Διπλά χαμένη είναι η ευρωπαϊκή οικονομία, τόσο από τον πόλεμο στην Ουκρανία όσο και από την «ειρήνη» αν αυτή επέλθει όπως προβλέπει το σχέδιο το οποίο συζητάνε οι ΗΠΑ, ΕΕ και Ζελένσκι.
Αν και η οικονομία της ΕΕ πλήρωσε όσο καμία άλλη το κόστος της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία από το Φεβρουάριο του 2022 και έπειτα, θα πληρώσει – επίσης όσο καμία άλλη – το κόστος της «ειρήνης» και μάλιστα χωρίς κανένα διακριτό όφελος (πέραν της εντελώς αμφιλεγόμενης «ασφάλειας» της…), αν εφαρμοστεί το σχέδιο στο οποίο τείνουν να καταλήξουν τα εμπλεκόμενα μέρη.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Μάλιστα, πρέπει να επισημανθεί πως λέγοντας κανείς «ειρήνη», δεν μιλά μόνο για το κόστος της ανοικοδόμησης της Ουκρανίας ή ακόμα και της ένταξης της στην ΕΕ (η οποία δεν μπορεί να γίνει χωρίς την αναδόμηση της οικονομίας της!), αλλά και της στρατιωτικής αυτο – άμυνας της την οποία πρέπει να πληρώσει η ΕΕ, ειδικά καθώς οι ΗΠΑ δείχνουν να ενδιαφέρονται προπαντός για τις ενεργειακές πηγές της Ουκρανίας.
Η ενεργειακή κρίση γονάτισε την ευρωπαϊκή – αλλά όχι την αμερικανική – οικονομία
Το πόσο βαρύ κόστος πλήρωσε η ευρωπαϊκή οικονομία φαίνεται από δύο μεγέθη, το ΑΕΠ και τον πληθωρισμό:
- Πρώτα – πρώτα στους ρυθμούς ανάπτυξης της σε σχέση με εκείνους της αμερικανικής οικονομίας: Το 2023 η οικονομία της ΕΕ αναπτύχθηκε μόλις κατά… 0,5% έναντι 3,5% το 2022, σύμφωνα με τη Eurostat. Αντίθετα, η αμερικανική οικονομία το 2023 αναπτύχθηκε κατά 2,9% έναντι 2,5% το 2022. Αν και η αμερικανική, μετά το 2023, συνέχισε να αυξάνεται σε ρυθμούς 2% -3% , η ευρωπαϊκή δεν ξέφυγε από το 0,5% – 1% μέχρι και σήμερα. Tι σημαίνει αυτό σε νούμερα; Ωστόσο, στις φθινοπωρινές προβλέψεις του 2021, δηλαδή λίγους μήνες πριν ξεσπάσει ο πόλεμος στην Ουκρανία, η Κομισιόν προέβλεπε ανάπτυξη …4,3% το 2022 και 2,5% το 2023. Σωρευτικά, δηλαδή προέβλεπε ανάπτυξη +6,8% το 2022 – 2023. Αντ’ αυτού το ΑΕΠ έτρεξε με ρυθμό 4%. Η απόκλιση 2,8% μεταξύ πρόβλεψης και πραγματοποίησης σημαίνει δυνητική απώλεια …400 δισ. ευρώ.
