για την εξωτερική πολιτική, με ένα άρθρο του στην εφημερίδα Καθημερινή, αναλύει όλες τις εξελίξεις σε διεθνή και ευρωπαϊκό τομέα, κάνοντας λόγο αρχικά για την επανεκλογή του Τραμπ και τη «μετάβαση με σημείο αναφοράς «το δίκαιο του ισχυρού» και την υιοθέτηση μεγάλου μέρους των κυνικών αξιών των πιο ισχυρών, αυταρχικών καθεστώτων», αλλά και την έλλειψη προετοιμασίας από την πλευρά της κυβέρνησης, ιδιαίτερα μετά την αιφνίδια ανακοίνωση από τον Κυριάκο Μητσοτάκη, για την οργάνωση διάσκεψης με τη συμμετοχή χωρών της Ανατολικής Μεσογείου, που θα επικεντρωθεί μεταξύ άλλων στην οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Όπως σχολιάζει μεταξύ άλλων οι εξελίξεις αυτές, δεν είναι θετικές για τη χώρα μας, που σωστά οπως αναφέρει έχει βασίσει την εθνική της στρατηγική στην ισχύ του Διεθνούς Δικαίου.
«Η ιστορία έχει δείξει, άλλωστε, πόσο βαθιά επηρεάζεται η Ελλάδα από τις μεγάλες γεωπολιτικές αλλαγές, ειδικά όταν το πολιτικό της σύστημα δεν προλαμβάνει τις αρνητικές εξελίξεις και παρασύρεται από εθνικιστικές ιαχές ή βολεύεται στις ισορροπίες, στη στασιμότητα και στην αναβλητικότητα. Ο Μεσοπόλεμος σημάδεψε την Ελλάδα με τη Μικρασιατική Καταστροφή. Ο Ψυχρός Πόλεμος με τον Εμφύλιο, τη χούντα και την τραγωδία της Κύπρου. Η μεταψυχροπολεμική περίοδος της παγκοσμιοποίησης, με την οικονομική κρίση», αναφέρει ακόμη ο Αλέξης Τσίπρας.
Οι προτάσεις για εθνική στρατηγική
«Αν όμως η πρωτοβουλία, όπως παραπάνω εκτίμησα, δεν ανήκει στην ελληνική πλευρά, και δεδομένου ότι η ελληνική κυβέρνηση δεν έχει κάνει καμία σοβαρή προετοιμασία, τότε η διάσκεψη αυτή, αν δεν ακολουθήσουμε συγκεκριμένα βήματα, μπορεί να αποβεί επικίνδυνη για τα ελληνικά συμφέροντα. Μπορεί να ωφελήσει την Ελλάδα μόνο αν ενταχθεί στο πλαίσιο μιας συνεκτικής στρατηγικής για την επέκταση των ελληνικών χωρικών υδάτων και την εξασφάλιση ΑΟΖ/υφαλοκρηπίδας, με διατήρηση της ειρήνης και της σταθερότητας στην περιοχή μας. Ποια όμως πρέπει να είναι αυτή η εθνική στρατηγική;
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Πρώτον, κεντρικός άξονας της στρατηγικής μας πρέπει να είναι ο συντονισμός με την Κυπριακή Δημοκρατία και η αποκλειστική συμμετοχή της στη διάσκεψη. Την ίδια στιγμή πρέπει να βρεθεί τρόπος ώστε η διάσκεψη να συνεισφέρει στην επανεκκίνηση των συνομιλιών για δίκαιη και βιώσιμη λύση του Κυπριακού στη βάση του πλαισίου Γκουτέρες, σε μία περίοδο που δημιουργούνται ελπίδες σε αυτήν την κατεύθυνση.
Δεύτερον, απαραίτητη είναι η κινητοποίηση της Ε.Ε. για την Ανατολική Μεσόγειο και η αξιοποίηση των ευρωτουρκικών σχέσεων. Η ευρωπαϊκή εκπροσώπηση στη διάσκεψη αποτελεί εγγύηση για την Ελλάδα και την Κύπρο τόσο σε θεσμικό επίπεδο όσο και σε επίπεδο θέσεων.
