Το βράδυ της Δευτέρας (18/8/25) ο Ντόναλντ Τραμπ χαμογελούσε στο φακό, στο πλευρό του Ουκρανού προέδρου και των Ευρωπαίων ηγετών, δηλώνοντας περήφανος ότι κανονίζει να φέρει στο τραπέζι των συζητήσεων τον Πούτιν με τον Ζελένσκι και μετά, να συζητήσουν και οι τρεις μαζί για το τέλος του πολέμου στην Ουκρανία.
Ακόμα κι αν καταφέρει να το κάνει αυτό βέβαια, τα δύσκολα δε θα έχουν τελειώσει για το φλέγον θέμα της Ουκρανίας. Αντίθετα…
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει η Wall Street Journal ακόμη και αν ο Ρώσος ηγέτης υποστηρίξει μια συμφωνία, είναι πιθανό να ακολουθήσει σκεπτικισμός, καθώς η Μόσχα έχει παραβεί στο παρελθόν υποσχέσεις ότι δεν θα επιτεθεί στην Ουκρανία
Αρχικά, δε θα είναι εύκολο να βρεθούν μαζί σε ένα δωμάτιο ο Ρώσος Πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν και ο Ουκρανός Πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι. Αλλά η διαπραγμάτευση μιας εκεχειρίας -πόσο μάλλον μιας διαρκούς ειρήνης που θα αποτρέψει τη Ρωσία από το να εισβάλει ξανά στην Ουκρανία- θα είναι μια ακόμη μεγαλύτερη διπλωματική πρόκληση από ό,τι έχει αντιμετωπίσει ο Τραμπ μέχρι τώρα.
Θα υπάρξουν ερωτήματα σχετικά με το αν οι γραμμές του μετώπου πρέπει να παγώσουν σε άλλες περιοχές της Ουκρανίας, ποιος θα είναι ο ρόλος -αν υπάρχει- των ευρωπαϊκών χωρών είτε στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων είτε σε μια δύναμη διαβεβαίωσης που θα προστατεύει το Κίεβο μακροπρόθεσμα και βέβαια, ποιες εγγυήσεις ασφάλειας από την Ευρώπη και τις ΗΠΑ θέλει ο Ζελένσκι που μπορεί να αποδεχτεί ο Πούτιν.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Σκεπτικισμός
Ακόμη και αν ο Πούτιν υποστηρίξει μια συμφωνία, θα υπάρχει έντονος σκεπτικισμός ως προς το αν θα τηρήσει τις υποσχέσεις του, καθώς η Ρωσία έχει παραβιάσει επίσημες δεσμεύσεις να μην εισβάλει στην Ουκρανία.
«Είναι διατεθειμένος να αφήσει την υπόλοιπη Ουκρανία να φύγει; Είναι έτοιμος να αναγνωρίσει ότι έχει χάσει την Ουκρανία για πάντα;» ρώτησε ο Τσαρλς Κουπτσάν, ο οποίος ήταν υπεύθυνος για τις ευρωπαϊκές υποθέσεις στο Συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας του πρώην προέδρου Μπαράκ Ομπάμα. «Χρειαζόμαστε απαντήσεις σε αυτά τα ερωτήματα για να καθορίσουμε αν ο Πούτιν απλώς κερδίζει χρόνο ή διαπραγματεύεται με καλή πίστη».
Μια συνάντηση μεταξύ Πούτιν και Ζελένσκι για πρώτη φορά από το 2019 θα ήταν δραματική, αν τελικά γίνει τις επόμενες ημέρες. Η μορφή και ο χρόνος της συνάντησης δεν είναι ακόμη σαφείς, αλλά αν η υψηλού προφίλ συνάντηση πραγματοποιηθεί, αυτό θα σήμαινε μόνο ότι η πιο δύσκολη φάση των διαπραγματεύσεων μόλις ξεκίνησε — και χωρίς καμία εγγύηση επιτυχίας.
«Τα επόμενα βήματα είναι τα πιο περίπλοκα τώρα», δήλωσε ο Γερμανός καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς στον Τραμπ κατά τη διάρκεια της συνόδου κορυφής της Δευτέρας με τον Ζελένσκι και κορυφαίους Ευρωπαίους ηγέτες, προσφέροντας μια πιο νηφάλια εκτίμηση εν μέσω των προβλέψεων για ενότητα στο Λευκό Οίκο.
