Σε πολύ άσχημη κατάσταση φαίνεται ότι βρίσκεται η ψυχική υγεία πολλών εργαζόμενων που απασχολούνται στον τομέα της υγείας στην Ευρώπη, όπως φαίνεται μετά από έρευνα του ΠΟΥ. Οι συνθήκες εργασίας, οι ελλείψεις προσωπικού και η έκθεση στην βία τους έχουν οδηγήσει στην κατάθλιψη, τις αγχώδεις διαταραχές και την κατάχρηση αλκοόλ.
Όπως αποκαλύπτει μεγάλη έρευνα του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ), η Ευρώπη αντιμετωπίζει μία κρίση του υγειονομικού προσωπικού της, η οποία πηγαίνει από το κακό στο χειρότερο και ωθεί πολλούς γιατρούς και νοσηλευτές να εγκαταλείπουν το επάγγελμά τους εξαιτίας της ‘άσχημης ψυχικής υγείας στην οποία βρίσκονται.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Η έρευνα αυτή είναι η μεγαλύτερη του είδους που έχει διεξαχθεί ποτέ. Συμμετείχε περισσότερο από το 1% όλων των γιατρών και των νοσηλευτών των 27 κρατών-μελών της ΕΕ, της Ισλανδίας και της Νορβηγίας.
Σε απόλυτους αριθμούς, συμμετείχαν 90.171 υγειονομικοί. Οι 37.864 ήταν γιατροί και οι υπόλοιποι νοσηλευτές. Από την Ελλάδα συμμετείχαν:
- 979 γιατροί (το 54% ήταν γυναίκες)
- 1.355 νοσηλευτές (το 85% ήταν γυναίκες)
Η πλειονότητα των συμμετεχόντων στην έρευνα είχαν ηλικία 41 έως 60 ετών. Ήταν επίσης παντρεμένοι και είχαν παιδιά.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Η έρευνα διεξήχθη από τον Οκτώβριο του 2024 έως τον Απρίλιο του 2025. Οι υγειονομικοί συμπλήρωσαν αναλυτικά ερωτηματολόγια για την εργασία τους και για την ψυχική τους υγεία. Τα ευρήματα δόθηκαν στη δημοσιότητα με αφορμή την σημερινή (10 Οκτωβρίου) Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας.
Τα ευρήματα
Όπως έδειξαν οι απαντήσεις τους, σημαντικό ποσοστό γιατρών και νοσηλευτών και στις 29 χώρες εργάζονται σε συνθήκες που βλάπτουν την ψυχική υγεία και την ευεξία τους και κατ’ επέκτασιν τους ασθενείς, σύμφωνα με την ευρωπαϊκή περιφέρεια του ΠΟΥ (WHO Europe).
Στην πραγματικότητα, λίγο περισσότερο από ένας στους τέσσερις υγειονομικούς στην Ευρώπη (το 28%) έχουν κατάθλιψη. Ένας στους τέσσερις (το 22%) πάσχει από κάποια αγχώδη διαταραχή. Το 3% έχουν εξάρτηση από το αλκοόλ.
Στην Ελλάδα, κατάθλιψη βιώνει το 33% των υγειονομικών. Το ποσοστό αυτό μας φέρνει στην 9η χειρότερη θέση. Προηγούνται με 50% η Λετονία και η Πολωνία. Οι υγειονομικοί με αγχώδη διαταραχή φτάνουν στο 25% του προσωπικού στη χώρα μας. Εξάρτηση από το αλκοόλ έχει το 3%.
Η νέα έρευνα έδειξε ακόμα ότι ένας στους 10 γιατρούς και νοσηλευτές στην Ευρώπη έχουν τάσεις αυτοκτονίας. Στην Ελλάδα, σκέψεις αυτοκτονίας κάνει το 10% των γιατρών και το 7% των νοσηλευτών, σύμφωνα με τη νέα έρευνα.
Σε όλες τις χώρες που συμμετείχαν στην έρευνα, πάνω από το 9% των γιατρών και το 15,4% των νοσηλευτών σκέφτονται να εγκαταλείψουν το επάγγελμά τους. Στην Ελλάδα τα αντίστοιχα ποσοστά είναι 8,7% για τους γιατρούς και 21,2% για τους νοσηλευτές.