Τρίτον, η Ελλάδα πρέπει να επιδιώξει, παράλληλα, την πραγματοποίηση Συνόδου Ε.Ε. – Ανατολικής Μεσογείου και –όπως έχω προτείνει από το 2021– τη διασύνδεση της αναθεωρημένης Τελωνειακής Συμφωνίας Ε.Ε. – Τουρκίας (ή μιας Συμφωνίας Επενδύσεων και Εμπορίου Ε.Ε. – Τουρκίας) με την κατάθεση συνυποσχετικού με την Τουρκία στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης για την οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας/ΑΟΖ. Ειδικά σε μία περίοδο που η Ε.Ε. έχει βάλει ως προτεραιότητα τη σύναψη εμπορικών συμφωνιών, η Ελλάδα και η Κύπρος πρέπει να στηρίξουν αυτήν την προοπτική θέτοντας προϋποθέσεις που αφορούν τα ελληνοτουρκικά και το Κυπριακό. Ενώ ταυτόχρονα πρέπει να πρωτοστατήσουν ώστε η Ε.Ε. να αναβαθμίσει τον διεθνή ρόλο της στην Ανατολική Μεσόγειο. Σε αυτό το πλαίσιο, η Σύνοδος των Ευρωπαϊκών Χωρών του Νότου, που καθιερώθηκε το 2016, έχει επίσης ιδιαίτερη σημασία.
Τέταρτον, στο πλαίσιο της πρότασης που κατέθεσα τον Νοέμβριο 2022 στη Λευκωσία, τόνισα την ανάγκη η Ελλάδα να προβεί σε πρωτοβουλίες για οριοθέτηση της ΑΟΖ/υφαλοκρηπίδας της με όμορες χώρες στην Ανατολική Μεσόγειο, προσθέτοντας, ωστόσο, ότι αυτές πρέπει να συνδέονται με την εκεί επέκταση των ελληνικών χωρικών υδάτων στα 12 ν.μ. (νότια και ανατολική Κρήτη, Καστελλόριζο). Σήμερα μια τέτοια απόφαση είναι ακόμη πιο σημαντική.
Πέμπτον, πρέπει να υπάρξει ελληνικός σχεδιασμός για παράλληλες, συντονισμένες διμερείς οριοθετήσεις σε μια ορισθείσα περιοχή και (αν χρειαστεί) παράλληλες προσφυγές προς συνεκδίκαση στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης. Αν δεν σημειωθεί πρόοδος εκ των προτέρων στις διαπραγματεύσεις σε διμερές επίπεδο για την Ανατολική Μεσόγειο με κάθε όμορη χώρα και ειδικά την Τουρκία και τη Λιβύη, η πιθανότητα να πραγματοποιηθεί μια διάσκεψη όπου Αγκυρα και Τρίπολη μαζί (και μάλιστα κατόπιν πρόσκλησης της Ελλάδας) θα εμμείνουν στις θέσεις τους για το παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο είναι μεγάλη.
Εκτον, πρέπει να διευθετηθεί η εκπροσώπηση της Λιβύης με τρόπο που θα συμπεριλαμβάνει τη Βεγγάζη και κυρίως να δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στον συντονισμό με την Αίγυπτο.
Οι γεωπολιτικές εξελίξεις είναι ραγδαίες και τα νερά στα οποία πλέουμε αχαρτογράφητα. Απαιτείται σχέδιο και στρατηγική. Δεν υπάρχει περιθώριο για επικοινωνιακούς χειρισμούς ούτε για μικροκομματικούς υπολογισμούς. Δυστυχώς, η κυβέρνηση της Ν.Δ. εξάντλησε τον χρόνο. Αξιοποίησε προεκλογικά τους υψηλούς τόνους για εκλογικό όφελος, χωρίς όμως εθνική στρατηγική και πυξίδα, κρύβοντας το πρόβλημα κάτω από το χαλί.
Κάποια στιγμή όμως το πρόβλημα σε συναντά, χωρίς να το επιλέξεις και κυρίως χωρίς να μπορείς να το αποφύγεις. Και τότε, χωρίς πυξίδα, κινδυνεύεις να ρίξεις τη χώρα στα βράχια. Ας κάνουμε, έστω και τώρα, ό,τι είναι δυνατόν για να αποτρέψουμε ένα τέτοιο ενδεχόμενο», καταλήγει ο Αλέξης Τσίπρας.
