Στο κυνήγι του Νόμπελ Ειρήνης βρίσκεται ο Ντόναλντ Τραμπ, που σύμφωνα με διεθνή δημοσιεύματα δεν δίστασε να πιέσει παρασκηνιακά για να το πάρει. Πληροφορίες αναφέρουν ότι επικοινώνησε ακόμη και με τον πρώην επικεφαλής του ΝΑΤΟ και νυν υπουργό Οικονομικών της Νορβηγίας, Γενς Στόλτενμπεργκ, ζητώντας τη στήριξή του.
«Δεν έχω ιδέα, μπορεί να μην μου το δώσουν» απάντησε χθες (09.10.2025) ερωτώμενος από δημοσιογράφους για το Νόμπελ Ειρήνης ο Τραμπ μην μπορώντας να δεχτεί ότι αυτό που έχει βάλει στο μυαλό του δεν θα γίνει. Όλα για την υστεροφημία του.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Μετά τη συμφωνία Ισραήλ και Χαμάς για εκεχειρία στη Γάζα, ο Αμερικανός πρόεδρος πιστεύει πως ήρθε η ώρα να προστεθεί στη λίστα των ηγετών που τιμήθηκαν με το Νόμπελ Ειρήνης. Μόνο που η επιτροπή του Όσλο έχει ήδη αποφασίσει και ο δρόμος προς το βραβείο αποδεικνύεται πιο δύσβατος από κάθε προεκλογική του εκστρατεία.
Τα βλέμματα του πλανήτη στρέφονται σήμερα (10.10.2025) στη Νορβηγία. Στις 12 ώρα Ελλάδας, θα ξέρουμε ποιος θα είναι ο νικητής του φετινού Νόμπελ Ειρήνης – και ο Τραμπ περιμένει, ή μάλλον απαιτεί, να ακούσει το όνομά του.
Πόσο πιθανό είναι τελικά να τα καταφέρει; Αρκεί η συμφωνία της Γάζας για να χαρίσει στον Τραμπ το βραβείο που επιθυμεί διακαώς και του έχει γίνει σκέτη ψύχωση;
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Το όνειρο της δικαίωσης και το «κόλλημα» με τον Ομπάμα
Τέσσερις Αμερικανοί πρόεδροι έχουν μέχρι σήμερα τιμηθεί με το Νόμπελ Ειρήνης – οι Θεόδωρος Ρούζβελτ, Γούντροου Γουίλσον, Τζίμι Κάρτερ και Μπαράκ Ομπάμα. Ο Τραμπ θέλει να είναι ο πέμπτος. Η επιθυμία αυτή συνοδεύεται, ωστόσο, από μια δεκαετή αντιπαλότητα με τον Ομπάμα, που ο Τραμπ θεωρεί ότι βραβεύτηκε «άδικα».
«Γιατί εκείνος κι όχι εγώ;» έχει πει επανειλημμένα, αμφισβητώντας ευθέως την απόφαση του 2009.
Ο ίδιος επιμένει ότι «αξίζει» το βραβείο, αφού – όπως λέει – έχει «μεσολαβήσει σε μία ειρηνευτική συμφωνία ή εκεχειρία ανά μήνα» από τότε που επέστρεψε στον Λευκό Οίκο.
«Κανείς άλλος δεν έχει επιδιώξει το βραβείο Νόμπελ με τον τρόπο και την επιμονή που το κάνει ο Τραμπ, κανείς άλλος δεν έχει κάνει τέτοια εκστρατεία για να το αποκτήσει», σχολιάζουν οι Financial Times.
«Έχει έρθει η ώρα να τιμηθεί ο πρόεδρος Τραμπ με το Νόμπελ Ειρήνης», συμφώνησε πρόσφατα και η εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου, Καρολάιν Λέβιτ.
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ απροκάλυπτα έχει εκφράσει την αγανάκτησή του για την βράβευση του Μπαράκ Ομπάμα το 2009, για τις «εξαιρετικές του προσπάθειες να ενισχύσει τη διεθνή διπλωματία και τη συνεργασία μεταξύ των λαών». Μόλις είχε αναλάβει την προεδρία και αυτό ο Τραμπ δεν μπορεί να το χωνέψει: «Αν με έλεγαν Ομπάμα, θα μου είχαν δώσει το Νόμπελ μέσα σε δέκα δευτερόλεπτα», έχει διαμαρτυρηθεί δημόσια.
10 Δεκεμβρίου του 2009, απονεμήθηκε το Νόμπελ Ειρήνης στον τότε πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών Μπαράκ Ομπάμα, που ήταν δεν ήταν στην εξουσία περισσότερο από οκτώ μήνες και όπως είναι φυσικό, δεν είχε λύσει ακόμη κανένα από τα μεγάλα προβλήματα εξωτερικής πολιτικής που κληρονόμησε.
