Προειδοποιητική επιστολή έστειλαν μια σειρά ηγετών χωρών – μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) -μεταξύ των οποίων ο Μερτς, ο Μακρόν και η Μελόνι- στην πρόεδρο της Κομισιόν, Ούρσουλα Φον ντερ Λάιεν, σύμφωνα με αποκλειστικό χθεσινό (21.10.25) δημοσίευμα της Handelsblatt.
Ο Γερμανός Καγκελάριος, Φρίντριχ Μερτς, δεν αφήνει καμία αμφιβολία για τους στόχους της ευρωπαϊκής πολιτικής του: Εκτός από την ενίσχυση της αμυντικής ετοιμότητας, θεωρεί την αποκατάσταση της ανταγωνιστικότητας της ΕΕ ως μία από τις σημαντικότερες ανησυχίες του.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Ο Merz θέλει να επιβάλει μια πολιτισμική αλλαγή στις Βρυξέλλες και θα υπερασπιστεί σθεναρά αυτή τη θέση στη συνάντηση των Ευρωπαίων αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων την Πέμπτη. Απαιτείται μια νέα «νοοτροπία κανονιστικής αυτοσυγκράτησης», σύμφωνα με την Καγκελαρία.
Πολλά άλλα κράτη μέλη της ΕΕ υποστηρίζουν αυτό το σχέδιο. Σε επιστολή προς τους επικεφαλής των θεσμικών οργάνων της ΕΕ, την οποία περιήλθε στην Handelsblatt, 19 αρχηγοί κυβερνήσεων ζητούν την κατάργηση των «περιττών, υπερβολικών ή μη ισορροπημένων κανονισμών». Η Επιτροπή πρέπει να παρουσιάσει γρήγορα πρωτοβουλίες για την επιτάχυνση των διαδικασιών έγκρισης για νέα εργοστάσια, ενεργειακά δίκτυα και προϊόντα. Θα πρέπει επίσης να διευκολύνει τις επιδοτήσεις και τις συγχωνεύσεις εταιρειών. Οι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις θα πρέπει να εξαιρεθούν από τις απαιτήσεις υποβολής εκθέσεων και η ενιαία αγορά της ΕΕ θα πρέπει να εμβαθύνει.
Η μείωση της γραφειοκρατίας είναι ύψιστης σημασίας για το μέλλον της ΕΕ, αναφέρει η επιστολή, η οποία, εκτός από τον Merz, υπεγράφη από τον Γάλλο Πρόεδρο Emmanuel Macron και την Ιταλίδα Πρωθυπουργό Giorgia Meloni. «Τώρα απαιτούνται τρία βήματα: αναθεώρηση, μείωση, περιορισμός. Ζητούμε συστηματική αναθεώρηση όλων των κανονισμών της ΕΕ».
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Οι αρχηγοί κυβερνήσεων φοβούνται ότι η δραματική φύση της κατάστασης δεν έχει ακόμη γίνει αντιληπτή στις Βρυξέλλες. «Έχει περάσει ένας χρόνος από τότε που ο Μάριο Ντράγκι μας άνοιξε τα μάτια με αδίστακτη σαφήνεια: Αν δεν αλλάξουμε την πορεία μας, η Ευρώπη θα χάσει ανταγωνιστικότητα σε σύγκριση με άλλες οικονομικές περιοχές του κόσμου», προειδοποιούν.
Στην πραγματικότητα, η Επιτροπή σχεδιάζει μια ολόκληρη σειρά νέων νόμων, όπως αποκαλύφθηκε στο πρόγραμμα εργασίας της για το 2026 που παρουσιάστηκε την Τρίτη. Ο κατάλογος περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, νόμους για την κυκλική οικονομία και τις βραχυπρόθεσμες συμβάσεις μίσθωσης, καθώς και έναν «Νόμο για την Ποιοτική Απασχόληση», έναν «Νόμο για την Ψηφιακή Δικαιοσύνη» και ένα ευρωπαϊκό διαβατήριο κοινωνικής ασφάλισης.
Ταυτόχρονα, εγκαταλείπει επίσης 25 νομοθετικές προτάσεις που θεωρεί παρωχημένες λόγω έλλειψης υποστήριξης από τα κράτη μέλη. Αυτές περιλαμβάνουν τον φόρο χρηματοπιστωτικών συναλλαγών και διάφορες προτάσεις για ξεχωριστούς φόρους της ΕΕ.
