Aντίστροφη μέτρηση τριών ημερών μετρά από σήμερα για την λήξη του τελεσιγράφου του προέδρου των ΗΠΑ, Τραμπ προς τον ομόλογο του στην Ουκρανία, Ζελένσκι, προκειμένου να αποδεχθεί το αμερικανο σχέδιο 28 σημείων για την ειρήνευση στην Ουκρανία (από το οποίο ελάχιστα διαφοροποιείται η ευρωπαϊκή αντιπρόταση).
Συγκεκριμένα, μέχρι την ερχόμενη Πέμπτη 27 Νοεμβρίου 2025, θα πρέπει ο Ζελένσκι να αποφασίσει αν αποδέχεται 1) την παραχώρηση των ανατολικών της χώρας του στη Ρωσία, 2) την παράδοση του ενεργειακού πλούτου του στις ΗΠΑ, 3) την ένταξη του στην ΕΕ, 4) τη μη ένταξη του Κίεβου στο ΝΑΤΟ, 5) την άρση των δυτικών κυρώσεων σε βάρος της Ρωσίας,
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Αυτά είναι τα πιο σημαντικά σημεία του σχεδίου των 28 σημείων του αμερικανο – ρωσικού σχεδίου.
Αν και από το σημείο που μπορεί να γίνει αποδεχτή αυτή η συμφωνία από τον Ζελένσκι (αλλά και την επόμενη κυβέρνηση που θα προκύψει από τις εκλογές του Φεβρουαρίου ή Μαρτίου 2026) μέχρι το σημείο του να εφαρμοστεί και να είναι λειτουργική απέχει πολύ χρόνος και «χώρος» σε επίπεδο διπλωματικών κινήσεων, ορισμένα πρώτα συμπεράσματα θα μπορούσαν να εξαχθούν σε σχέση με το τι θα σήμαινε προπαντός για την Ευρώπη.
1. Παραχώρηση ανατολικών Ουκρανίας στην Ρωσία
Το σχέδιο προβλέπει πως:
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
- «Η Κριμαία, το Λουχάνσκ και το Ντόνετσκ θα αναγνωριστούν de facto ως ρωσικά εδάφη, συμπεριλαμβανομένων των Ηνωμένων Πολιτειών».
- «Το εδαφικό καθεστώς σε Χερσώνα και η Ζαπορίζια θα παγώσει κατά μήκος της γραμμής επαφής, πράγμα που σημαίνει de facto αναγνώριση κατά μήκος της γραμμής επαφής».
- «Οι ουκρανικές δυνάμεις θα αποσυρθούν από το τμήμα της περιφέρειας Ντονέτσκ που ελέγχουν επί του παρόντος και αυτή η ζώνη αποχώρησης θα θεωρείται ουδέτερη αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη ασφαλείας, διεθνώς αναγνωρισμένη ως έδαφος που ανήκει στη Ρωσική Ομοσπονδία. Οι ρωσικές δυνάμεις δεν θα εισέλθουν σε αυτήν την αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη».
- «Ο Πυρηνικός Σταθμός Ζαπορίζια θα τεθεί σε λειτουργία υπό την επίβλεψη του ΔΟΑΕ και η παραγόμενη ηλεκτρική ενέργεια θα κατανέμεται ισότιμα μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας — 50/50».
Κύκλοι των Βρυξελλών αναφέρουν στο newsit.gr πως μια πιθανή αναγνώριση της ρωσικής κατάκτησης των ανατολικών περιφερειών της Ουκρανίας μετά το 2022 ισοδυναμεί με ανατροπή της μεταπολεμικής αρχιτεκτονικής παγκόσμιας ασφάλειας, σύμφωνα με την οποία τα σύνορα δεν αλλάζουν με πολεμικό δίκαιο.