- Πηγή του χάσματος μεταξύ του μηδαμινού ρυθμού ανάπτυξης της ευρωπαϊκής οικονομίας και του σχετικά υψηλότερου (σε σχέση με την ΕΕ) ρυθμού ανάπτυξης στις ΗΠΑ ήταν προπαντός οι τιμές της ενέργειας. Μετά την έκρηξη του πολέμου στην Ουκρανία, εκτινάχτηκαν, τόσο στις ΗΠΑ, όσο και στην ΕΕ οι τιμές ενέργειας. Ωστόσο, μετά το πρώτο «μπαμ» έπεσαν αποφασιστικά στις ΗΠΑ, ενώ στην ΕΕ παρέμειναν σε υψηλότερο επίπεδο σε σχέση με πριν το Φεβρουάριο του 2022… Μεταξύ του Ιανουαρίου του 2022 (δηλαδή ένα μήνα πριν ξεσπάσει ο πόλεμος στην Ουκρανία) και Οκτωβρίου του 2023 – όποτε σημειώθηκε το αποκορύφωμα του ράλι των ενεργειακών τιμών στην Ευρώπη (με δραματικές επιπτώσεις στις τσέπες των Ευρωπαίων λόγω του κύματος ακρίβειας) – οι εν λόγω τιμές αυξήθηκαν κατά 28%, ενώ στις μέρες μας εξακολουθούν να είναι 8% υψηλότερες σε σχέση με πριν από τον πόλεμο.. Αντίθετα, στις ΗΠΑ, ο ενεργειακός πληθωρισμός εκτινάχθηκε μόνο την περίοδο Φεβρουαρίου – Οκτωβρίου 2022 και έκτοτε όχι μόνο έπεσε, αλλά άγγιξε ακόμα και αρνητικές τιμές!
Η ΕΕ κατέβαλε 28% περισσότερα κονδύλια στην Ουκρανία σε σχέση με τις ΗΠΑ
Παρά το γεγονός ότι η ευρωπαϊκή οικονομία πλήρωσε ακριβά τον πόλεμο στην Ουκρανία (ενώ οι ΗΠΑ καθόλου!), η ΕΕ κατέβαλλε στην Ουκρανία περισσότερα χρήματα ως οικονομική ενίσχυση (είτε για στρατιωτικούς, είτε για μη στρατιωτικούς λόγους).
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Σύμφωνα με το γερμανικό Ινστιτούτο για την Παγκόσμια Οικονομία (IFW), την περίοδο 2022 – 2025, οι χώρες – μέλη της ΕΕ (αλλά και η ΕΕ ως θεσμός) έχουν καταβάλλει 177 δισ. ευρώ (την ίδια ώρα που έχασε 400 δισ. ευρώ από τη χαμηλότερη από την αναμενόμενο ανάπτυξη) στην Ουκρανία, έναντι 114 δισ. ευρώ τα οποία κατέβαλλαν οι ΗΠΑ! Συνεπώς η ΕΕ κατέβαλλε 28% περισσότερα σε σχέση με την ΗΠΑ.
Αξίζει να σημειωθεί πως, εν μέσω του πολέμου και συγκεκριμένα από τον Απρίλιο του 2025, οι ΗΠΑ επέβαλαν άγριους δασμούς στην ΕΕ (αρχικά 20% και έπειτα 15%) αν και κατά άλλα υποστήριξαν από το 2022 από κοινού την Ουκρανία ενάντια στη Ρωσία.
Έτσι προπαντός, λαμβάνοντας υπόψιν τις άμεσες και έμμεσες επιπτώσεις των δασμών των συμμάχων τους στο ΝΑΤΟ (και στον πόλεμο στην Ουκρανία κατά της Ρωσίας), δηλαδή των ΗΠΑ υπό τον Τραμπ, η Κομισιόν αναθεώρησε -προς τα κάτω- τις προβλέψεις της για την ανάπτυξη, τόσο για το 2025 όσο και για το 2026. Αντί για ανάπτυξη σωρευτικά 3,3% (προβλέψεις φθινοπώρου 2024), η Κομισιόν προβλέπει στην ΕΕ ανάπτυξη 2,8%. Συνεπώς δυνητικά, η ΕΕ θα χάσει ανάπτυξη 0,5% κάτι που αντιστοιχεί σε 90 δισ. ευρώ.