Τουλάχιστον, χθες (21.10.25), η Επιτροπή ανακοίνωσε απλοποίηση του κανονισμού για την αποψίλωση των δασών, τον οποίο έχουν επικρίνει πολλές εταιρείες της ΕΕ.
Περισσότερο από το 95% των πληγέντων πρωτογενών παραγωγών πρόκειται να εξαιρεθούν, δήλωσε αξιωματούχος της ΕΕ. Σε αυτές περιλαμβάνονται οι δασικές εταιρείες, αλλά και οι καλλιεργητές κακάο, οι φυτείες φοινικέλαιου και οι κτηνοτροφικές μονάδες βοοειδών.
Ο ευρωβουλευτής του CSU, Μάρκους Φέρμπερ, επέκρινε, ωστόσο, το πρόγραμμα εργασίας της Επιτροπής ως ένα «ποτ πουρί μεμονωμένων προτάσεων». Υποστήριξε ότι η αρχή είχε σε μεγάλο βαθμό χάσει την εστίασή της στη μείωση της γραφειοκρατίας.
Αντίσταση στην Ένωση Κεφαλαιαγορών
Υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι της Επιτροπής αντιτείνουν ότι τα κράτη μέλη κάνουν πολύ εύκολη την κατάσταση επικρίνοντας τις Βρυξέλλες. Μέχρι στιγμής, έχουν επιβραδύνει όσον αφορά την εξάλειψη των εμπορικών φραγμών στην εσωτερική αγορά της ΕΕ.
Για παράδειγμα, η γερμανική κυβέρνηση δεν εκμεταλλεύεται την ευελιξία που δημιουργεί η ΕΕ για την αποσύνδεση των τιμών ηλεκτρικής ενέργειας από τις υψηλές τιμές φυσικού αερίου. Ο κορυφαίος οικονομολόγος και πρώην πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, Μάριο Ντράγκι, προειδοποίησε μόλις τον Σεπτέμβριο ότι, κατά μέσο όρο, η ηλεκτρική ενέργεια εξακολουθεί να κοστίζει διπλάσια από ό,τι στις ΗΠΑ. Αυτό όχι μόνο βλάπτει τις παραδοσιακά ενεργοβόρες βιομηχανίες, αλλά και την ανάπτυξη νέων τεχνολογιών. Ο Ντράγκι υπολόγισε ότι η ηλεκτρική ενέργεια αντιπροσωπεύει το 40% του λειτουργικού κόστους των κέντρων δεδομένων τεχνητής νοημοσύνης. «Εάν το χάσμα τιμών με τις ΗΠΑ επιμείνει, η μετάβαση σε μια οικονομία υψηλής τεχνολογίας θα σταματήσει».
Ο Ντράγκι ζήτησε όχι μόνο μείωση της γραφειοκρατίας, αλλά και εκτεταμένες μεταρρυθμίσεις στην αγορά ενέργειας. Ο τρέχων μηχανισμός τιμολόγησης παρέχει σε «πολλούς καθιερωμένους παίκτες αδικαιολόγητα πρόσθετα κέρδη». Οι επιδοτήσεις από μόνες τους δεν επαρκούν για να καταστήσουν τις ευρωπαϊκές εταιρείες ξανά ανταγωνιστικές, είπε. Ωστόσο, η γερμανική κυβέρνηση έχει μέχρι στιγμής αποφύγει μια θεμελιώδη μεταρρύθμιση.
Η Ένωση Κεφαλαιαγορών, την οποία ζητούν ο Ντράγκι και άλλοι κορυφαίοι οικονομολόγοι, έχει επίσης αποτύχει μέχρι στιγμής λόγω της αντίστασης των κρατών μελών. Όχι μόνο το Λουξεμβούργο και η Μάλτα αντιστέκονται στη μεγαλύτερη ολοκλήρωση των 27 εθνικών κεφαλαιαγορών, αλλά και οι αρχές στη Γερμανία, οι οποίες δεν θέλουν να παραιτηθούν από την κανονιστική τους εξουσία.
Για παράδειγμα, η αρχή χρηματοπιστωτικής εποπτείας BaFin στη Φρανκφούρτη αντιστέκεται σε μια ενιαία αρχή εποπτείας χρηματιστηρίου που θα επέτρεπε ένα κοινό «ευρωπαϊκό χρηματιστήριο», όπως ζήτησε πρόσφατα ο Merz.
