Από το 2016, ο πρόεδρος της Τουρκίας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, κάνει συνεχώς προκλητικές δηλώσεις για την ανάγκη να αναθεωρηθεί η Συνθήκη της Λωζάννης.
Σήμερα ο “σουλτάνος” τόνισε ότι “μας έδωσαν ένα κράτος που.. στριμώχτηκε σε μία μικρή περιοχή, στην Ανατολία. Ως έθνος βέβαια δεν το αποδεχτήκαμε αυτό. Μετά τη νίκη στον πόλεμο της Ανεξαρτησίας, αποδεχθήκαμε το λιγότερο από αυτό που μπορούσαμε να δεχθούμε στη Συνθήκη της Λωζάννης. Τα κράτη που δημιουργήθηκαν χαράσσοντας τα σύνορά τους σε ένα χαρτί με χάρακα και όχι με αίμα και ιδρώτα, δεν είναι αληθινά κράτη“. Βέβαια στην συνέχεια έσπευσε να πει ότι η Τουρκία δεν έχει βλέψεις στα εδάφη άλλων χωρών…
Στην ομιλία του, ο Ερντογάν κατηγόρησε σήμερα τις χώρες της Δύσης ότι «τάσσονται στο πλευρό των τρομοκρατών» έναντι της Τουρκίας επικρίνοντας την Άγκυρα για την επιχείρηση που εξαπέλυσε εναντίον των κουρδικών δυνάμεων στη βορειοανατολική Συρία.
«Μπορείτε να το πιστέψετε; Όλη η Δύση τάσσεται στο πλευρό των τρομοκρατών και μας επιτίθενται όλοι μαζί. Ανάμεσά τους οι χώρες του ΝΑΤΟ και της ΕΕ. Όλοι τους», κατήγγειλε ο Ερντογάν μιλώντας σε φόρουμ που διοργανώνει στην Κωνσταντινούπολη το τηλεοπτικό δίκτυο TRT World.
Η Τουρκία ξεκίνησε στις 9 Οκτωβρίου μια επιχείρηση στη βορειοανατολική Συρία εναντίον της κουρδικής πολιτοφυλακής Μονάδες Προστασίας το Λαού (YPG), μια οργάνωση την οποία η Άγκυρα χαρακτηρίζει «τρομοκρατική», όμως στήριξε τις δυτικές χώρες εναντίον του Ισλαμικού Κράτους.
Την επιχείρηση αυτή, η οποία ανεστάλη την Πέμπτη για 120 ώρες έπειτα από εκεχειρία που συμφωνήθηκε μεταξύ Ουάσινγκτον και Άγκυρας, έχει επικρίνει έντονα η διεθνής κοινότητα.
«Νόμιζα ότι είστε κατά της τρομοκρατίας. Πότε αρχίσατε να ενεργείτε σε συνεργασία με τους τρομοκράτες;», διερωτήθηκε ο Τούρκος πρόεδρος. «Οι YPG έχουν γίνει μέλος του ΝΑΤΟ και δεν έχω ενημερωθεί», ειρωνεύτηκε.
Σύμφωνα με την Άγκυρα, η επιχείρηση εναντίον των YPG έχει στόχο τη δημιουργία μιας «ζώνης ασφαλείας» που θα χωρίζει τα τουρκικά σύνορα από τις περιοχές που ελέγχουν οι Κούρδοι μαχητές.
Την Πέμπτη ο Ερντογάν και ο Αμερικανός αντιπρόεδρος Μάικ Πενς κατέληξαν σε συμφωνία, η οποία προβλέπει την αναστολή των συγκρούσεων για «120 ώρες», δηλαδή ως αύριο Τρίτη το βράδυ, προκειμένου να μπορέσουν οι κουρδικές δυνάμεις να αποσυρθούν από τις θέσεις τους που βρίσκονται ενός της τουρκικής «ζώνης ασφαλείας».
Ο Τούρκος πρόεδρος πρόσθεσε ότι θα λάβει όλα τα «απαραίτητα» περαιτέρω μέτρα στη βορειοανατολική Συρία μετά τη συνάντηση που θα έχει αύριο Τρίτη με τον Ρώσο ομόλογό του Βλαντίμιρ Πούτιν. «Θα συζητήσουμε αυτή τη διαδικασία με τον Πούτιν και στη συνέχεια θα λάβουμε όλα τα απαραίτητα μέτρα», εξήγησε ο Ερντογάν.
Τι προβλέπει η Συνθήκη της Λωζάννης
Η Συνθήκη της Λωζάννης αποτελείται από την Συνθήκη Ειρήνης, η οποία περιλαμβάνει 143 Άρθρα, και μια πληθώρα άλλων συνοδευτικών κειμένων όπως συμβάσεις, διακηρύξεις, πρωτόκολλα και δεσμευτικές επιστολές. Τα σημαντικότερα εξ’ αυτών είναι η Σύμβαση αναφορικά με το καθεστώς των Στενών (τροποποιήθηκε το 1936 με την Σύμβαση του Μοντρέ), η Σύμβαση για τα σύνορα της Θράκης, η Σύμβαση για την ανταλλαγή πληθυσμών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας και η Εμπορική Σύμβαση.