Κάτι τέτοιο, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, θα μπορούσε να ξεκινήσει μια εποχή μεγάλων περιφερειακών πολέμων (και άρα μόνιμης αβεβαιότητας στις διεθνείς αγορές) η οποία θα μπορούσε να οδηγήσει τον πλανήτη στο γκρεμό ενός τρίτου παγκόσμιου πολέμου, με καταστροφικές συνέπειες στην παγκόσμια οικονομία.
Βραχυπρόθεσμα, πάντως, ο έλεγχος της ανατολικής Ουκρανίας από τη Ρωσία δίδει στην τελευταία σημαντικό πλεονέκτημα στον ενεργειακό τομέα, στο βιομηχανικό τομέα, αλλά και στο εμπορικό ναυτικό τομέα.
Και αυτό γιατί η περιοχή του Ντονέτσκ και του Λουγκάνσκ είναι πλούσιες σε πηγές ενέργειας, βιομηχανικά κέντρα, ενώ μέσω της κατάληψης των παραθαλάσσιων περιοχών δυτικά της Οδησσού, η Ρωσία ελέγχει σχεδόν πλήρως την Μαύρη Θάλασσα.
Όλα τα παραπάνω θα ισοδυναμούσαν πλήρη ματαίωση της γραμμής την οποία είχε ακολουθήσει η ΕΕ από την αρχή του πολέμου περί ανάκτησης των χαμένων εδαφών από την Ουκρανία κλπ ενώ παράλληλα μελλοντική ένταξη της Ουκρανίας στην ΕΕ θα στερήσει από την τελευταία κρίσιμα, από οικονομική άποψη, εδάφη.
2. Εκμετάλλευση του ουκρανικού ενεργειακού πλούτου από τις ΗΠΑ
Το σχέδιο Τραμπ προβλέπει πως:
«Ένα ολοκληρωμένο παγκόσμιο πακέτο μέτρων για την ανάκαμψη της Ουκρανίας, που περιλαμβάνει:
- Ίδρυση ενός αναπτυξιακού ταμείου για την Ουκρανία, με σκοπό να επενδύσει σε τομείς ανάπτυξης, όπως η τεχνολογία, τα κέντρα δεδομένων και η τεχνητή νοημοσύνη.
- Οι Ηνωμένες Πολιτείες θα συνεργαστούν με την Ουκρανία για την από κοινού ανοικοδόμηση, ανάπτυξη, εκσυγχρονισμό και λειτουργία της υποδομής φυσικού αερίου της Ουκρανίας, συμπεριλαμβανομένων των αγωγών και των εγκαταστάσεων αποθήκευσης.
- Κοινές προσπάθειες για την αποκατάσταση των κατεστραμμένων από τον πόλεμο περιοχών και για την αποκατάσταση, ανοικοδόμηση και εκσυγχρονισμό των αστικών γειτονιών.
- Ανάπτυξη υποδομών.
- Εξόρυξη ορυκτών και φυσικών πόρων.
- Η Παγκόσμια Τράπεζα θα παράσχει ένα ειδικό πακέτο χρηματοδότησης για την επιτάχυνση αυτών των προσπαθειών»
Επίσης προβλέπει πως:
«Τα παγωμένα (ρωσικά) κεφάλαια θα χρησιμοποιηθούν ως εξής: 100 δισεκατομμύρια δολάρια από τα παγωμένα ρωσικά κεφάλαια θα επενδυθούν στην προσπάθεια ανοικοδόμησης και επενδύσεων στην Ουκρανία, υπό την ηγεσία των Ηνωμένων Πολιτειών. Οι Ηνωμένες Πολιτείες θα λάβουν το 50% των κερδών από αυτό το εγχείρημα. Η Ευρώπη θα προσθέσει άλλα 100 δισεκατομμύρια δολάρια για να αυξήσει τις επενδύσεις που είναι διαθέσιμες για την ανοικοδόμηση της Ουκρανίας. Τα παγωμένα ευρωπαϊκά κεφάλαια θα αποδεσμευτούν. Το υπόλοιπο των παγωμένων ρωσικών κεφαλαίων θα επενδυθεί σε ξεχωριστό επενδυτικό μέσο ΗΠΑ-Ρωσίας που θα υλοποιήσει κοινά αμερικανο-ρωσικά έργα σε τομείς που δεν έχουν ακόμη καθοριστεί».
