Ένα πιο σαφές «σήμα» για την νέα πολιτική στέγασης της ΕΕ, η οποία αναμένεται να είναι καθοριστική για κάθε κράτος – μέλος της, μαζί και την Ελλάδα, αναμένεται να δοθεί σήμερα μετά τη συνάντηση την οποία θα έχει στις Βρυξέλλες ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Αντόνιο Κόστα με τoυς προέδρους της Επιτροπής των Περιφερειών και της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινων -ικής Επιτροπής, την ίδια ώρα που έχουν πέσει στο τραπέζι λύσεις όπως η έκδοση στεγαστικών ομολόγων, εξαίρεση των δημοσίων στεγαστικών επενδύσεων από τους κανόνες για το χρέος αλλά και ακόμα και πλαφόν 25% στη στεγαστική δαπάνη επί του εισοδήματος κάθε νοικοκυριού.
Και αυτό ενώ αναμένεται, μέχρι τέλος του τρέχοντος έτους, η παρουσίαση του πρώτου Σχεδίου Προσιτής Στέγασης για την Ευρώπη από πλευράς Κομισιόν για όλες χώρες – μέλη της ΕΕ. Ειδικά για την Ελλάδα, οι αποφάσεις σε επίπεδο ΕΕ (μια παραπέρα ένδειξη των οποίων θα φανεί και αύριο, 23 Οκτωβρίου 2025, στη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ) θα είναι καθοριστικές, καθώς για την ώρα δεν προβλέπονται κάποιοι νέοι, εθνικοί χρηματοδοτικοί πόροι για την στήριξη της οικοδομής, είτε μέσω κατασκευής νέων ακινήτων, είτε μέσω ανακαίνισης παλιών.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Xθες (21.10.25) στον προγραμματισμό των δράσεων της για το 2026, η Κομισιόν ανέφερε χαρακτηριστικά πως «είναι επιτακτική ανάγκη η Ευρώπη να αναλάβει δράση για την αντιμετώπιση των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν καθημερινά οι ευρωπαϊκές οικογένειες. Με αυτό το πνεύμα, θα προτείνουμε μια σειρά μέτρων για την αντιμετώπιση της κρίσης οικονομικής προσιτότητας και του κόστους ζωής που αντιμετωπίζουν οι Ευρωπαίοι, όπως μια νέα πρωτοβουλία για την αντιμετώπιση ζητημάτων που σχετίζονται με τις βραχυπρόθεσμες μισθώσεις (σ.σ. στο β΄τρίμηνο του 2026), ενώ το Ευρωπαϊκό Σχέδιο Προσιτής Στέγασης θα τονώσει τη δημόσια στήριξη και θα δώσει κίνητρα για ιδιωτικές επενδύσεις για την ενίσχυση της προσιτής και βιώσιμης στέγασης».
Βασικοί πυλώνες του εν λόγω Σχεδίου, σύμφωνα με δηλώσεις του ίδιου του κοινοτικού Επιτρόπου Στέγασης θα είναι τα εξής:
- διπλάσια κοινοτικά κονδύλια (σε σχέση με εκείνα που προβλεπόταν ως τώρα)
- χαλάρωση των περιορισμών στις εθνικές δαπάνες και νέα
- εναλλακτικά μοντέλα χρηματοδότησης
- βαθύτερη συνεργασία μεταξύ δημόσιων και ιδιωτικών επενδύσεων
- νέα νομοθεσία για τις βραχυχρόνιες μισθώσεις
Οι αποφάσεις σε επίπεδο ΕΕ θα είναι καθοριστικές για τα διαθέσιμα κονδύλια -αλλά και το καθεστώς αξιοποίησης – τους από την ελληνική κυβέρνηση.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Πρώτα – πρώτα αφορά στα κονδύλια τα οποία θα μπορούσαν να εξοικονομηθούν από την αναθεώρηση του τρέχοντος ΕΣΠΑ (γύρω στα 150 εκατ. ευρώ), αλλά και έπειτα μέσω των κονδυλίων της νέας προγραμματικής περιόδου (Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο 2028 – 2034).
Τι προτείνει η Επιτροπή Περιφερειών
Η Επιτροπή των Περιφερειών (δηλαδή ένας εκ των δύο θεσμών με τους οποίους θα συναντηθεί ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Αντόνιο Κόστα σήμερα) παρουσίασε τη γνωμοδότησή της σχετικά με τον «ρόλο των πόλεων και των περιφερειών στο Σχέδιο Προσιτής Στέγασης της ΕΕ» τον Μάιο του 2025, τονίζοντας την ανάγκη για ενεργή επικουρικότητα και πολυ – επίπεδη διακυβέρνηση, ώστε να καταστεί δυνατή μια προσέγγιση με επίκεντρο τον τόπο.
