Σε θετικό κλίμα πραγματοποιήθηκε στη Νέα Υόρκη η συνάντηση που είχε ο Έλληνας πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, με τον Πρόεδρο της Τουρκίας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, με τις πρώτες εκτιμήσεις να δείχνουν ότι σε μια εξαιρετικά τεταμένη περίοδο, οι σχέσεις Αθήνας και Άγκυρας έχουν αν μη τι άλλο προοπτικές βελτίωσης.
Μιλώντας στον newsit.gr, ο Εκτελεστικός Διευθυντής του Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων, Κωνσταντίνος Φίλης, εξηγεί ότι εύλογα οι δύο ηγέτες επέλεξαν να μην εστιάσουν στα πολύ ακανθώδη ζητήματα τα οποία χωρίζουν τα δύο μέρη, αλλά προτίμησαν να να αναδείξουν εκείνα τα ζητήματα στα οποία μπορεί να βρεθεί κοινός τόπος και η συνεργασία είναι είτε επιβεβλημένη είτε αμοιβαία επωφελής.
Μητσοτάκης – Ερντογάν: Στο τραπέζι τα «εύκολα»
Σύμφωνα με τον κ. Φίλη τέτοια ζητήματα όπως τέθηκαν στην ατζέντα των δύο ηγετών σ’ αυτή την πρώτη αναγνωριστική συνάντησή τους είναι το θέμα των προσφυγικών και μεταναστευτικών ροών και οι εμπορικές συναλλαγές οι οποίες ειπώθηκε κατά πληροφορίες, ότι θα μπορούσαν ακόμη και να τριπλασιαστούν από τα 4 δισ. που είναι σήμερα σε ετήσια βάση. Ταυτόχρονα ως ζήτημα όχι εύκολο, αλλά ούτε ιδιαίτερα δύσκολο για τις σχέσεις των δύο χωρών, χαρακτήρισε ο Κωνσταντίνος Φίλης και το θέμα της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης και των δύο τουρκικών τζαμιών στην Ελλάδα το οποίο επίσης συζητήθηκε.
Αντιθέτως το διαχρονικό αγκάθι στις σχέσεις Αθήνας και Άγκυρας, δηλαδή οι συνοριακές διαφορές δεν απασχόλησαν τους δύο αρχηγούς. Κατά τον κ. Φίλη «δεν θα μπορούσαν μέσα σε μια ώρα και μάλιστα στην πρώτη αναγνωριστική συνάντηση να θίξουν το ζήτημα του τουρκικού αναθεωρητισμού και ηγεμονισμού» πολλώ δε μάλλον από τη στιγμή που η Τουρκία «έχει μια διαφορετική και μάλιστα τα τελευταία χρόνια εμπλουτισμένη ατζέντα».
Τα κρίσιμα ζητήματα
Ως μείζον έθεσε ο Κωνσταντίνος Φίλης το ζήτημα της επανεκκίνησης των συνομιλιών σε επίπεδο τεχνικών κλιμακίων και ειδικότερα των συνομιλιών που διεξάγονται μεταξύ των υπουργείων Εξωτερικών.
«Νομίζω ότι αυτό μπορεί κάλλιστα να γίνει» σημείωσε μιλώντας στο newsit.gr προσθέτοντας ότι «οι συνομιλίες αυτές έχουν εδώ και δύο – τρία χρόνια βαλτώσει». Ο Εκτελεστικός Διευθυντής του Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων υπογράμμισε ότι μια επανεκκίνησή τους «θα μπορούσε να εκτονώσει την ένταση, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν θα υπάρχουν αυξομειώσεις».
«Απλώς» είπε, «όταν συζητάς συστηματικά με την άλλη πλευρά, έχει λιγότερους λόγους για να σε προκαλεί σε θάλασσα και αέρα».
Το δεύτερο κρίσιμο κατά τον κ. Φίλη είναι το Κυπριακό, το οποίο όπως εκτιμά «η Άγκυρα πιθανόν θέλει να το αποσυνδέσει από τις ελληνοτουρκικές σχέσεις». Σύμφωνα με τον Κωνσταντίνο Φίλη, η Τουρκία «δεν θα ήθελε να θυσιάσει τις σχέσεις με την Ελλάδα για χάρη του Κυπριακού διότι και η διαφορά που χωρίζει τις δύο χώρες είναι χαώδης».
«Η βάση εκκίνησης για την Ελλάδα είναι σε βάθος χρόνου να μην υπάρχουν τουρκικά στρατεύματα και εγγυήσεις, ενώ η Τουρκία αντιλαμβάνεται πολύ διαφορετικά τη θέση της στην Κύπρο. Εξ ου και ακούγονται από την Άγκυρα σενάρια ακόμη και για διχοτόμηση», σημείωσε.
Η Τουρκία έχει ανάγκη την Ελλάδα
Εξίσου σημαντικό είναι το κατά πόσον η Τουρκία θα συνεχίσει να προσεγγίζει την Ελλάδα με όρους ηγεμονικούς και αλαζονικούς. Σύμφωνα με τον Κωνσταντίνο Φίλη, η Τουρκία πρέπει να δει ότι η Ελλάδα μπορεί να είναι δυνητικά ένας χρήσιμος εταίρος για την Τουρκία κατά πρώτον γιατί είναι η πρώτη χώρα με την οποία συνομιλεί στην ανατολική Μεσόγειο αφού δεν έχει σχέσεις με το Ισραήλ και την Αίγυπτο και κατά δεύτερον γιατί είναι μία από τις λίγες ευρωπαϊκές χώρες που είναι θετική να παρασχεθούν περισσότερα κονδύλια στην Άγκυρα για να αντιμετωπίσει την προσφυγική και μεταναστευτική κρίση που έχει στο εσωτερικό της.
Click4more: Mητσοτάκης σε Bloomberg: Win-win για Τουρκία και Ευρώπη η εφαρμογή της συμφωνίας για το προσφυγικό
«Η Ελλάδα έχει δε χρησιμότητα και σε ό,τι αφορά τις σχέσεις της Τουρκίας με την Ε.Ε.» επεσήμανε ο ίδιος συμπληρώνοντας ότι αυτή τη στιγμή «είναι λίγα τα κράτη στην Ένωση που θέλουν να υπάρχει αμοιβαία επωφελές πλαίσιο στις σχέσεις με την Άγκυρα». Επιπλέον πρόσθεσε ο κ. Φίλης, «δεδομένων και των ανοικτών μετώπων που έχει αυτή τη στιγμή ο Ερντογάν, η λογική λέει ότι το μέτωπο με την Ελλάδα θα έπρεπε να το κλείσει ή να το μετριάσει και όχι να το διατηρεί ανοικτό με τέτοιες επιθετικές ενέργειες».
«Όλα θα φανούν στην πράξη»
Μέχρι πάντως να ακουστεί και η αποτίμηση της τουρκικής πλευράς, δεν μπορούν να γίνουν ασφαλείς εκτιμήσεις για το κατά πόσον η συνάντηση Μητσοτάκη – Ερντογάν πήγε καλά. Το κλίμα ήταν ασφαλώς θετικό, σε κάθε περίπτωση όμως, είπε ο Κωνσταντίνος Φίλης, όλα θα φανούν στην πράξη. «Είναι θετικό ότι οι προσδοκίες ήταν χαμηλά και είναι θετικό διότι φαίνεται ότι οι δύο ηγέτες βρήκαν κάποιον κοινό τόπο» υπογράμμισε κλείνοντας.
Ρεπορτάζ: Μάριος Αραβαντινός.