Τα κυριότερα σημεία του συνόλου των κειμένων της Συνθήκης της Λωζάνης του 1923 είναι τα ακόλουθα:
- Καθορίζονται τα σύνορα της Τουρκικής Δημοκρατίας και προβλέπεται αποστρατικοποίηση των μεθορίων στην Θράκη μεταξύ Ελλάδας, Τουρκίας και Βουλγαρίας.
- Δεν θεσπίζονται περιορισμοί στις Τουρκικές Ένοπλες Δυνάμεις.
- Αποστρατιωτικοποίηση της Λέσβου, Χίου, Σάμου και Ικαρίας.
- Προβλέπεται η επιστροφή της Κωνσταντινούπολης και των Στενών στην κυριαρχία της Τουρκίας. Αυτή θα υποχρεούται να σέβεται την αρχή της ελευθερίας της διέλευσης και της πλοήγησης των Στενών και της Θάλασσας του Μαρμαρά από θαλάσσης και αέρος. Ορίζονται ως αποστρατικοποιημένες ζώνες τα Στενά του Βοσπόρου και των Δαρδανελίων, η Ίμβρος, η Τένεδος, η Λήμνος και η Σαμοθράκη, σύμφωνα με την Σύμβαση αναφορικά με το καθεστώς των Στενών.
- Εγκαθιδρύεται ειδικό διοικητικό καθεστώς στην Ίμβρο και την Τένεδο, τα οποία περιέρχονταν εκ νέου υπό την κυριαρχία της Τουρκίας.
- Αποποίηση κάθε κυριαρχικής και εδαφικής διεκδίκησης των εδαφών εκτός των συνόρων της Τουρκικής Δημοκρατίας, καθώς και κάθε δικαιώματος στο Σουδάν, την Αίγυπτο και την Λιβύη.
- Παραχώρηση των Δωδεκανήσων στην Ιταλία.
- Αναγνώριση της προσάρτησης της Κύπρου στη Βρετανική Αυτοκρατορία.
- Ρυθμίζεται το καθεστώς της υπηκοότητας των ατόμων που κατοικούν σε εδάφη που άλλαξαν κυριότητα.
- Καταργούνται τα οικονομικά και εμπορικά προνόμια και παραχωρήσεις των Συμμαχικών Δυνάμεων στην Τουρκία, καθώς και άρετε ο πλήρης οικονομικός και δημοσιονομικός έλεγχος που προβλεπόταν στην Συνθήκη των Σεβρών.
- Ρυθμίζεται το καθεστώς των δανειακών υποχρεώσεων, όπως επίσης και το ζήτημα των πολεμικών αποζημιώσεων.
Πιο συγκεριμένα, αναφορικά με τα δικαιώματα των μη-μουσουλμανικών μειονοτήτων, η Τουρκία δεσμεύεται:
- Να προστατεύει τους υπηκόους της χωρίς να υπάρχει διάκριση εναντίον τους με βάση την καταγωγή, εθνική ταυτότητα, γλώσσα, φυλή ή θρησκεία.
- Να εξασφαλίζει το δικαίωμα ελεύθερης άσκησης οποιαδήποτε πίστης και θρησκείας, καθώς και η ισονομία και ισοπολιτεία όλων των πολιτών της.
- Να εξασφαλίζει τα ίδια κοινωνικά και πολιτικά δικαιώματα στους μουσουλμάνους και τις μη-μουσουλμανικές μειονότητες.
- Να παρέχει εγκαταστάσεις πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης και τα μέσα για την διδασκαλία στην γλώσσα της κάθε μειονότητας, όπου κατοικεί σημαντικός αριθμός μειονοτικού πληθυσμού.
- Να διαμοιράζει αναλογικά τα δημόσια κρατικά και τοπικά κονδύλια για την παιδεία, την θρησκεία και άλλους ευγενείς σκοπούς.
- Να λάβει μέτρα που επιτρέπουν την διευθέτηση ζητημάτων οικογενειακού δικαίου και προσωπικής κατάστασης, με βάση τα έθιμα της κάθε μειονότητας.
- Να προστατεύει τους χώρους λατρείας των αλλόθρησκων υπηκόων της, όπως εκκλησίες, συναγωγές, νεκροταφεία κ.ά..
- Να μην εξωθεί τα μέλη των θρησκευτικών μειονοτήτων της σε ενέργειες αντίθετες με την πίστη τους.
Σύμφωνα με την Συνθήκη η μουσουλμανική μειονότητα στην Δυτική Θράκη χαίρει αντίστοιχων δικαιωμάτων. Με βάση τα ανωτέρω δεν υπάρχει πρόβλεψη για εκλογή Μουφτή από την μειονότητα. Μάλιστα, στην ίδια την Τουρκία, καθώς και σε αρκετές Ευρωπαϊκές χώρες, αλλά και την Αίγυπτο, οι, κατά τόπους, Μουφτήδες δεν εκλέγονται, αλλά διορίζονται. Στη Τουρκία, συγκεκριμένα, διορίζονται από τη Διεύθυνση Θρησκευτικών Υποθέσεων της Τουρκικής Δημοκρατίας.