«Κέρδισε; Για ποιο πράγμα;» ήταν η γενικότερη αντίδραση στην Ουάσιγκτον.
Ακόμη, η προθεσμία για την κατάθεση των υποψηφιοτήτων για το βραβείο έληξε μόλις δώδεκα ημέρες αφότου ο Ομπάμα μετακόμισε στον Λευκό Οίκο. Δηλαδή εκείνοι που τον πρότειναν τον αξιολόγησαν μέσα σε δώδεκα ημέρες;
Η επιτροπή των Νόμπελ δήλωσε ότι του απένειμε το βραβείο περισσότερο για τις προθέσεις του και για να τον ενθαρρύνει να τις κάνει πράξη παρά για τα επιτεύγματά του. Ανέφερε ότι επελέγη ο Ομπάμα «για τις εξαιρετικές του προσπάθειες να ενισχύσει τη διεθνή διπλωματία και τη συνεργασία μεταξύ των λαών».
Ως κύριο επίτευγμά του η επιτροπή ανέφερε το «νέο κλίμα στη διεθνή πολιτική».
Οι επικριτές της επιλογής του Ομπάμα χαρακτήρισαν «πρόωρη» την επιβράβευσή του. Όλοι – και εκείνοι που συμφωνούν και εκείνοι που διαφωνούν, αλλά και ο ίδιος ο Ομπάμα τότε – ξαφνιάστηκαν όταν άκουσαν ποιος κέρδισε το βραβείο Νομπέλ Ειρήνης.
Στον ευχαριστήριο λόγο του ο Ομπάμα δεν βρήκε τίποτα καλύτερο να πει από το να αποτίσει φόρο τιμής στον πόλεμο: τον «δίκαιο και αναγκαίο πόλεμο εναντίον του Κακού».
Γιατί δεν μπορεί να το πάρει φέτος ο Τραμπ – Ίσως του χρόνου;
Η ιστορική συμφωνία που ανακοινώθηκε για τη Γάζα – η πρώτη φάση του σχεδίου Τραμπ – ήρθε μόλις 24 ώρες πριν την ανακοίνωση του νικητή. Το timing δεν πέρασε απαρατήρητο, ούτε φυσικά από τον ίδιο τον Αμερικανό πρόεδρο, ο οποίος εμφανίστηκε να απολαμβάνει ήδη τη δικαίωση που αναζητούσε εδώ και χρόνια.
Ο ίδιος πανηγύρισε μιλώντας στο Fox News: «Νομίζω ότι οι όμηροι θα έχουν επιστρέψει τη Δευτέρα», λίγες ώρες μετά την ανακοίνωση της συμφωνίας Ισραήλ – Χαμάς, επιμένοντας ότι η δική του διαμεσολάβηση «άνοιξε τον δρόμο για το τέλος του πολέμου».
Στο Ισραήλ, πολίτες φώναζαν συνθήματα υπέρ του, ενώ ο Μπενιαμίν Νετανιάχου του απέδωσε δημόσια εύσημα: «Οι μεγάλες προσπάθειες του φίλου μας, του προέδρου Τραμπ, μας έφεραν σε αυτό το κρίσιμο σημείο».
Τα πρακτικά προβλήματα
Το Βραβείο Νόμπελ Ειρήνης είναι ένα από τα πέντε βραβεία, που θεσπίστηκαν από τον Σουηδό βιομήχανο και εφευρέτη Άλφρεντ Νόμπελ. Με βάση τη διαθήκη του Νόμπελ το βραβείο αυτό πρέπει να δίνεται «στο πρόσωπο που είχε τη μεγαλύτερη συνεισφορά στην αδελφοποίηση των εθνών, στην κατάργηση ή τη μείωση των στρατιωτικών δυνάμεων και στη διεξαγωγή και προώθηση ειρηνευτικών διαδικασιών».
Η διαδικασία παραμένει σχεδόν μυστικιστική: τα έγγραφα και οι υποψηφιότητες παραμένουν μυστικά για 50 χρόνια, ενώ οι αποφάσεις βασίζονται στα κριτήρια που όρισε ο Νόμπελ – για όσους έχουν προωθήσει τη φιλία μεταξύ των εθνών, την ειρήνη και τη μείωση στρατιωτικών συγκρούσεων.
Φέτος 338 άτομα και οργανώσεις έχουν προταθεί για το Νόμπελ. Δεκάδες χιλιάδες πρόσωπα (κοινοβουλευτικοί και υπουργοί όλων των χωρών, πρώην βραβευμένοι, ορισμένοι καθηγητές πανεπιστημίων, μέλη της επιτροπής Νόμπελ…) μπορούν να υποβάλουν ένα όνομα ως υποψήφιο.
Το 2024, με το Νόμπελ είχε τιμηθεί η Nihon Hidankyo, μια οργάνωση επιζώντων των βομβαρδισμών της Χιροσίμα και του Ναγκασάκι που διεξάγει σταυροφορία κατά των πυρηνικών όπλων.