Στις προβλέψεις αυτές, δεν έχουν ληφθεί υπόψιν, όμως, τρεις ακόμα ρήτρες της εμπορικής συμφωνίας ΗΠΑ – ΕΕ τον Ιούλιο του 2025 καθώς αυτές δεν μπορούν εύκολα να «τιμολογηθούν». Ωστόσο, προφανώς θα έχουν αρνητικές επιδράσεις στο ευρωπαϊκό ΑΕΠ την επόμενη τριετία. Αυτές είναι η έξτρα αγορά αμερικανικής ενέργειας 700 δισ. ευρώ από τους Ευρωπαίους (κάτι που ήδη έχει δρομολογηθεί με την πλήρη απεξάρτηση τους από ρωσική ενέργεια έως το 2027), επιπλέον ευρωπαϊκές επενδύσεις στις ΗΠΑ ύψους 600 δισ. ευρώ, ενώ πληροφορίες κάνουν λόγο και για αγορά επιπλέον αμερικανικών εξοπλισμών ύψους 500 δισ. ευρώ! Μ’ άλλα λόγια, η ΕΕ (οι επιχειρήσεις, τα κράτη και νοικοκυριά της) θα πρέπει την επόμενη τριετία να μεταφέρει (είτε ως επενδυτής, είτε ως καταναλωτής) 1,8 τρισ. ευρώ στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού με τα 2/3 εξ αυτών να αφορούν την ενέργεια και τις επενδύσεις, δηλαδή τα δυο βασικά ελλείμματα της ΕΕ!
Η ΕΕ δέχτηκε τον υπερδιπλασιασμό των αμυντικών δαπανών κατά απαίτηση των ΗΠΑ
Eνώ η ΕΕ μέτραγε επιπλέον απώλειες στο ΑΕΠ της (δηλαδή εκείνες από τους δασμούς των ΗΠΑ, μετά την εκτίναξη των ενεργειακών τιμών που συνόδευσε την έκρηξη του πολέμου στην Ουκρανία ο οποίος -από πλευράς ΗΠΑ- είχε ως κύρια οικονομική αφετηρία την αντίθεση στο ρωσο -γερμανικό αγωγό φυσικού αερίου Nord Stream 2), δέχτηκε υπό την πίεση των ΗΠΑ υπό τον Τραμπ να υπερδιπλασιάσει τις αμυντικές δαπάνες της ως ποσοστό του ΑΕΠ από το 2% στο 5% έως το 2035.
Το κόστος αυτής της αύξησης, έχει υπολογιστεί από την Κομισιόν, στο αστρονομικό ποσό των 6,8 τρισ. ευρώ ή 680 δισ. ευρώ ετησίως την επόμενη δεκαετία!
Μάλιστα, η Κομισιόν πιέζει να φτάσουν οι αμυντικές δαπάνες των χωρών – μελών της ΕΕ,στο σκέλος των εξοπλισμών στο 3,5% του ΑΕΠ τους πριν το 2030.
Η ολοένα και περισσότερο αυξημένη πίεση για εκτίναξη των αμυντικών δαπανών της ΕΕ, από την εκλογή κιόλας του Τραμπ το Νοέμβριο του 2024 μέχρι πρότινος, βασίστηκε από τη μια μεριά στην προαναγγελθείσα (από τον Τραμπ) σταδιακή απόσυρση της στρατιωτικής παρουσίας των ΗΠΑ από την Ευρώπη και από την άλλη στην διαρκώς επιδεινούμενη κατάσταση της άμυνας και της οικονομίας της Ουκρανίας, με την απειλή της δημοσιονομικής – στρατιωτικής κατάρρευσης να είναι ορατή στις αρχές του 2026.
Είναι υπό αυτή τη διπλή πίεση που ξεπήδησε το «ειρηνευτικό» σχέδιο του Τραμπ για την Ουκρανία την περασμένη Πέμπτη 20 Νοεμβρίου 2025.
Η ΕΕ θα πληρώσει για τις αναδόμηση της Ουκρανίας, αλλά είναι εκτός εκμετάλλευσης των ενεργειακών πηγών
Ωστόσο, το «ειρηνευτικό» σχέδιο των ΗΠΑ (μαζί και οι ευρωπαϊκές τροποποιήσεις του) μοιάζουν να …αγνοούν την Ευρωπαϊκή Ένωση, αν και αυτή όχι μόνο πλήρωσε ασύγκριτα μεγαλύτερο λογαριασμό (πολεμικό και εμπορικό!), άμεσα και έμμεσα, σε σχέση με τους Αμερικάνους, αλλά και έχει δεσμευθεί να πληρώσει ακόμα μεγαλύτερο.
