Στην πρέσα της αύξησης των δαπανών για την άμυνα (και άρα της μείωσης άλλων κοινωνικών και επενδυτικών δαπανών) θα μπουν από φέτος οι προϋπολογισμοί όλων των χωρών – μελών του ΝΑΤΟ, καθώς σύμφωνα με όσα δήλωσε (ξανά) χθες (23.6.2025), ο γενικός γραμματέας της συμμαχίας, Μαρκ Ρούτε, κατά την πρώτη συνέντευξη τύπου ενόψει της συνόδου κορυφής της (24 – 25.6.2025), έχουν δεχτεί το στόχο του 5% του ΑΕΠ έως το 2035.
Αυτό σημαίνει πως έως τα επόμενα δέκα χρόνια, οι χώρες – μέλη του ΝΑΤΟ θα πρέπει να έχουν ανεβάσει τις δαπάνες άμυνας στο 5% του ΑΕΠ τους έναντι του στόχου του 2% που είναι από το 2014 σε βάρος άλλων δαπανών, όπως ο ίδιος ο Ρούτε έχει συστήσει, αλλά και η ΤτΕ έχει προειδοποιήσει προκειμένου να μην αυξηθεί το δημόσιο χρέος.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Ωστόσο, όπως ο ίδιος ο Ρούτε χθες, έκανε τέσσερις κρίσιμες επισημάνσεις, οι οποίες περιγράφουν με αποκαλυπτική λεπτομέρεια το νέο καθεστώς που θα μπουν όλες οι χώρες – μέλη του ΝΑΤΟ, οι συντριπτικά περισσότερες εκ των οποίων είναι και χώρες – μέλη της ευρωζώνης και της ΕΕ (κάτι που θα επηρεάσει αποφασιστικά την δημοσιονομική πορεία τους τα επόμενα χρόνια):
1. Oρίζοντας το 2035 για το 5%, αλλά απολογισμός το 2029
Μπορεί ο χρονικός ορίζοντας για την επίτευξη του στόχου του 5% να είναι το 2035, αλλά έχει τεθεί ένα άλλο ορόσημο πολύ νωρίτερα και συγκεκριμένα, το 2029, δηλαδή μόλις σε 4 χρόνια από σήμερα.
Χαρακτηριστικά, ο Ρούτε ανέφερε πως «το 2029 θα κάνουμε απολογισμό, συμπεριλαμβανομένης της διεθνούς κατάστασης ασφαλείας, για παράδειγμα, εάν χρειάζεται να αυξήσουμε το ποσό των δαπανών που πρέπει να κάνουμε ως συλλογική Συμμαχία».
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Έτσι μπορεί ο Ρούτε να δέχτηκε να μπει ο ορίζοντας το 2035 και όχι το 2030, όπως ζητούσαν οι ανατολικο -ευρωπαϊκές χώρες ή το 2032 που είχε προτείνει ο ίδιος, αλλά πέρασε η άποψη περί «απολογισμού» το 2029 με σαφές παράθυρο για αύξηση του ποσού των δαπανών «συλλογικά».
2. Τεράστιες επιπλέον αμυντικές δαπάνες έως το 2028
Το μεγάλο βάρος της αύξησης των αμυντικών δαπανών θα πέσει έως το 2029.
Επ’ ακριβώς ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ, δήλωσε πως «θα υπάρξουν τεράστιες επιπλέον αμυντικές δαπάνες τα επόμενα τρία έως πέντε χρόνια».
3. Ετήσια check up για την τήρηση του στόχου
Η πορεία μέχρι το 2029 αλλά και μέχρι το 2035 θα είναι «στραμμένη» με ετήσιες αξιολογήσεις.
Ο Ρούτε ανέφερε πως «η μεγάλη διαφορά από τη δέσμευση της Ουαλίας το 2014 είναι ότι θα υπάρχουν ετήσιες εκθέσεις για το τι ξοδεύουν τα έθνη, θα υπάρχουν τακτικές αξιολογήσεις για το τι συμβαίνει».
Μ΄άλλα λόγια, κάθε χρόνο, κάθε χώρα – μέλος του ΝΑΤΟ θα «αξιολογείται» από τη διοίκηση της συμμαχίας για το αν και κατά πόσο βρίσκεται on track σε σχέση με την επίτευξη του στόχου του 5%.
4. Παράθυρο για επιπλέον εξαιρέσεις τύπου Ισπανίας με όχημα το «συλλογικό» 5%
Ενδεχομένως η Ισπανία δεν θα είναι μόνη χώρα – μέλος του ΝΑΤΟ για την οποία θα υπάρξει εξαίρεση από το στόχο του 5%.
Ο Ρούτε ρωτήθηκε το εξής: «Μπορείτε να επιβεβαιώσετε ότι όλοι οι Σύμμαχοι, όχι μόνο η Ισπανία, είναι ελεύθεροι να ξοδεύουν όσα χρήματα θέλουν, αρκεί να εγγυηθούν ότι θα εκπληρώσουν τους στόχους δυνατοτήτων. Και αν ναι, τι αξίζει τελικά αυτό το 5%;».
Και ο γενικός γραμματέας απάντησε χαρακτηριστικά: «Λοιπόν, δεν θα αγόραζα (σ.σ. αποδεχόμουνα) την υπόθεση της ερώτησής σας. Έτσι, αυτό που θα συμφωνήσουμε, ως Συμμαχία, είναι ένας στόχος 5% για τις δαπάνες επί του ΑΕΠ όταν πρόκειται για τη συλλογική μας άμυνα».
Αναλυτές ερμηνεύουν τη φράση αυτή ως ενδεχόμενη αποδοχή και άλλων εξαιρέσεων τύπου Ισπανίας υπό τον όρο της «συλλογικής» επίτευξης του στόχου του 5% επί του ΑΕΠ του των χωρών – μελών του ΝΑΤΟ ως συνόλου και [όχι] από την άποψη του ΑΕΠ κάθε χώρα[ς] – μέλος χωριστά.