Φέτος, η υποβολή των υποψηφιοτήτων για το Νόμπελ Ειρήνης ολοκληρώθηκε στα τέλη Ιανουαρίου του 2025 – όταν ο Τραμπ είχε μόλις επανεκλεγεί και δεν είχε ακόμη αναλάβει καθήκοντα. Επομένως, το φετινό βραβείο αφορά δράσεις του 2024. Η Νίνα Γκρέγκερ του PRIO σημειώνει: «Αν το ειρηνευτικό σχέδιο του Τραμπ για τη Γάζα αποδώσει, μπορεί να είναι υποψήφιος του χρόνου».
Σύμφωνα με το Νορβηγικό Ινστιτούτο Ερευνών για την Ειρήνη (PRIO), η απόφαση της επιτροπής είχε ληφθεί ήδη από τη Δευτέρα – πολύ πριν από τη συμφωνία Ισραήλ–Χαμάς. Η συμφωνία της Γάζας ήρθε «πολύ αργά» για να αλλάξει κάτι. «Ο νικητής έχει ήδη επιλεγεί», επιβεβαίωσε το Ινστιτούτο Νόμπελ.
«Ο Τραμπ δεν θα πάρει το βραβείο φέτος. Είμαι 100% σίγουρος», δήλωσε στο AFP ο ιστορικός Άσλε Σβέεν. «Έχει επιτρέψει στον Νετανιάχου να βομβαρδίζει τη Γάζα και έχει παράσχει σημαντική στρατιωτική βοήθεια στο Ισραήλ».
Τα ονόματα που κυκλοφορούν
Απουσία μεγάλου φαβορί, στο Όσλο κυκλοφορούν διάφορα ονόματα: του δικτύου σουδανών εθελοντών Πυρήνες Άμεσης Επέμβασης (ERR), της Ρωσίδας Γιούλια Ναβάλναγια, χήρας του αντιπολιτευόμενου Αλεξέι Ναβάλνι, ή της υπηρεσίας του Οργανισμού για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη (ΟΑΣΕ) που στέλνει παρατηρητές στις εκλογές (BIDDH).
Τα τελευταία χρόνια, στις επιλογές της επιτροπής Νόμπελ «παρατηρούμε μια επιστροφή σε πράγματα λίγο πιο κοντά στις κλασικές ιδέες περί ειρήνης, ενώ διατηρείται η σύνδεση με τα ανθρώπινα δικαιώματα, τη δημοκρατία, την ελευθερία του Τύπου και τις γυναίκες», λέει ο Χάλβαρντ Λέιρα, διευθυντής ερευνών στο Νορβηγικό Ινστιτούτο Διεθνών Υποθέσεων (NUPI).
«Η διαίσθησή μου είναι ότι φέτος θα επιλεγεί για το βραβείο ένα πρόσωπο όχι υπερβολικά αμφιλεγόμενο», λέει.
Η επιτροπή του Νόμπελ Ειρήνης θα μπορούσε έτσι να επιλέξει να τονίσει και πάλι την προσήλωσή της σε μια παγκόσμια τάξη που αμφισβητείται από τον Ντόναλντ Τραμπ, βραβεύοντας τον επικεφαλής του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες και/ή μια υπηρεσία των Ηνωμένων Εθνών, όπως η Ύπατη Αρμοστεία για τους Πρόσφυγες (HCR) ή η υπηρεσία για τους παλαιστίνιους πρόσφυγες (UNRWA).
Μπορεί επίσης να διακριθεί η διεθνής δικαιοσύνη – το Διεθνές Δικαστήριο του ΟΗΕ (CIJ) ή το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο – ή η ελευθερία του Τύπου που απειλείται, με τη βράβευση μη κυβερνητικών οργανώσεων, όπως η Επιτροπή για την Προστασία των Δημοσιογράφων (CPJ) και οι Δημοσιογράφοι Χωρίς Σύνορα (RSF).
Ή να κάνει την έκπληξη, όπως κάνει συχνά.
Η επιτροπή υπενθυμίζει πως το γεγονός ότι κάποιος προτείνεται «δεν σημαίνει ότι είναι φαβορί».
Μεταξύ των «υποστηρικτών» του Τραμπ βρίσκονται ο Νετανιάχου, ο πρωθυπουργός της Καμπότζης Χουν Μανέτ και διάφοροι πολιτικοί από ΗΠΑ και Ευρώπη. Οι περισσότερες προτάσεις, όμως, έγιναν εκπρόθεσμα.
Ακόμη κι αν αποχωρήσει σήμερα με άδεια χέρια, ο Τραμπ δεν πρόκειται να εγκαταλείψει την ιδέα. Για τον ίδιο, το Νόμπελ Ειρήνης είναι κάτι περισσότερο από βραβείο – είναι προσωπική εμμονή και απόδειξη «δικαίωσης».
