Μετά τους αμερικανικούς βομβαρδισμού στο Ιράν, η αγορά πετρελαίου προβλέπει μια σαφή, αλλά πιθανώς προσωρινή άνοδο στις τιμές το πρωί της Δευτέρας (23.06.2025).
Συγκρατημένη εμφανίζεται η Kpler, που εκτιμά ότι η άνοδος θα είναι έως 8-10 δολάρια ανά βαρέλι, με αποτέλεσμα το πετρελαίου Brent να βρεθεί στο εύρος των 85-87 δολαρίων από 77 την Παρασκευή. Όπως σημείωσε σχετικά η εταιρεία, η αύξηση δεν πρόκειται να έχει διάρκεια, εφόσον τα πράγματα μείνουν εδώ που βρίσκονται, δίχως περαιτέρω κλιμάκωση. Πάντως, τα μάτια όλων είναι στραμμένα στο Ιράν και τις αποφάσεις που θα λάβει από εδώ και πέρα.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Θα πρέπει να τονίσουμε ότι η διαδικασία λήψης αποφάσεων στο Ιράν περνάει πλέον μέσα και από το ιδεολογικό φίλτρο, καθώς η αμερικανική συμμετοχή αλλάζει ουσιωδώς τη φύση της σύγκρουσης.
Άλλωστε, ο αντιαμερικανισμός δεν είναι απλά ένα πολιτικό σλόγκαν στο Ιράν, αλλά συνιστά raison d’être για το καθεστώς από την επανάσταση του 1979 μέχρι σήμερα. Έτσι, η κυβέρνηση δεν μπορεί εύκολα να αγνοήσει τις αμερικανικές επιθέσεις, δίχως να υποστεί πλήγμα στη νομιμοποίησή της.
Με βάση τα παραπάνω, η προσοχή όλων στρέφεται τόσο στη βραχυπρόθεσμη, όσο και στη μακροπρόθεσμη αντίδραση της Τεχεράνης και τις επιδράσεις της στις ενεργειακές αγορές, ιδίως του πετρελαίου.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Όπως είναι φυσικό, αν οι Ιρανοί χτυπήσουν αμερικανικούς στόχους, τότε η σύγκρουση γενικεύεται και είναι πιθανό να απειληθεί η ναυσιπλοΐα στα Στενά του Ορμούζ. Το ίδιο ισχύει ακόμα περισσότερο αν οι Αμερικανοί και οι Ισραηλινοί επιλέξουν να πλήξουν εγκαταστάσεις παραγωγής και εξαγωγής πετρελαίου στο Ιράν. Προς το παρόν οι πράξεις της κάθε πλευράς δείχνουν ότι θέλουν να αποφύγουν ένα τέτοιο ενδεχόμενο.
Πάντως, ήδη ορισμένα δεξαμενόπλοια τρίτων κρατών που έπλεαν προς τα Στενά αποφάσισαν να κάνουν στροφή 180 μοιρών και να στραφούν προς άλλες κατευθύνσεις. Στην Ελλάδα, η διοίκηση της HELLENiQ Energy (πρώην ΕΛΠΕ) έκανε γνωστό ότι δεν θα αποσταλούν πλοία για παραλαβή ποσοτήτων πετρελαίου από το Ιράκ.
Σε μια πρώτη τοποθέτηση, ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Σταύρος Παπασταύρου, ανέφερε τα εξής: «Έχουμε παραδοσιακά αληθινές, ειλικρινείς σχέσεις με τον αραβικό κόσμο και με το Ισραήλ. Εμείς είμαστε θωρακισμένοι ενεργειακά, έχουμε ένα διαφοροποιημένο ενεργειακό μείγμα και μπορούμε να ανταποκριθούμε. Βέβαια, είμαστε μέρος ενός παγκόσμιου οικονομικού και ενεργειακού συστήματος και προφανώς οποιαδήποτε μεγάλη παγκόσμια αστάθεια μας επηρεάζει».