Η ευρωπαϊκή αντιπρόταση προβλέπει πως:
«Η Ουκρανία θα ανακατασκευαστεί πλήρως και θα αποζημιωθεί οικονομικά, μεταξύ άλλων μέσω των ρωσικών κρατικών περιουσιακών στοιχείων που θα παραμείνουν δεσμευμένα έως ότου η Ρωσία αποζημιώσει την Ουκρανία για τις ζημίες που υπέστη».
Με βάση τα παραπάνω, οι ΗΠΑ θα γινόντουσαν οι πρωταγωνιστές της οικονομίας της Ουκρανίας την επόμενη μέρα του πολέμου, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, με την ΕΕ να γίνεται μόνο ο χρηματοδότης αλλά καθόλου επικαρπωτής της ανοικοδόμησης.
Αν και η ΕΕ θα πρέπει να προσφέρει 100 δισ. ευρώ για την ανοικοδόμηση της Ουκρανίας, βάσει του σχεδίου ειρήνευσης, δεν φαίνεται πουθενά στο σχέδιο τι άμεσο οικονομικό όφελος θα έχει από αυτή την επένδυση.
Αντίθετα, αν η Ρωσία δεχθεί όντως να δοθούν 100 δισ. ευρώ από τα παγωμένα ρωσικά assets της που είναι κατατεθειμένα στο Βέλγιο, αφενός μία ευρωπαϊκή χώρα θα χάσει από τα «χέρια» της ένα γιγάντιο ποσό και αφετέρου το ποσό αυτό θα επενδυθεί υπό την «ηγεσία των ΗΠΑ», χωρίς καμία συμμετοχή στα κέρδη από την ΕΕ, αν και αυτή έχει δαπανήσει ως σύνολο περισσότερο χρήματα για τη στήριξη της Ουκρανίας σε σχέση με τις ΗΠΑ!
3. Ένταξη στην ΕΕ
Το σχέδιο ειρήνευσης πως:
«Η Ουκρανία δικαιούται να γίνει μέλος της ΕΕ και θα λάβει προτιμησιακή πρόσβαση στην ευρωπαϊκή αγορά βραχυπρόθεσμα, ενόσω εξετάζεται αυτό το ζήτημα».
Εκτός του ότι στην ΕΕ δεν διακρίνεται (βάσει του σχεδίου ειρήνευσης) κανένα κέρδος από την ανοικοδόμηση της ΕΕ, της αφήνεται εξ ολοκλήρου το κόστος της ένταξης της Ουκρανίας στην «ευρωπαϊκή οικογένεια».
Σύμφωνα με ανάλυση του Ινστιτούτου της γερμανικής Οικονομίας (IW Koeln), το κόστος της ένταξης της Ουκρανίας στην ΕΕ ανέρχεται σε 130 έως 190 δις. ευρώ σε ορίζοντα μίας προγραμματικής περιόδου, δηλαδή για επτά χρόνια.
Ωστόσο, η εκτίμηση αυτή, η οποία είναι η τελευταία που έχει δημοσιοποιηθεί ανήκει στο …μακρυνό 2023. Έκτοτε έχουν μεσολαβήσει δύο ακόμα χρόνια καταστρεπτικού πολέμου, τα οποία προφανώς θα έχουν αυξήσει το κόστος της ένταξης…
Σημειώνεται πως το σχέδιο του Κοινοτικού Προϋπολογισμού (Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο) για το 2028 – 2030 προβλέπει μόλις…100 δισ. ευρώ για την ένταξη της Ουκρανίας στην ΕΕ!