Μεταξύ άλλων, η Επιτροπή των Περιφερειών της ΕΕ έχει προτείνει:
- Διεύρυνση του πεδίου εφαρμογής των κρατικών ενισχύσεων πέρα από την κοινωνική στέγαση, ώστε να συμπεριλάβει όλα τα μοντέλα που προωθούν την προσιτή στέγαση.
- Μεγαλύτερη εποπτεία της στη ρύθμιση της αγοράς στον τομέα της στέγασης και να λάβει μέτρα για την καταπολέμηση της κερδοσκοπίας στην αγορά κατοικίας σε επίπεδο ΕΕ. Για τον σκοπό αυτό, είναι απαραίτητη η δημιουργία ενός πανευρωπαϊκού μητρώου διαφάνειας συναλλαγών ακινήτων, το οποίο να περιλαμβάνει τον πραγματικό δικαιούχο κάθε ακινήτου.
- Θέσπιση πολύ αυστηρών και μακροπρόθεσμων χρονικών όρων, ώστε να διασφαλιστεί ότι οι οικονομικά προσιτές κατοικίες που κατασκευάζονται με ευρωπαϊκή υποστήριξη δεν θα πωληθούν γρήγορα στην ιδιωτική αγορά. Μια βασική εγγύηση από αυτή την άποψη είναι η διατήρηση της ιδιοκτησίας γης από τις τοπικές αρχές.
- Αντιμετώπιση των εμποδίων που σχετίζονται με το αρχικό κόστος ανακαίνισης και της διασφάλισης της οικονομικής προσιτότητας μετά την ανακαίνιση, προστατεύοντας τους ενοικιαστές από τις ανακαινίσεις, λαμβάνοντας υπόψη κάθε εθνικό πλαίσιο.
- Εξαίρεση των δημοσίων επενδύσεων σε οικονομικά προσιτή στέγαση, συμπεριλαμβανομένης της κοινωνικής στέγασης, από τους ισολογισμούς (σ.σ. Γενικής κυβέρνησης).
Τι προτείνει η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή
Ο δεύτερος θεσμός, με τον οποίο θα συναντηθεί ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Κόστα, σήμερα, κατά την παρουσίαση της άποψης του το Σεπτέμβριο του 2025, δηλαδή η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή είχε προτείνει πως:
- Πρόσβαση δημοσίων, μη κερδοσκοπικών ή περιορισμένα κερδοσκοπικού χαρακτήρα πάροχοι μπορούν να έχουν πρόσβαση σε μακροπρόθεσμη χρηματοδότηση μέσω της προτεινόμενης πανευρωπαϊκής επενδυτικής πλατφόρμας της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕπ).
- Εξαίρεση της αύξησης των δημοσίων επενδύσεων σε προσβάσιμη, κοινωνική και οικονομικά προσιτή στέγαση, από τους κανόνες σχετικά με το χρέος που διέπονται από το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης (ΣΣΑ).
- Έκδοση «στεγαστικών ομολόγων» ως επενδυτικού μέσου στο οποίο οι τράπεζες και οι ιδιώτες της ΕΕ θα μπορούσαν να επενδύσουν για την προσφορά κεφαλαίων για επενδύσεις σε κατοικίες. Στόχος είναι με τα κεφάλαια αυτά να δημιουργηθεί ένα ταμείο που θα χρησιμοποιείται και θα ρυθμίζεται από το κράτος μέλος με σκοπό τη χρηματοδότηση της κοινωνικής στέγασης, των κατοικιών με «ενοίκιο σε τιμή κόστους» και των οικονομικά προσιτών κατοικιών προς αγορά.
- Αποτελεσματική ρύθμιση —συμπεριλαμβανομένης της διαφάνειας των δεδομένων, των διαφοροποιημένων τοπικών μέτρων και της αντιμετώπισης των κερδοσκοπικών επενδύσεων και της φοροδιαφυγής— για την προστασία των στεγαστικών δικαιωμάτων των ενοίκων και την αντιμετώπιση ευρύτερων στεγαστικών κρίσεων και ανισοτήτων.
- Ενίσχυση του δημόσιου, του μη κερδοσκοπικού και του περιορισμένα κερδοσκοπικού τομέα ενοικίασης με ενοίκια που βασίζονται στο κόστος.
- Καθιέρωση «πλαφόν» 25% στο κόστος στέγασης ως ποσοστό επί του διαθεσίμου εισοδήματος κάθε νοικοκυριού.