Η αντίδραση του ΟΠΕΚ
Οι περισσότεροι ειδικοί εκτιμούν ότι μια κρίση στα Στενά θα οδηγούσε σε έκρηξη τις τιμές του πετρελαίου, αλλά μάλλον με σύντομη διάρκεια. Αυτό είναι λογικό, καθώς πρωταρχικό μέλημα όχι μόνο για τις ΗΠΑ, αλλά για τις χώρες του Κόλπου και την Ευρώπη, θα ήταν η επαναφορά των προμηθειών το συντομότερο δυνατόν με κάθε μέσο.
Οι αναλυτές θεωρούν ότι σε ένα τέτοιο σενάριο θα βλέπαμε αρχικά τιμές άνω των 100 δολαρίων και στη συνέχεια παγίωσή τους πιο χαμηλά, αλλά σαφώς υψηλότερα από ό,τι είχαμε συνηθίσει τους τελευταίους μήνες.
Προς το παρόν, η Σαουδική Αραβία και τα ΗΑΕ προχώρησαν σε αύξηση των εξαγωγών τους κατά τις 20 πρώτες ημέρες του Ιουνίου κατά 870.000 εκατ. βαρέλια/ημέρα. Παράλληλα, έχουν ανέβει σημαντικά οι τιμές του συγκεκριμένου πετρελαίου μαζί με τα ασφάλιστρα των πλοίων και τους ναύλους.
Συνολικά ο ΟΠΕΚ διαθέτει ένα “μαξιλαράκι” παραγωγής της τάξης των 6 εκατ. βαρελιών/ημέρα που μπορεί να αξιοποιήσει για να καλύψει τυχόν απώλεια των ιρανικών εξαγωγών, οι οποίες ανέρχονται κοντά στα 2,2 εκατ. βαρέλια.
Μακροπρόθεσμες συνέπειες
Σε περίπτωση που πληγούν τα πετρέλαια του Ιράν, μεγάλος χαμένος θα ήταν η Κίνα, η οποία εφοδιάζεται σημαντικές ποσότητες έναντι χαμηλής τιμής. Η κινεζική οικονομία θα έχανε αυτό το συγκριτικό πλεονέκτημα και υπάρχουν ορισμένοι που πιστεύουν ότι κάτι τέτοιο ενδεχομένως να αποτελεί επιδίωξη του Ντόναλντ Τραμπ.
Περνώντας στο πιο μακροπρόθεσμο ορίζοντα, μια διαιώνιση της σύγκρουσης χωρίς αποφασιστικό αποτέλεσμα, θα παγιώσει το γεωπολιτικό premium στις πετρελαϊκές τιμές. Κάτι τέτοιο είναι προφανές, διότι θα υπάρχει συνεχώς μια Δαμόκλειος Σπάθη πάνω από τα Στενά του Ορμούζ και την ευρύτερη περιοχή.
Επίσης, δεν θα πρέπει να αγνοούμε και το ρόλο που παίζουν οι Χούθι της Υεμένης, ως το μοναδικό “πλοκάμι” του ιρανικού συμμαχικού δικτύου που εξακολουθεί να συνιστά απειλή.
Το 2019, εγκαταστάσεις της Saudi Aramco είχαν υποστεί σοβαρές ζημιές από επίθεση με drones, με αποτέλεσμα να διακοπεί προσωρινά η μισή της πετρελαϊκή παραγωγή. Πρόκειται για ένα πλήγμα που η Σαουδική Αραβία δεν έχει ξεχάσει και φανέρωσε το πόσο ευάλωτη είναι.
Οι μέχρι τώρα στρατιωτικές προσπάθειες της Δύσης απέτυχαν να περιορίσουν τους Χούθι και απομένει να φανεί αν η ενισχυμένη παρουσία αμερικανικών δυνάμεων πλέον στη Μέση Ανατολή, θα αξιοποιηθεί και προς αυτή την κατεύθυνση.