Και αυτό γιατί ο Τραμπ ζητά από τους Ευρωπαίους, όχι μόνο να δώσουν επιπλέον κεφάλαια στην Ουκρανία για επενδύσεις αυτή τη φορά (100 δισ. ευρώ πέραν των 177 δισ. ευρώ που έχουν ήδη δώσει ως στήριξη στην Ουκρανία από την αρχή του πολέμου), αλλά δεν προβλέπεται κάποιο συγκεκριμένο όφελος για τους ίδιους, πέραν των αποδόσεων που μπορεί δυνητικά να έχουν αυτές οι επενδύσεις.
Πάντως στο επενδυτικό ταμείο που προτείνουν οι Αμερικάνοι να συγκροτηθεί για την «αξιοποίηση» του βασικού πλούτου της χώρας, δηλαδή των ενεργειακών πηγών της, οι Ευρωπαίοι είναι … εκτός.
Την ίδια ώρα που οι Ευρωπαίοι πετιούνται εκτός εκμετάλλευσης των ενεργειακών πόρων της Ουκρανίας, καλούνται από τις ΗΠΑ να την εντάξουν στην ΕΕ, κάτι που ούτως ή άλλως έχουν δρομολογήσει οι Βρυξέλλες και μάλιστα με ταχύτερους, από τους προβλεπόμενους ρυθμούς με ορίζοντα το 2027.
Και αυτό όχι γιατί η ουκρανική οικονομία προφανώς μπορεί τα επόμενα δύο χρόνια να ξεπεράσει την καταστροφή την οποία έχει υποστεί εδώ και σχεδόν 4 χρόνια, αλλά – όπως ομολογεί η Κομισιόν – για λόγους «ασφαλείας» της ίδιας της ΕΕ έναντι της ρωσικής απειλής.
Σωρευτικά, η Ουκρανία έχει χάσει το 18,8% του ΑΕΠ μετά το 2022. Αυτό σημαίνει πως 36 δισ. ευρώ (από τα 200 δισ. ευρώ που ήταν το ΑΕΠ πριν το πόλεμο) έχουν γίνει «καπνός». Την ίδια ώρα η Ουκρανία έχει ανεργία 13,3% (χωρίς φυσικά στους ανέργους να συμπεριλαμβάνονται οι 800.000 στρατιώτες της χώρας, αλλά και τα 6 εκατομμύρια προσφύγων!), έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών 18,9% του ΑΕΠ, έλλειμμα γενικής κυβέρνησης 23,8% και δημόσιο χρέος 85% του ΑΕΠ με τις προβλέψεις να δείχνουν το 93,7% έως το 2027. Μ΄άλλα λόγια, η Ουκρανία είναι σήμερα κάτι παραπάνω από …χρεοκοπημένη!
Για το πώς και πότε ακριβώς θα πληρωθούν αυτά τα ελλείμματα και τα χρέη της (χρεοκοπημένης και κατεστραμμένης από άποψη οικονομίας και εργατικού δυναμικού) Ουκρανίας, κανείς ακόμα από τους διαπραγματευτές της «ειρήνης» δεν έχει…μιλήσει.
Το 2023, δηλαδή πριν μεσολαβήσουν επιπλέον δύο χρόνια πολέμου, το Ιντσιτούτο της Γερμανικής Οικονομίας (IW) υπολόγιζε το κόστος της ευρωπαϊκής ένταξης της Ουκρανίας στα 130 με 190 δισ. ευρώ, ενώ το σχέδιο του κοινοτικού προϋπολογισμού (Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο) του 2028 – 2032 έχει «εγγράψει» μόλις 100 δισ. ευρώ για την οικονομική στήριξη της Ουκρανίας…
Ωστόσο, το κόστος της συνολικής ανοικοδόμησης της Ουκρανίας, σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα ξεπερνά τα 550 δισ. ευρώ την επόμενη δεκαετία, καθώς θα πρέπει να στηθούν ξανά όρθιες όχι απλά οι παλιές υποδομές, αλλά εντελώς νέες και σύγχρονες σε όλα τα επίπεδα.