Ο Τραμπ αναγνώρισε ότι ο τερματισμός του πολέμου μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας ήταν πιο δύσκολος από ό,τι περίμενε, αφού κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας είχε καυχηθεί ότι θα μπορούσε να ολοκληρώσει μια συμφωνία σε 24 ώρες. Η σύγκρουση, που ξεκίνησε το 2014 με την κατάληψη της Κριμαίας από τη Ρωσία και περιλάμβανε χρόνια χαμηλής έντασης συγκρούσεων πριν η Μόσχα ξεκινήσει την πλήρη εισβολή του 2022, έχει εξελιχθεί σε μια χαρακτηριστική μάχη παγκοσμίως, που αντιπαραθέτει έναν πυρηνικά εξοπλισμένο επιτιθέμενο έναντι ενός μικρότερου, πρώην δορυφορικού κράτους που επιθυμεί να ευθυγραμμιστεί περισσότερο με την Ευρώπη.
Η σύναψη μιας διαρκούς συμφωνίας που θα θέσει τέλος στην αιματοχυσία θα αποτελέσει διπλωματικό επίτευγμα για τον Τραμπ, το οποίο ενδέχεται να καθορίσει την προεδρική του κληρονομιά. Ωστόσο, σε μια σκληρή ένδειξη της δυσκολίας του εγχειρήματος, η Ρωσία εξαπέλυσε θανατηφόρες επιθέσεις κατά της Ουκρανίας τη νύχτα πριν από την επίσκεψη του Ζελένσκι στο Λευκό Οίκο τη Δευτέρα, καθώς και επιθέσεις με drones και πυραύ
Η Μόσχα δήλωσε επίσης τη Δευτέρα ότι οποιαδήποτε ειρηνευτική προσπάθεια στην οποία συμμετέχουν μέλη του ΝΑΤΟ, μια πρόταση που προτάθηκε από τους Ευρωπαίους και θεωρείται από τον Ζελένσκι κρίσιμη για την επιβίωση της Ουκρανίας, είναι απαράδεκτη.
Τέσσερις ημέρες διαπραγματεύσεων, κατά τις οποίες ο Τραμπ φιλοξένησε τον Πούτιν σε μια στρατιωτική βάση στην Αλάσκα και τον Ζελένσκι στην Ουάσινγκτον, δείχνουν ήδη ότι οι αντιμαχόμενες πλευρές παραμένουν πολύ μακριά από μια ειρηνευτική συμφωνία.
Σύμφωνα με μια συμφωνία που πρότεινε ο Πούτιν κατά τη συνάντησή του με τον Τραμπ την Παρασκευή, η Ουκρανία θα παραδώσει την ανατολική περιοχή του Ντονμπάς, συμπεριλαμβανομένων τμημάτων του Ντονέτσκ που εξακολουθούν να ελέγχονται από τις ουκρανικές δυνάμεις. Η Ουκρανία έχει επανειλημμένα δηλώσει ότι το σύνταγμά της της απαγορεύει να παραδώσει έδαφος στη Ρωσία και είναι απασχολημένη με την κατασκευή ισχυρών οχυρώσεων που εκτείνονται σε εκατοντάδες χιλιόμετρα σε όλη την περιοχή του Ντονμπάς, μιας περιοχής περίπου στο μέγεθος της Δυτικής Βιρτζίνια.
Ο Πούτιν πέταξε το «μπαλάκι» στην Ουκρανία
Ορισμένοι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι πιστεύουν ότι οι απαιτήσεις του Πούτιν ήταν προσεκτικά υπολογισμένες ώστε να προκαλέσουν την απόρριψη της Ουκρανίας, μεταθέτοντας την ευθύνη για την αποτυχία των διαπραγματεύσεων στο Κίεβο και επιτρέποντας στη Ρωσία να συνεχίσει τον πόλεμο χωρίς αντίδραση από την Ουάσινγκτον.
Τρεις ημέρες αργότερα, ο Ζελένσκι κάλεσε τη Ρωσία να αποδεχτεί μια εκεχειρία που θα επέτρεπε τη διακοπή των εχθροπραξιών ενώ θα συνεχίζονταν οι συνομιλίες, μια θέση που υποστήριξαν ορισμένοι από τους Ευρωπαίους ηγέτες που συμμετείχαν στη συνάντηση με τον Τραμπ. Ο Πούτιν απέρριψε την άμεση παύση των εχθροπραξιών και ο Τραμπ δήλωσε ότι δεν είναι απαραίτητη ως προϋπόθεση για τις ειρηνευτικές συνομιλίες, υποστηρίζοντας ότι οι πόλεμοι συχνά επιλύονται ενώ οι εχθροπραξίες συνεχίζονται.