Με βάση τα παραπάνω, αναφέρουν αναλυτές στο newsit.gr, για την ένταξη της Ουκρανίας στην ΕΕ θα χρειαστούν σίγουρα τα διπλάσια από όσα έχει προϋπολογίσει η ΕΕ, χωρίς αυτά να περιλαμβάνονται τα έμμεσα κόστη τα οποία θα προέλθουν από τον πιθανό έλεγχο των κερδών της αξιοποίησης των ουκρανικών ενεργειακών πηγών από τους Αμερικανούς -και όχι τους Ευρωπαίους.
Υπενθυμίζεται πως ο επόμενος 7ετής Κοινοτικός Προϋπολογισμός ανέρχεται σε μόλις 2 τρισ. ευρώ… και ο,τι παραπάνω πάρει η Ουκρανία θα αφαιρεθεί από άλλες χώρες, όπως εκείνες του ευρωπαϊκού Νότου, κάνοντας ακόμα πιο γκρίζο τον ορίζοντα για την μετά – Ταμείου Ανάκαμψης εποχή.
4. Μη ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ
Το σχέδιο Τραμπ προβλέπει πως:
«Η Ουκρανία συμφωνεί να κατοχυρώσει στο σύνταγμά της ότι δεν θα ενταχθεί στο ΝΑΤΟ και το ΝΑΤΟ συμφωνεί να συμπεριλάβει στο καταστατικό του μια διάταξη που να ορίζει ότι δεν θα δεχτεί την Ουκρανία σε καμία στιγμή στο μέλλον. Το ΝΑΤΟ συμφωνεί να μην αναπτύξει στρατεύματα στην Ουκρανία. Ευρωπαϊκά μαχητικά αεροσκάφη θα σταθμεύσουν στην Πολωνία».
Η ευρωπαϊκή αντιπρόταση προβλέπει πως:
«Η ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ εξαρτάται από τη συναίνεση των μελών της συμμαχίας, η οποία δεν υπάρχει».
Εφόσον δεν ενταχθεί η Ουκρανία, εμμέσως οι ΗΠΑ αυτο-αποκλείονται από το ενδεχόμενο ενίσχυσης της στρατιωτικής παρουσίας τους στην ανατολική Ευρώπη, αναφέρουν αναλυτές στο newsit.gr.
Από την άλλη μεριά, η εξαγγελθείσα μελλοντική ένταξη της Ουκρανίας στην ΕΕ σε συνδυασμό με την εφαρμογή του ReArmEU 2030 και προπαντός του όψιμου σκέλος του που αφορά στο Πρόγραμμα Ευρωπαϊκής Αμυντικής Βιομηχανίας (ΕDIP) σηματοδοτεί πως ένα μεγάλο μέρος της κοινής ευρωπαϊκής δαπάνης για την άμυνα θα διοχετευθεί στην Ουκρανία και μέσω αυτής στην ενίσχυση του ευρωπαϊκού πυλώνα του ΝΑΤΟ, έστω και αν η Ουκρανία δεν θα ανήκει στη συμμαχία…
Ο ίδιος ο κοινοτικός επίτροπος άμυνας, Aντριους Κουμπίλιους την περασμένη εβδομάδα, τόνισε πως «η ενσωμάτωση της Ουκρανίας είναι επίσης ζωτικό συμφέρον της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Γιατί έτσι μπορεί να οικοδομηθεί η πραγματική ευρωπαϊκή αμυντική ετοιμότητα. Μπορεί να συγκροτηθεί πριν από το 2030».