Η μείωση της γραφειοκρατίας είναι μόνο ένας παράγοντας όσον αφορά την ανταγωνιστικότητα της Ευρώπης, δήλωσε στην Handelsblatt η οικονομολόγος Μαρία Δεμερτζή από το φιλικό προς τους εργοδότες think tank Conference Board. Η Ένωση Κεφαλαιαγορών είναι τουλάχιστον εξίσου σημαντική. «Χρειαζόμαστε επιχειρηματικά κεφάλαια για να αναπτυχθούμε και να δημιουργήσουμε καινοτομία». Αυτό απαιτεί, πάνω απ’ όλα, μεταρρυθμίσεις του συνταξιοδοτικού συστήματος σε εθνικό επίπεδο για τη μετατροπή των αποταμιευτών σε επενδυτές και τη δημιουργία μεγάλων συνταξιοδοτικών ταμείων. Είναι εύκολο να κατηγορήσει κανείς την Επιτροπή στις Βρυξέλλες, αλλά σε πολλά ζητήματα, οι εθνικές κυβερνήσεις επιβραδύνουν τις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις.
Στρεβλωμένες Συνθήκες στον Διεθνή Ανταγωνισμό
Σύμφωνα με εκτιμήσεις του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, τα εθνικά εμπόδια στην ενιαία αγορά της ΕΕ αντιστοιχούν σε δασμό 44% στα αγαθά και 110% στις υπηρεσίες. Αυτά περιλαμβάνουν, για παράδειγμα, ξεχωριστές απαιτήσεις υποβολής εκθέσεων σε κάθε κράτος μέλος της ΕΕ, νομικά εμπόδια κατά την απόσπαση εργαζομένων στο εξωτερικό και πολύπλοκες διαδικασίες έγκρισης για διασυνοριακές υπηρεσίες.
Το Επιστημονικό Συμβουλευτικό Συμβούλιο του Ιδρύματος Οικογενειακών Επιχειρήσεων, το οποίο περιλαμβάνει διάσημους οικονομολόγους όπως ο Gabriel Felbermayr και ο Clemens Fuest, γράφει στην τελευταία ετήσια έκθεσή του: «Από το 2008, δεν έχει υπάρξει ορατή εμβάθυνση της εσωτερικής αγοράς. Αντίθετα, έχουν τεθεί νέα εμπόδια στον δρόμο των διασυνοριακών επιχειρήσεων στην ΕΕ, για παράδειγμα μέσω της Οδηγίας για την Απόσπαση Εργαζομένων, μέσω μερικής αποσύνδεσης των κεφαλαιαγορών ως αποτέλεσμα της αυξημένης εποπτείας των τραπεζών ή μέσω της αύξησης της γραφειοκρατικής ρύθμισης σε πολλούς τομείς». Η εφαρμογή της πολιτικής για το κλίμα έχει επίσης οδηγήσει στην έξοδο εταιρειών και επενδύσεων.
Σε συνέντευξή τους στην Handelsblatt, οι επίτροποι της ΕΕ τόνισαν ότι η αρχή σχεδιάζει ήδη σημαντική ανακούφιση και επικεντρώνεται επίσης ολοένα και περισσότερο στην ανταγωνιστικότητα της κλιματικής πολιτικής. Οι Βρυξέλλες θέλουν να διασφαλίσουν ότι οι ευρωπαϊκές εταιρείες θα επωφεληθούν από τις δαπάνες της ΕΕ για την προστασία του κλίματος, δήλωσε ο Επίτροπος της ΕΕ για το Κλίμα, Βόπκε Χέκστρα. Στο παρελθόν, μιλούσαν μόνο για στόχους εκπομπών και αναπτυξιακή βοήθεια. Σήμερα, πρόκειται για το πώς να προωθηθεί η επανάσταση των καθαρών τεχνολογιών με τις χώρες εταίρους – και έτσι να δημιουργηθούν παραγγελίες για τις ευρωπαϊκές εταιρείες.
