Χιροσίμα, 80 χρόνια μετά: Παγκόσμιο κάλεσμα κατά των πυρηνικών όπλων

Στις 6 Αυγούστου 1945, στις 08:15 το πρωί, το αμερικανικό βομβαρδιστικό «Enola Gay» έριξε την ατομική βόμβα «Little Boy» στη Χιροσίμα στην Ιαπωνία, σηματοδοτώντας με φονικό τρόπο την απαρχή της εποχής των πυρηνικών όπλων .

Στις 6 Αυγούστου 2025, 80 χρόνια μετά τη ρίψη της ατομικής βόμβας, και την ίδια ακριβώς ώρα, τηρήθηκε ενός λεπτού σιγή στην Ιαπωνία από εκπροσώπους περισσότερων από 100 χωρών, σε ατμόσφαιρα συγκίνησης και αυξημένης γεωπολιτικής έντασης μεταξύ των πυρηνικών δυνάμεων.

Ο πυρηνικός βομβαρδισμός της Χιροσίμα κόστισε τη ζωή σε περίπου 140.000 ανθρώπους. Τρεις ημέρες αργότερα, δεύτερη ατομική βόμβα έπληξε το Ναγκασάκι, σκοτώνοντας άλλους 74.000 ανθρώπους. Οι δύο επιθέσεις, που επίσπευσαν το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, παραμένουν έως σήμερα οι μοναδικές χρήσεις πυρηνικών όπλων σε καιρό πολέμου.

Έκκληση για πλήρη εγκατάλειψη των πυρηνικών

Κατά την τελετή, κατατέθηκαν στεφάνια στο κενοτάφιο των θυμάτων. Ο δήμαρχος της Χιροσίμα, Καζούμι Ματσούι, επανέλαβε ξεκάθαρη έκκληση για την πλήρη κατάργηση των πυρηνικών όπλων. «Οι ΗΠΑ και η Ρωσία διαθέτουν το 90% των πυρηνικών κεφαλών παγκοσμίως. Με φόντο τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και τις εντάσεις στη Μέση Ανατολή, παρατηρούμε γενικευμένη ενίσχυση των στρατών», δήλωσε.

Καταδίκασε τη λογική της πυρηνικής αποτροπής: «Ορισμένοι ηγέτες θεωρούν πως τα πυρηνικά είναι απαραίτητα για την εθνική τους άμυνα, αγνοώντας κατάφωρα τα διδάγματα της Ιστορίας. Αυτή η στάση υπονομεύει τις προσπάθειες για ειρήνη».

Ο δήμαρχος προσκάλεσε επίσης τον Αμερικανό πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ να επισκεφθεί τη Χιροσίμα, μετά τις δηλώσεις του με τις οποίες συνέκρινε τους αεροπορικούς βομβαρδισμούς στο Ιράν με τις ρίψεις των ατομικών βομβών στην Ιαπωνία το 1945.

Η μνήμη ως ζωντανή παρακαταθήκη

Ο Ιάπωνας πρωθυπουργός Σιγκερού Ισίμπα τόνισε ότι η Ιαπωνία, ως η μόνη χώρα που υπέστη πυρηνικούς βομβαρδισμούς σε καιρό πολέμου, «οφείλει να ηγηθεί των διεθνών προσπαθειών για έναν κόσμο χωρίς πυρηνικά όπλα».

Στην τελετή παρέστησαν εκπρόσωποι 120 χωρών, καθώς και της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η Γαλλία εκπροσωπήθηκε από τον υπαρχηγό της πρεσβείας της. Ρωσία, Κίνα και Πακιστάν – όλες πυρηνικές δυνάμεις – απουσίαζαν. Το Ιράν αναμενόταν να εκπροσωπηθεί, παρά τις κατηγορίες της Δύσης και του Ισραήλ ότι επιδιώκει την απόκτηση πυρηνικών όπλων – κάτι που η Τεχεράνη διαψεύδει.

Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι, για πρώτη φορά, συμμετείχαν η Παλαιστίνη και η Ταϊβάν – δύο οντότητες που η Ιαπωνία δεν αναγνωρίζει επισήμως. Σε αντίθεση με προηγούμενα έτη, η Ιαπωνία δεν απηύθυνε προσκλήσεις σε συγκεκριμένες χώρες, αλλά ειδοποίησε όλες ανεξαιρέτως.

Συγκλονιστικές μαρτυρίες επιζησάντων

Ο Πάπας Λέων ΙΔ΄ δήλωσε σε μήνυμά του ότι «σε αυτή την περίοδο αυξανόμενων εντάσεων, η Χιροσίμα και το Ναγκασάκι παραμένουν μάρτυρες της φρίκης των πυρηνικών όπλων». Το Σάββατο, θα πραγματοποιηθεί παρόμοια τελετή στο Ναγκασάκι, με αριθμό ρεκόρ συμμετεχουσών χωρών, ανάμεσά τους και η Ρωσία – για πρώτη φορά από την εισβολή της στην Ουκρανία.

Σήμερα, η Χιροσίμα είναι μια ακμάζουσα μητρόπολη 1,2 εκατομμυρίων κατοίκων. Ωστόσο, στο κέντρο της πόλης, ο μεταλλικός σκελετός του Θόλου της Βόμβας συνεχίζει να υπενθυμίζει την τραγωδία.

Ανάμεσα σε όσους προσευχήθηκαν στο κενοτάφιο ήταν και η Τακάκο Χιράνο, 69 ετών, που έχασε τους γονείς της λόγω των συνεπειών της βόμβας: «Δεν πρέπει ποτέ ξανά να υπάρξουν πυρηνικοί βομβαρδισμοί. Εδώ στη Χιροσίμα κάνουμε ό,τι μπορούμε για να μεταδώσουμε το μήνυμα της ειρήνης».

Η Γιόσι Γιοκοχάμα, 96 ετών, είδε τον παππού της να πεθαίνει λίγο μετά την έκρηξη, και τους γονείς της να υποκύπτουν πολλά χρόνια αργότερα σε καρκίνους που σχετίζονταν με την ακτινοβολία. «80 χρόνια μετά, υπάρχουν ακόμη άνθρωποι που υποφέρουν», είπε κρατώντας το χέρι του εγγονού της, Χιρόκι. «Πρέπει να διηγούμαστε αυτή την ιστορία στα παιδιά μας».

Μήνυμα ειρήνης από γενιά σε γενιά

Η Nihon Hidankyo, οργάνωση των επιζώντων των βομβαρδισμών (χιμπακούσα), η οποία τιμήθηκε με το Νόμπελ Ειρήνης το 2024, καλεί τα κράτη να εγκαταλείψουν τα πυρηνικά όπλα, αξιοποιώντας τις μαρτυρίες των ίδιων των θυμάτων.

Σύμφωνα με τα στοιχεία του ιαπωνικού Υπουργείου Υγείας, τον Μάρτιο του 2025 είχαν απομείνει 99.130 χιμπακούσα, με μέσο όρο ηλικίας τα 86 έτη.

Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, σε μήνυμά του εξήρε την παρακαταθήκη τους: «Αν και ο αριθμός τους μειώνεται κάθε χρόνο, το μήνυμά τους για ειρήνη είναι αιώνιο. Εσείς, οι κάτοικοι της Χιροσίμα, δεν ανοικοδομήσατε μόνο μια πόλη – ξαναχτίσατε την ελπίδα».

Ο Γιουκίγιο Κοκούφου, 75 ετών, περιέγραψε πώς η μητέρα του υπέστη φρικτά εγκαύματα και ο 18 μηνών αδελφός του σκοτώθηκε ακαριαία. «Ελπίζω πραγματικά να μην υπάρξει ποτέ ξανά νέος χιμπακούσα. Μιλούν για πυρηνική αποτροπή – μα πρέπει να σκεφτούμε πώς θα οικοδομήσουμε την ειρήνη».