Σύμφωνα με τον ίδιο το «στρατηγικό ερώτημα είναι το «πώς μπορούμε να ενσωματώσουμε (σ.σ. αλήθεια, με τι κόστος για την ΕΕ;) τις δοκιμασμένες σε μάχη αμυντικές δυνατότητες της Ουκρανίας – τόσο των δοκιμασμένων σε μάχη στρατιωτικών δυνάμεων των 800.000 ανδρών όσο και της δοκιμασμένης σε μάχη ουκρανικής καινοτόμου αμυντικής βιομηχανίας – με τις δικές μας, τόσο της Ευρωπαϊκής Ένωσης όσο και των αμυντικών δυνατοτήτων των «συνόρων» μας ή των κρατών της Βαλτικής. Αν δεν το κάνουμε αυτό, θα κάνουμε ένα ιστορικό λάθος, το οποίο θα μας αφήσει πιο αδύναμους».
Η ανάληψη ακόμα περισσότερων στρατιωτικών υποχρεώσεων από την ΕΕ σε συνδυασμό με την αβεβαιότητα που έχει γεννήσει στι Βρυξέλλες η αμερικανική αναγνώριση των ρωσικών κερδών από τον πόλεμο στην Ουκρανία, αναμένεται να σπρώξει ακόμα περισσότερο ορισμένες χώρες – μέλη της ΕΕ σε ακόμα μεγαλύτερη και ταχύτερη αύξηση των αμυντικών δαπανών τους συμπιέζοντας ακόμα περισσότερο τα περιθώρια για άλλες δαπάνες.
5. Σταδιακή άρση των δυτικών κυρώσεων σε βάρος της Ρωσίας
Το σχέδιο για την ειρήνευση προβλέπει πως:
«Η άρση των κυρώσεων θα συζητηθεί και θα συμφωνηθεί σταδιακά και κατά περίπτωση».
Από μόνος του αυτός ο όρος είναι ασαφής και δύσκολα μπορεί να αντιληφθεί τι μπορεί να σημαίνει αυτό.
Οι δυτικές κυρώσεις κατά της Ρωσίας θα μπορούσαν χωριστούν σε δύο βασικές κατηγορίες:
- Στην πρώτη ανήκουν οι χρηματοικονομικές και συγκεκριμένα, ο αποκλεισμός της Μόσχας από το διεθνές σύστημα συναλλαγών SWIFT.
- Στη δεύτερη ανήκουν οι εμπορικές και συγκεκριμένα το εμπάργκο στο ρωσικό πετρέλαιο και φυσικό αέριο.
Στην περίπτωση που ξεπαγώσουν τα ρωσικά assets στο Βέλγιο, εύλογο θα ήταν να πιστέψει κανείς πως επανερχόταν σταδιακά η Ρωσία στο σύστημα SWIFT.
Αντίθετα, στο σχέδιο Τραμπ δεν υπάρχει καμία αναφορά -ούτε καν κάποιο «παράθυρο» – για την ανάκληση των ενεργειακών κυρώσεων, κάτι που θεωρείται από αναλυτές λογικό, καθώς κατά πολλούς ο Nord Stream 2 ήταν η λυδία λίθος του πολέμου στην Ουκρανία, ο Τραμπ έχει συμφωνήσει με την Κομισιόν την αγορά αμερικανικής ενέργειας 700 δισ. ευρώ έως το 2028, ενώ το ευρωπαϊκό συμβούλιο των υπουργών ενέργειας έχει εγκρίνει την πλήρη απεξάρτηση από τη ρωσική ενέργεια έως τότε…
Αν δεν αλλάξει κάτι σε σχέση με το παραπάνω μέτωπο, η ΕΕ, μαζί και η Ελλάδα, ακόμα και μετά μία πιθανή ειρήνευση στην Ουκρανία, θα πρέπει να αγοράζουν ολοένα και περισσότερο το πανάκριβο αμερικανικό LNG, κάτι που θα επιβαρύνει το κόστος λειτουργίας των ευρωπαϊκών επιχειρήσεις αλλά και το συνολικό κόστος στέγασης (μιας και πολύ ντόρος γίνεται τελευταία για αυτό…) των ευρωπαϊκών νοικοκυριών.