Η Επιτροπή επανεξετάζει επίσης επί του παρόντος την προγραμματισμένη σταδιακή κατάργηση των κινητήρων καύσης για το 2035. Δύο σημεία πρέπει να ληφθούν υπόψη, δήλωσε ο Χέκστρα. Η αυτοκινητοβιομηχανία είναι μια «φανταστική βιομηχανία» που χρειάζεται περισσότερη υποστήριξη υποδομών. Δεύτερον, ο διεθνής ανταγωνισμός συχνά λαμβάνει χώρα υπό στρεβλωμένες συνθήκες. Επομένως, είναι θεμιτό να βοηθηθούν οι Ευρωπαίοι κατασκευαστές αυτοκινήτων. Η Επιτροπή σχεδιάζει να παρουσιάσει την πρότασή της για χαλάρωση της απαγόρευσης των κινητήρων καύσης τον Δεκέμβριο.
Διαμαρτυρίες κατά της αναστολής του νόμου για την τεχνητή νοημοσύνη
Οι επιχειρήσεις πιστεύουν ότι οι μεταρρυθμίσεις έρχονται πολύ αργά. «Η ανακοίνωση της Von der Leyen για την κατάργηση του 25% των απαιτήσεων υποβολής εκθέσεων χρονολογείται από το 2023. Τίποτα δεν έχει καταργηθεί από τότε», δήλωσε ο Moritz Hundhausen του Ιδρύματος Οικογενειακών Επιχειρήσεων. Οι λεγόμενοι νόμοι omnibus για την απλοποίηση των υφιστάμενων κανονισμών έχουν ανακοινωθεί, αλλά δεν έχουν ακόμη εφαρμοστεί. Το μεγαλύτερο εμπόδιο είναι το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, όπου η μείωση της γραφειοκρατίας «εκφράζεται συναισθηματικά».
Ο εκπρόσωπος των επιχειρήσεων ανέφερε ως παραδείγματα την Οδηγία για την Εφοδιαστική Αλυσίδα, τον Κανονισμό για την Αποψίλωση των Δασών και την υποβολή εκθέσεων βιωσιμότητας. «Εάν αυτοί οι τρεις νόμοι συνδυαστούν σε έναν νόμο, θα αποτελέσει μεγάλο πλεονέκτημα από επιχειρηματικής άποψης», είπε. Αντίθετα, κάθε νόμος απλώς θα αποδυναμωθεί. «Αυτό δεν θα προσφέρει τεράστια ανακούφιση».
Στη Γερμανία, ο συντηρητικός-κόκκινος συνασπισμός έχει θέσει ως στόχο τη σημαντική μείωση της γραφειοκρατίας. Για τον σκοπό αυτό, οι ευρωπαϊκοί ψηφιακοί νόμοι πρόκειται επίσης να απλοποιηθούν. Ο Ομοσπονδιακός Υπουργός Ψηφιακής Πολιτικής Κάρστεν Βίλντμπεργκερ (CDU) ταξίδεψε στις Βρυξέλλες την περασμένη εβδομάδα για συνομιλίες σχετικά με αυτό.
«Οι εγχώριες εταιρείες μας δεν πρέπει να παρεμποδίζονται περαιτέρω από ολοένα και πιο λεπτομερείς απαιτήσεις σχετικά με τους κανονισμούς για την Τεχνητή Νοημοσύνη, τη νομοθεσία περί δεδομένων και την προστασία των δεδομένων», είπε. Η γερμανική κυβέρνηση θα ήθελε να αναβάλει την εθνική εφαρμογή των ευρωπαϊκών κανονισμών για την Τεχνητή Νοημοσύνη και ασκεί πιέσεις για αυτό στις Βρυξέλλες, όπως έμαθε η Handelsblatt από κύκλους συνασπισμού και κυβέρνησης. Ωστόσο, υπάρχει διαμαρτυρία από την αντιπολίτευση στη Γερμανία κατά της αναβολής του νόμου για την Τεχνητή Νοημοσύνη.
Σε μια πρόταση που αποκτήθηκε αποκλειστικά από την Handelsblatt, η κοινοβουλευτική ομάδα του Πράσινου Κόμματος στην Ομοσπονδιακή Βουλή ζητά την έναρξη της εφαρμογής του νόμου για την Τεχνητή Νοημοσύνη φέτος. «Η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να γίνει ένα πραγματικό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα για τη Γερμανία ως τόπος για επιχειρήσεις και έρευνα», δήλωσε η ψηφιακός πολιτικός Rebecca Lenhard (Πράσινοι) στην Handelsblatt. Η γερμανική κυβέρνηση πρέπει επομένως επιτέλους να δράσει και να εφαρμόσει τον ευρωπαϊκό νόμο για την Τεχνητή Νοημοσύνη σε εθνικό επίπεδο.