Ο Ζελένσκι δήλωσε ότι είναι ικανοποιημένος που ο Τραμπ είναι ανοιχτός στο ενδεχόμενο οι ΗΠΑ να ενωθούν με τις ευρωπαϊκές χώρες για την παροχή εγγυήσεων ασφάλειας στο Κίεβο, πιθανώς με τη μορφή μιας δύναμης ασφαλείας που θα σταθμεύει στην Ουκρανία. Ωστόσο, σύμφωνα με αξιωματούχους της κυβέρνησης, οι αμερικανικές δυνάμεις δεν θα έχουν μόνιμη παρουσία στην Ουκρανία, αν και η ακριβής μορφή της αμερικανικής υποστήριξης – ή η τελική σύνθεση της δύναμης – παραμένει ασαφής.
Ο Τραμπ δήλωσε σε συνέντευξή του στο Fox & Friends την Τρίτη ότι οι ευρωπαϊκές χώρες θα ήταν πρόθυμες να στείλουν στρατεύματα στην περιοχή και ότι οι ΗΠΑ θα συνδράμουν σε αυτές τις προσπάθειες, πιθανώς από τον αέρα.
«Όσον αφορά την ασφάλεια, είναι πρόθυμοι να στείλουν στρατεύματα», δήλωσε ο Τραμπ. «Είμαστε πρόθυμοι να τους βοηθήσουμε, ειδικά — πιθανώς αν μπορείτε να το συζητήσετε αεροπορικώς, γιατί κανείς άλλος δεν διαθέτει τα μέσα που έχουμε εμείς».
Όταν ρωτήθηκε τι εγγυήσεις μπορεί να δώσει ότι οι ΗΠΑ δεν θα στείλουν στρατεύματα, ο Τραμπ απάντησε: «Λοιπόν, έχετε τη διαβεβαίωσή μου, και είμαι ο πρόεδρος».
Το τεράστιο χάσμα μεταξύ Κιέβου και Μόσχας θα μειωνόταν κανονικά πριν από την οργάνωση μιας συνάντησης υψηλού επιπέδου μεταξύ Πούτιν και Ζελένσκι. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ έχει επίσης αμφιταλαντευτεί ως προς τη θέση του, τάσσοντας το μέρος του Πούτιν στην Αλάσκα, ο οποίος δεν δέχεται την κατάπαυση του πυρός, και αποσύροντας την απειλή για κυρώσεις, ενώ λίγες μέρες αργότερα υποστήριξε την μακροπρόθεσμη άμυνα της Ουκρανίας μαζί με τον Ζελένσκι στην Ουάσινγκτον.
Το σχέδιο του Τραμπ
Το τρέχον σχέδιο του Τραμπ είναι να συναντηθούν ο Πούτιν και ο Ζελένσκι κατ’ ιδίαν πριν τους συναντήσει ο ίδιος για μια τριμερή σύνοδο κορυφής, παρόλο που το Κρεμλίνο δεν δεσμεύτηκε για αυτό το σχήμα τη Δευτέρα. Ωστόσο, μια τριμερής συνάντηση θα μπορούσε να είναι το κατάλληλο πλαίσιο για τον Τραμπ, πλαισιωμένος από τους δύο ηγέτες, να αποκαλύψει τον τελικό του στόχο: Να επιτύχει την καλύτερη δυνατή συμφωνία για την Ουκρανία ή να θέσει τέλος στον πόλεμο πάνω από όλα.
Η έλλειψη σαφήνειας όσον αφορά τη διπλωματική στρατηγική είναι μόνο ένα παράδειγμα του ότι η ειρηνευτική διαδικασία που ξεκίνησε ο Τραμπ «είναι οπισθοδρομική», διότι οποιαδήποτε συμφωνία θα ήταν ασαφής χωρίς να δοθεί πρώτα προσοχή στις λεπτομέρειες, δήλωσε ο Τζιμ Τάουνσεντ, πρώην ανώτερος αξιωματούχος του Πενταγώνου για ευρωπαϊκές υποθέσεις στην κυβέρνηση Ομπάμα, ο οποίος τώρα εργάζεται στο think tank Center for a New American Security.
«Ελπίζω ότι η σκληρή δουλειά θα γίνει πριν από τη συνάντησή τους, έτσι ώστε το μόνο που θα έχουν να κάνουν οι δύο εχθροί είναι να συμφωνήσουν σε ένα κομμάτι χαρτί και να μην χρειαστεί να διαπραγματευτούν κάτι πρόσωπο με πρόσωπο», πρόσθεσε. «Ο διάβολος κρύβεται στις λεπτομέρειες».
