Παρατείνεται ως τα τέλη Δεκεμβρίου ο έλεγχος των εξαγωγών εμβολίων κατά του κορονοϊού που παράγονται στην ΕΕ. Η απόφαση αυτή ελήφθη, προκειμένου να εγγυηθούν τον εφοδιασμό των 27 χωρών μπροστά στις «αβεβαιότητες» που τροφοδοτούνται από την εμφάνιση μεταλλάξεων του νέου κορονοϊού, ανακοίνωσε την Πέμπτη (30.9.2021) η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Η Κομισιόν έθεσε σε εφαρμογή στα τέλη Ιανουαρίου μηχανισμό έγκρισης των εξαγωγών των εμβολίων κατά του κορονοϊού, για να ελέγχονται οι συναλλαγές με κράτη όπου η υγειονομική κατάσταση κρίνεται καλύτερη απ’ αυτήν στη Ευρώπη και να παρακολουθούνται ιδιαίτερα οι αποστολές της AstraZeneca, η οποία κατηγορείται πως δεν εκπλήρωσε συμβατικές υποχρεώσεις της ως προς τις παραδόσεις της στους 27 προς όφελος άλλων χωρών.
Αυτό δεν εμπόδισε την ΕΕ να εξαγάγει σχεδόν 740 εκατ. δόσεις εμβολίων. Αν και οι εκστρατείες ανοσοποίησης σε όλη την ΕΕ επιταχύνθηκαν στην πορεία των μηνών, «βρίσκονται ακόμη σε εξέλιξη», ενώ «εξακολουθούν να υπάρχουν αβεβαιότητες, ιδιαίτερα με την εμφάνιση νέων παραλλαγών του ιού», παρατήρησε η Κομισιόν σε ανακοίνωσή της.
«Είναι κατά συνέπεια απαραίτητο να διατηρηθεί η διαφάνεια» αναφέρει η Κομισιόν. Ο μηχανισμός ελέγχου, η λειτουργία του οποίου είχε εγκριθεί ως τα τέλη Σεπτεμβρίου, θα παραταθεί ως την 31η Δεκεμβρίου. Δεν προβλέπεται επέκτασή του πέραν της ημερομηνίας αυτής.
Στην πράξη, ο μηχανισμός αυτός καθιστά υποχρεωτικό, πριν από κάθε εξαγωγή εμβολίων εκτός ΕΕ από οποιαδήποτε φαρμακευτική εταιρεία, να εξασφαλίζεται πράσινο φως του κράτους μέλους από όπου αποστέλλονται οι δόσεις. Η απόφαση απαιτείται να εγκρίνεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
«Να αρθούν προσωρινά οι πατέντες»
Πάντως, από τα τέλη Ιανουαρίου ως την 28η Σεπτεμβρίου, οι 27 ενέκριναν πάνω από 2.600 αιτήσεις για εξαγωγές συνολικά 738 εκατομμυρίων δόσεων, με προορισμό 56 χώρες και περιοχές (Ηνωμένο Βασίλειο, Αυστραλία, ΗΠΑ, Χιλή, Καναδά, Ισραήλ, Ιαπωνία, Τουρκία…), σύμφωνα με την Κομισιόν.
Την περίοδο αυτή, μόνο ένα αίτημα εξαγωγής –της AstraZeneca, με προορισμό την Αυστραλία– απορρίφθηκε.
«Τους προσεχείς τρεις μήνες, η Επιτροπή θα εργαστεί για τη δημιουργία νέου μηχανισμού επιτήρησης, που θα παρέχει επικαιροποιημένες πληροφορίες για τις εξαγωγές μετά τη λήξη του τρέχοντος μηχανισμού, την 1η Ιανουαρίου 2022», χωρίς όμως να είναι υποχρεωτική η εξασφάλιση έγκρισης κάθε εξαγωγής από το νέο έτος, προστίθεται στην ανακοίνωση.
Αρκετές κυβερνήσεις (των ΗΠΑ, της Ινδίας, της Νότιας Αφρικής…), όπως και μη κυβερνητικές οργανώσεις, ζητούν να αρθούν προσωρινά οι πατέντες που προστατεύουν τα πνευματικά δικαιώματα των εμβολίων, ώστε να επιταχυνθεί η παραγωγή τους σε διεθνές επίπεδο· όμως οι Βρυξέλλες απορρίπτουν κάθε τέτοιο ενδεχόμενο, προτιμώντας να αυξήσουν την ευρωπαϊκή συμμετοχή στον μηχανισμό αλληλεγγύης COVAX του ΟΗΕ.
«Η ΕΕ συνεχίζει να ενστερνίζεται πλήρως τις αρχές της διεθνούς αλληλεγγύης και της ευθύνης», σημείωσε χθες η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, θυμίζοντας πως ο έλεγχος δεν έχει εφαρμογή στις εξαγωγές εμβολίων για την COVID-19 προς χώρες με χαμηλά ως μεσαία εισοδήματα.