Ένα νέο επεισόδιο στην άνευ προηγουμένου κόντρα ανάμεσα στις ΗΠΑ και την Τουρκία με αφορμή την επιμονή της Άγκυρας να αγοράσει τους S-400 από τη Ρωσία. Η Ουάσινγκτον εμφανίζεται έτοιμη να «παγώσει» το πρόγραμμα εκπαίδευσης των Τούρκων πιλότων στα F-35 με στόχο να πιέσει ακόμη περισσότερο τον Ερντογάν ώστε να μην αγοράσει το ρωσικό σύστημα αεράμυνας και να επιλέξει τους πυραύλους Patriot.
Η κυβέρνηση των ΗΠΑ, ως νέο μέσο πίεσης προς την Τουρκία, απειλεί τώρα να αναστείλει την εκπαίδευση των Τούρκων πιλότων στα F-35. Την πρόθεση αυτή έκαναν γνωστή στο πρακτορείο Reuters δυο πηγές προσκείμενες στην αμερικανική κυβέρνηση, υπό το καθεστώς της ανωνυμίας, φυσικά. Η κυβέρνηση Τραμπ εξετάζει σοβαρά το ενδεχόμενο να αναστείλει την εκπαίδευση των Τούρκων πιλότων, αλλά μέχρι στιγμής δεν υπάρχει οριστική απόφαση.
Η ένταση ανάμεσα στην Ουάσινγκτον και την Άγκυρα για την παραγγελία των S-400, συστήματος που η αμερικανική κυβέρνηση τονίζει ότι δεν είναι συμβατό με τα συστήματα του NATO και μπορεί να αποτελέσει απειλή για τα F-35 που σκοπεύουν να αποκτήσουν οι τουρκικές ένοπλες δυνάμεις, «χτυπάει» κόκκινο εδώ και μήνες.
Η πληροφορία για το «πάγωμα» εκπαίδευσης των Τούρκων πιλότων ακολουθεί τις ενδείξεις ότι η Άγκυρα προχωράει τη διαδικασία για την απόκτηση των S-400. Ο Τούρκος υπουργός Άμυνας Χουλουσί Ακάρ δήλωσε στις 22 Μαΐου ότι τουρκικό στρατιωτικό προσωπικό εκπαιδεύεται στη χρήση του συστήματος στη Ρωσία και ότι Ρώσοι εκπαιδευτές μπορεί να πάνε στην Τουρκία.
Τούρκοι χειριστές εκπαιδεύονται στη χρήση των F-35 στη Luke Air Force Base, στην Αριζόνα. Δεν είναι σαφές το εάν η αναστολή της εκπαίδευσής τους θα σημάνει πως θα πρέπει να φύγουν από τις ΗΠΑ ή αν θα περιμένουν στη βάση να ληφθεί οριστική απόφαση για το μέλλον της τουρκικής συμμετοχής στο πρόγραμμα των F-35. Η Τουρκία έχει αναλάβει μέρος της κατασκευής του «αόρατου» για τα περισσότερα ραντάρ μαχητικού της Lockheed Martin.
Η Ουάσινγκτον έχει ξεκαθαρίσει ότι η Άγκυρα δεν μπορεί ταυτόχρονα να έχει τους S-400 και να συμμετέχει στο πρόγραμμα των F-35.
Αν η Τουρκία αναγκαστεί να αποχωρήσει από το εξοπλιστικό πρόγραμμα αυτό θα πρόκειται για ένα από τα πιο σοβαρά πλήγματα στη σχέση των δύο συμμάχων στη σύγχρονη ιστορία, επισημαίνουν ειδικοί.
Η ένταση στη διμερή σχέση εκτείνεται πέραν των εξοπλιστικών προγραμμάτων στη διαφορετική προσέγγιση των δύο πλευρών ως προς τη Συρία, τις κυρώσεις στο Ιράν, τη φυλάκιση μελών του προσωπικού αμερικανικών προξενείων από τις τουρκικές αρχές.
Το Πεντάγωνο και το Στέιτ Ντιπάρτμεντ απέφυγαν να κάνουν οποιοδήποτε σχόλιο για τις πληροφορίες περί ενδεχόμενης αναστολής της εκπαίδευσης των Τούρκων χειριστών.
Ο αντισυνταγματάρχης Μάικ Άντριους, εκπρόσωπος του Πενταγώνου, περιορίστηκε να πει ότι η διαπραγμάτευση ανάμεσα σε ΗΠΑ και Τουρκία για την αγορά του συστήματος Patriot αντί των S-400 συνεχίζεται.
Τη Δευτέρα, ο Ακάρ φέρεται να δήλωσε, σύμφωνα με το τηλεοπτικό δίκτυο Habertürk, ότι τα συστήματα S-400 μπορεί να μην παραδοθούν τον Ιούνιο, όπως αναμενόταν, αλλά πρόσθεσε ότι η συμφωνία είναι κλεισμένη και ότι «η διαδικασία έχει αρχίσει».
Στα τέλη Μαρτίου, οι ΗΠΑ αποφάσισαν να αναστείλουν τις παραδόσεις εξοπλισμού που σχετίζεται με τα F-35 στην Τουρκία. Επρόκειτο για το πρώτο απτό βήμα προς την ενδεχόμενη διακοπή της συμμετοχής της Άγκυρας στο πρόγραμμα.
Εξάλλου η Ουάσινγκτον έχει προειδοποιήσει ότι αν η Τουρκία παραλάβει το ρωσικό σύστημα, ενδέχεται να της επιβληθούν κυρώσεις βάσει του νόμου CATSAA, που προβλέπει τη λήψη μέτρων σε βάρος χωρών που προμηθεύονται στρατιωτικό εξοπλισμό από τη Ρωσία.
Η Τουρκία αντιτείνει ότι ως κράτος μέλος του NATO δεν εγείρει την παραμικρή απειλή για τις ΗΠΑ και ότι δεν πρέπει να εφαρμοστούν κυρώσεις. Βασίζει τις ελπίδες της να προστατευθεί από τέτοιου είδους μέτρα στον Αμερικανό πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ.
Αμερικανοί αξιωματούχοι λένε πως τους προκαλεί έντονο προβληματισμό η απόφαση της Τουρκίας να αποκτήσει το σύστημα S-400.
Η Ουάσινγκτον και άλλα κράτη μέλη του NATO εκφράζουν φόβους ότι το ραντάρ του συστήματος θα αποκτήσει τη δυνατότητα να εντοπίζει και να επιτηρεί το προηγμένο αεροσκάφος, κάτι που θα το καταστήσει λιγότερο ικανό να αποφεύγει τα ρωσικά συστήματα αντιαεροπορικής άμυνας.