Βία στον χώρο εργασίας
Κύρια αιτία για την κατάσταση αυτή είναι οι συνθήκες εργασίας. Όχι όμως μόνο το ωράριο εργασίας με τις ατέλειωτες υπερωρίες και τις συνεχείς εναλλαγές στις βάρδιες, αλλά και η βία που είναι ασύλληπτη.
Η νέα έρευνα αποκαλύπτει ότι οι υγειονομικοί βρίσκονται πολύ συχνά αντιμέτωποι με όλες τις μορφές της:
- Τον εργασιακό εκφοβισμό (bullying)
- Την οξυθυμία ασθενών και συγγενών
- Την σωματική βία
- Την σεξουαλική παρενόχληση
- Τις απειλές
Ο μέσος όρος των υγειονομικών που έχουν βιώσει έστω και μία μορφή βίας στον χώρο εργασίας τους ανέρχεται σε 77,6% στις 29 χώρες που συμμετείχαν στην έρευνα.
Στην Ελλάδα οι υγειονομικοί-θύματα βίας είναι πολύ περισσότεροι. Φθάνουν στο 90%, ποσοστό που θέτει την χώρα μας στην τρίτη χειρότερη ευρωπαϊκή θέση. Την πρώτη θέση μοιράζονται με 91% η Κύπρος και η Πολωνία.
Τι είδους βία, όμως, βιώνουν; Οι επτά στους δέκα υγειονομικοί στην Ευρώπη δέχονται την οργή ασθενών και συγγενών. Ο ένας στους τρεις εργασιακό εκφοβισμό. Άλλοι τόσοι δέχονται απειλές. Πάνω από το 10% αναφέρουν σωματική και σεξουαλική βία.
Τις περισσότερες απειλές δέχονται οι υγειονομικοί σε Κύπρο, Ελλάδα και Ισπανία. Την περισσότερη σεξουαλική παρενόχληση γιατροί και νοσηλευτές σε Κροατία, Φινλανδία και Πολωνία. Η σωματική βία είναι πιο συχνή σε Ιρλανδία, Πολωνία και Ισπανία. Την οργή ασθενών/συγγενών βιώνουν συχνότερα οι υγειονομικοί σε Κύπρο, Λιθουανία και της Πολωνία. Τέλος, οι υγειονομικοί σε Εσθονία, Ελλάδα και Πολωνία δέχονται συχνότερα εργασιακό εκφοβισμό.
Πιο αναλυτικά, οι Έλληνες υγειονομικοί ανέφεραν ότι έχουν υποστεί:
- Το 43% bullying
- Το 80% την οργή από συγγενείς και ασθενείς
- Το 12% σωματική βία
- Το 14% σεξουαλική παρενόχληση
- Το 34% απειλές
Κρίση στην ψυχική υγεία
«Η κρίση στην ψυχική υγεία που βιώνουν οι υγειονομικοί μας απειλεί την ακεραιότητα των ευρωπαϊκών συστημάτων Υγείας», δήλωσε ο Dr. Hans Henri P. Kluge, διευθυντής του WHO Europe. «Η ευεξία τους δεν αποτελεί απλώς ένα ηθικό καθήκον. Είναι θεμελιώδης για ασφαλή, υψηλής ποιότητος φροντίδα για κάθε ασθενή».
Σύμφωνα με προγενέστερη έρευνα του ΠΟΥ, η κατάσταση αυτή δεν αναμένεται να βελτιωθεί αλλά να επιδεινωθεί. Και αυτό, διότι τα επόμενα χρόνια αναμένεται ακόμα μεγαλύτερη μείωση του προσωπικού.
«Η Ευρώπη προβλέπεται πως θα έχει έλλειψη 940.000 υγειονομικών έως το 2030», τόνισε ο Dr. Kluge. «Δεν μπορούμε να επιτρέψουμε να τους χάνουμε λόγω εξάντλησης, απελπισίας ή βίας».
